Ngày 13/11, nhóm vận hành Camera Quỹ đạo Trinh sát Mặt Trăng (LROC) — đơn vị điều khiển thiết bị quan sát của tàu quỹ đạo Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) của NASA — đã công bố phát hiện một vết lõm chưa từng thấy trên vệ tinh tự nhiên của Trái Đất. Hố này có đường kính khoảng 22 mét và còn rất mới, nhiều khả năng được hình thành trong giai đoạn từ tháng 12/2009 đến tháng 12/2012, sau một vụ va chạm xảy ra ở ngay phía bắc một hố lớn hơn tên là Römer.
Nhóm nghiên cứu xác định được rằng vụ va chạm đã bắn tung vật chất sáng màu ra xa hàng chục mét từ mép hố, tạo thành các tia dạng “chùm sáng mặt trời”. Các tia tương tự đã được thấy ở những hố va chạm còn mới, chẳng hạn như vụ va chạm ngày 17/3/2013.
“Theo thời gian, các vệt sáng màu này sẽ sẫm màu lại tương đương với lớp đất mặt xung quanh do bị phong hóa trong môi trường không gian,” LROC cho biết. Hố này khá nhỏ, nên nhóm nghiên cứu gọi nó là một “nốt tàn nhang” trên Mặt Trăng.
Việc phát hiện thêm các hố va chạm trên Mặt Trăng “giúp hiểu được tốc độ va chạm và quá trình xói mòn hố theo thời gian, cũng như giúp lên kế hoạch cho những sứ mệnh an toàn và thành công,” thông cáo viết.
Các nhà khoa học đang nghiên cứu rất kỹ độ an toàn của khu vực đã được chọn cho tàu vũ trụ đáp xuống, một vùng rộng lớn gần cực nam Mặt Trăng. Do đó, một hố va chạm bất ngờ nằm trong vùng đáp có thể gây thảm họa cho sứ mệnh. Càng hiểu rõ về bề mặt nhiều vết lõm của Mặt Trăng, các sứ mệnh càng được chuẩn bị tốt hơn.
Việc phát hiện các hố va chạm mới trên Mặt Trăng không phải là điều xa lạ với LROC. Một trong những khả năng của thiết bị này là phân tích theo thời gian—tức so sánh hình ảnh cùng một khu vực của bề mặt Mặt Trăng ở các thời điểm khác nhau khi quan sát từ quỹ đạo. Phương pháp này đã giúp LROC phát hiện khá nhiều hố va chạm mới trên vệ tinh của Trái đất.
Chẳng hạn, theo thông cáo năm 2016 từ nhóm LROC, các nhà khoa học đã phát hiện hơn 200 hố va chạm hình thành trong thời gian sứ mệnh LRO (bắt đầu từ 2009). Năm 2023, tàu quỹ đạo này thậm chí còn tìm thấy một hố được cho là hệ quả của việc tàu thăm dò Luna 25 của Nga rơi xuống bề mặt Mặt Trăng.
Hình ảnh cho thấy hố va chạm mới trên Mặt Trăng (phía trên bên phải) cùng một khung phóng to (phía dưới bên trái). Ảnh: NASA
