Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang đàm phán một thỏa thuận thương mại có thể yêu cầu Đài Loan cam kết đầu tư mới và đào tạo lao động Mỹ trong lĩnh vực sản xuất chip bán dẫn và các ngành công nghiệp tiên tiến khác.
Theo thỏa thuận, các công ty Đài Loan, trong đó có TSMC – nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới – sẽ mở rộng hoạt động tại Mỹ đồng thời đào tạo lao động Mỹ. Hiện Đài Loan phải chịu thuế nhập khẩu 20% khi xuất khẩu sang Mỹ, và Đài Bắc đang thương thảo để giảm con số này trong khuôn khổ một thỏa thuận tổng thể với Washington. Riêng chip bán dẫn, quan trọng với mọi sản phẩm công nghệ cao, hiện được miễn thuế trong khi Mỹ tìm cách xây dựng năng lực nội địa.
Một nguồn tin cho biết tổng mức đầu tư Mỹ được Đài Loan cam kết sẽ thấp hơn so với các đối thủ kinh tế chính trong khu vực và bao gồm hỗ trợ Mỹ xây dựng hạ tầng khu công viên khoa học dựa trên chuyên môn của Đài Loan. Các nguồn tin yêu cầu giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề.
Hàn Quốc và Nhật Bản đã cam kết đầu tư lần lượt 350 tỷ USD và 550 tỷ USD vào Mỹ theo các thỏa thuận giảm thuế nhập khẩu từ 25% xuống 15% cho hầu hết hàng hóa của họ.
Thời điểm hoàn tất thỏa thuận với Đài Loan và các chi tiết cụ thể vẫn chưa rõ, theo nguồn tin. Các điều khoản có thể thay đổi cho tới khi kết thúc đàm phán. Phần đào tạo lao động Mỹ trong thỏa thuận chưa từng được báo cáo trước đây.
Người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai nhấn mạnh: “Cho tới khi Tổng thống Trump công bố, mọi thông tin về các thỏa thuận thương mại tiềm năng chỉ là suy đoán.” Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ không phản hồi yêu cầu bình luận.
Trump từng nói một số lao động nước ngoài có tay nghề cao có thể cần thiết để đào tạo người Mỹ tại các nhà máy hiện đại.
Ông nói: “Người lao động của chúng ta cần được đào tạo. Đây là điều họ chưa từng làm, và chúng ta sẽ không thành công nếu không cho phép những người đầu tư hàng tỷ USD vào nhà máy và thiết bị được đưa nhiều nhân sự từ nước họ sang để vận hành, khai thác và đưa nhà máy đi vào hoạt động.”
Đài Loan áp dụng mô hình của mình
TSMC đang gặp khó trong việc tìm lao động phù hợp cho các dự án tại Mỹ. CEO kiêm Chủ tịch C.C. Wei cho biết việc xây dựng nhà máy mới ở Arizona mất ít nhất gấp đôi thời gian so với ở Đài Loan do thiếu lao động lành nghề và gián đoạn chuỗi cung ứng. Công ty đã đưa một nửa công nhân xây dựng từ Texas sang Arizona, khiến chi phí tăng do di chuyển và chỗ ở.
Văn phòng Đàm phán Thương mại Đài Loan cho biết nhóm của họ vẫn thảo luận về hợp tác chuỗi cung ứng với Mỹ theo “mô hình Đài Loan”.
Những khu công viên khoa học mà Đài Loan xây dựng từ những năm 1980 đã tạo nên chuỗi cung ứng liền mạch cho sản xuất chip bán dẫn.
Cho Jung-tai, một lãnh đạo cấp cao Đài Loan, cho biết hai bên đang trao đổi tài liệu để thống nhất một số chi tiết. “Chỉ chúng tôi có khái niệm, kinh nghiệm và hồ sơ vận hành các khu công viên khoa học, cho phép triển khai tại Mỹ,” ông nói.
Quan chức cấp cao Đài Loan Cheng Li-chiun dẫn đầu đàm phán nhằm giảm thuế Trump với xuất khẩu Đài Loan, hy vọng hai bên đạt được đồng thuận mở rộng đầu tư vào Mỹ. Trong khi cam kết hỗ trợ sản xuất Mỹ, Đài Loan nhấn mạnh công nghệ chip tiên tiến và nghiên cứu sẽ vẫn giữ tại Đài Loan.
Đại diện Đài Loan tại hội nghị APEC, Lin Hsin-i, cho biết ông và Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent đã thảo luận về chuỗi cung ứng và bán dẫn. Bessent quan tâm tới kinh nghiệm của Đài Loan trong xây dựng các cụm sản xuất chip.
Trump từng thông báo mức thuế khoảng 100% với nhập khẩu chip nhưng miễn cho các công ty sản xuất tại Mỹ hoặc cam kết làm điều này, bao gồm TSMC. TSMC đang đầu tư 165 tỷ USD xây nhà máy chip tại Arizona, nhưng phần lớn sản xuất vẫn ở Đài Loan. Các công ty Đài Loan khác cũng công bố kế hoạch đầu tư mới tại Mỹ, như GlobalWafers.
Logo của TSMC tại nhà máy sản xuất ở Cao Hùng, Đài Loan. Ảnh: Reuters
