Khi mùa đông tràn xuống nước Mỹ và hóa đơn điện leo thang, phần lớn các hộ gia đình vẫn dựa vào những nguồn năng lượng quen thuộc như khí đốt, dầu sưởi hay lò điện. Nhưng một nhóm nhỏ những người tiên phong lại chọn một cách khác thường hơn: dùng bitcoin để sưởi ấm. Với những người tin vào mô hình sưởi ấm bằng tiền ảo (crypto), đây có thể là một hướng đi phổ biến trong tương lai.
Ý tưởng này xuất phát từ một thực tế đơn giản: quá trình khai thác tiền điện tử tạo ra rất nhiều nhiệt. Trong hầu hết trường hợp, lượng nhiệt này bị thải bỏ. Theo công ty môi giới tài sản số K33, ngành khai thác bitcoin tạo ra khoảng 100 triệu MWh nhiệt mỗi năm, đủ để sưởi ấm toàn bộ Phần Lan. Trong một ngành tiêu tốn năng lượng khổng lồ, việc tận dụng nguồn nhiệt dư thừa trở thành một hướng đi đầy tiềm năng.
Trong đợt lạnh buốt hồi đầu năm, The New York Times đã thử nghiệm HeatTrio, một thiết bị sưởi trị giá 900 USD đồng thời là dàn khai thác bitcoin. Một số người đam mê tiền điện tử thậm chí còn đặt các dàn khai thác trong gác mái rồi dẫn nhiệt vào hệ thống thông gió để làm ấm cả căn nhà.
Jill Ford, CEO của Bitford Digital ở Dallas, tỏ ra hào hứng với mô hình này. Bà nói rằng nếu biết khai thác đúng cách, nhiệt từ bitcoin có thể biến những thợ đào crypto thành “đồng minh năng lượng”.
Tuy nhiên, mô hình này không phải lúc nào cũng tiết kiệm chi phí. Giá điện mỗi nơi khác nhau, hiệu suất máy đào cũng chênh lệch, nên mức độ tiết kiệm hay sinh lời không cố định. Nhưng theo Ford, chỉ riêng việc “vừa sưởi vừa đào bitcoin” cũng đủ hấp dẫn với nhiều người, nhất là khi chỉ cần một máy đào — dù đời cũ — là đã có thể tham gia các nhóm khai thác để nhận phần thưởng theo tỷ lệ đóng góp.
Các chuyên gia công nghệ nhận định rằng việc dùng sức mạnh tính toán để tạo nhiệt hoàn toàn hợp lý về mặt lý thuyết, bởi gần như toàn bộ năng lượng tiêu thụ cuối cùng đều biến thành nhiệt. Nhưng theo Andrew Sobko, nhà sáng lập Argentum AI, mô hình này phát huy hiệu quả chủ yếu ở quy mô lớn: trung tâm dữ liệu, tòa nhà mật độ cao hoặc khí hậu lạnh. Để tối ưu, cần đưa máy tính tới nơi cần nhiệt, thay vì cố vận chuyển nhiệt đi nơi khác.
Dẫu vậy, không phải ai cũng bị thuyết phục. Derek Mohr, phó giáo sư tại Đại học Rochester, cho rằng khai thác tiền ảo đã quá chuyên môn hóa. Máy tính gia đình gần như không thể cạnh tranh với các trang trại khai thác chuyên nghiệp dùng chip đặc dụng. Ông cho rằng nhiều thiết bị “sưởi bằng bitcoin” thực chất chỉ là máy sưởi điện trá hình, hoạt động không hiệu quả và mang lại rất ít cơ hội sinh lời. Theo ông, kỳ vọng kiếm tiền từ mô hình này “không thực tế”.
Dù vậy, một số nhà nghiên cứu tin rằng mô hình sưởi ấm bằng crypto vẫn đáng để theo dõi. Nhiệt dư thừa có thể được dùng để làm ấm nước, thậm chí sưởi hồ bơi, giúp tăng hiệu suất sử dụng năng lượng. Nikki Morris, Giám đốc Viện Năng lượng Ralph Lowe tại Đại học Texas Christian, cho rằng phần lớn người tiêu dùng chưa hiểu rõ công nghệ này, nhưng tiềm năng của nó nằm ở khả năng tạo thêm nguồn doanh thu từ tài sản số đồng thời cung cấp nhiệt hữu ích.
Tầm nhìn này đang được thử nghiệm trong thực tế tại thị trấn Challis ở bang Idaho. Công ty Softwarm của Cade Peterson đang biến nhiệt từ khai thác bitcoin thành nguồn năng lượng chống lại mùa đông. Một trạm rửa xe địa phương từng chi 25 USD/ngày để làm tan tuyết và làm ấm nước. Sau khi lắp máy đào bitcoin, lượng bitcoin thu được còn nhiều hơn chi phí điện. Một công ty bê tông công nghiệp cũng đang giảm được 1.000 USD mỗi tháng nhờ dùng bitcoin để làm nóng bể nước dung tích 2.500 gallon.
Peterson đã tự sưởi ấm nhà mình bằng máy đào suốt hai năm rưỡi. Anh tin rằng trong tương lai gần, các thiết bị gia dụng như bình nước nóng sẽ được tích hợp cổng dữ liệu để khai thác crypto và dùng chính nhiệt đó để vận hành. Theo anh, “ngày mà bạn bước vào Home Depot và mua một chiếc bình nước nóng chạy bằng bitcoin không còn xa nữa”.
Một dàn máy đào bitcoin được dùng để đủ sưởi ấm một căn nhà hơn 220 mét vuông. Ảnh: Softwarm
