Dubai đang biến trí tuệ nhân tạo thành “chìa khóa vàng” cho dịch vụ công, triển khai các giải pháp AI từ công bố đến vận hành toàn thành phố chỉ trong vài tháng – tốc độ mà nhiều chính phủ khác chỉ dám mơ. Chiến lược này không chỉ nâng cao trải nghiệm người dân mà còn đưa Dubai vào vị trí tiên phong trong cuộc đua thành phố thông minh toàn cầu.
Trong khi hầu hết các chính phủ thường tính tiến trình chuyển đổi số bằng đơn vị năm, thì Dubai – trung tâm kinh tế và tài chính lớn nhất của Các Tiểu Vương quốc Ả-Rập Thống nhất (UAE) – lại đang viết lại toàn bộ kế hoạch chuyển đổi số với các chu kỳ triển khai chỉ tính bằng tháng. Theo ông Matar Al Hemeiri, Giám đốc điều hành của Digital Dubai Government Establishment, tốc độ này chính là yếu tố sẽ quyết định ai sẽ là “người chiến thắng” trong cuộc đua thành phố thông minh toàn cầu.
Trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Techwire Asia, ông Al Hemeiri mô tả cách tiểu vương quốc này đạt được cái mà ông gọi là “vận hành nhanh ở quy mô lớn” — tức là các hệ thống AI của chính phủ số Dubai có thể đi từ khâu công bố đến triển khai toàn thành phố nhanh hơn nhiều so với chuẩn quốc tế. Cách tiếp cận này khác biệt cơ bản so với các khoản đầu tư nặng về hạ tầng mà những tiểu vương quốc láng giềng hoặc các thủ đô công nghệ châu Á đang thực hiện.
Lợi thế tốc độ: 96% áp dụng trong thời gian kỷ lục
Những con số đã nói lên tất cả: đến năm 2025, hơn 96% cơ quan chính phủ của Dubai sẽ áp dụng ít nhất một giải pháp AI, và 60% người dùng được khảo sát cho biết họ ưu tiên sử dụng dịch vụ có hỗ trợ AI hơn là các giải pháp truyền thống.
Trợ lý ảo DubaiAI – dự án tiêu biểu – hiện bao phủ hơn 180 dịch vụ công, xử lý 60% các yêu cầu thường nhật, đồng thời giúp giảm 35% chi phí vận hành.
“Ở Dubai, một khi sáng kiến AI được công bố, nó được kích hoạt ngay lập tức, chuyển từ thử nghiệm sang triển khai chỉ trong vài tháng – nhanh hơn nhiều so với chuẩn toàn cầu,” ông Al Hemeiri nói. “Chính sự linh hoạt này giúp người dân được hưởng lợi gần như tức thời.”
So sánh với khoản đầu tư 4,8 tỷ USD mà Abu Dhabi – tiểu vương quốc lớn nhất trong 7 tiểu vương quốc cấu thành UAE và là thủ đô nước này – mới công bố nhằm trở thành chính phủ vận hành hoàn toàn bằng AI đầu tiên thế giới vào năm 2027, sự khác biệt càng rõ rệt. Trong khi Abu Dhabi tập trung xây dựng hạ tầng AI từ đầu đến cuối, thì Dubai lại chú trọng tích hợp các nguyên tắc đạo đức, khả năng tương tác và tính minh bạch ngay vào khung vận hành hiện có – một chiến lược mà Al Hemeiri cho rằng giúp Dubai đổi mới nhanh hơn.
“Lộ trình AI của hai bên mang tính bổ trợ, phù hợp với mục tiêu của Chiến lược AI Quốc gia UAE 2031,” ông nói thêm. “Chúng tôi (Dubai và Abu Dhabi) đã hợp tác trong nghiên cứu, tiêu chuẩn tương thích và chính sách nhằm đảm bảo vị thế dẫn đầu khu vực về AI.”
Đạo đức ràng buộc, không chỉ là định hướng
Điểm khiến chiến lược AI của Dubai khác biệt so với các mô hình như Khung Quản trị AI của Singapore hay chiến lược đang phát triển của Hong Kong chính là tính bắt buộc.
Ông Al Hemeiri nhấn mạnh rằng Chính sách AI cho các cơ quan chính phủ, được công bố tháng 4/2025 cùng với Báo cáo Tình hình AI, không phải là tài liệu định hướng – mà là quy định có tính ràng buộc.
“Chính sách AI này không phải là khuôn khổ lý thuyết; nó là bộ nguyên tắc và yêu cầu kỹ thuật bắt buộc áp dụng cho mọi dự án AI trong chính phủ,” ông nói. “Nó được xây dựng dựa trên Bộ công cụ AI có đạo đức ra mắt năm 2019, giúp Dubai trở thành một trong số ít thành phố trên thế giới tích hợp đạo đức vào mọi khâu — từ mua sắm đến đánh giá hiệu quả.”
Cách tiếp cận này còn bao gồm kiểm toán hệ thống liên tục và yêu cầu bắt buộc về tính giải thích được cho mọi ứng dụng AI khu vực công. Theo ông Al Hemeiri, “rủi ro lớn nhất chính là mở rộng quy mô mà thiếu giám sát đầy đủ.”
Dubai cũng tính toán hiệu quả đầu tư ngay từ giai đoạn lập kế hoạch. “Chúng tôi chỉ triển khai khi chắc chắn rằng thành phố sẽ đạt được lợi ích như mong đợi,” ông cho biết — một cách làm thực dụng, trái ngược với những sáng kiến AI chỉ mang tính trình diễn.
Vượt ra ngoài trợ lý ảo: Y tế, năng lượng và quản trị dự báo
Mặc dù DubaiAI là gương mặt đại diện cho quá trình chuyển đổi số của chính phủ, nhưng còn nhiều ứng dụng AI ít được chú ý hơn đang tạo ra tác động thực tế.
Các mô hình AI hiện giúp phát hiện sớm bệnh mãn tính như tiểu đường trong hệ thống Cơ quan Y tế Dubai, trong khi các thuật toán dự báo giúp nâng cao năng lực kiểm toán. Lĩnh vực năng lượng sử dụng lưới điện thông minh có khả năng dự báo tiêu thụ theo thời gian thực, giúp tối ưu hiệu suất và giảm tác động môi trường.
Dự án tham vọng nhất đang được phát triển là nền tảng dịch vụ công mang tính dự báo của Dubai – hướng tới nắm bắt nhu cầu của người dân trước khi họ yêu cầu.
“Hệ thống này sẽ sử dụng dữ liệu tích hợp và AI để tự động hóa việc gia hạn giấy phép, gửi thông báo chăm sóc sức khỏe dự phòng… giảm sự không hài lòng trong quá trình cung cấp dịch vụ,” ông Al Hemeiri tiết lộ. “Chúng tôi đã bắt đầu xây dựng, với mục tiêu triển khai toàn diện vào đầu thập niên 2030.”
Một phần của tầm nhìn này đang được thử nghiệm qua các công cụ quy hoạch đô thị dựa trên AI và mô hình bản sao kỹ thuật số (digital twin) mô phỏng kết quả chính sách trước khi áp dụng thực tế – và mô hình này cũng được mở rộng cho các ứng dụng thương mại.
Lợi thế cho startup: Dữ liệu thật, tích hợp thật
Hệ sinh thái AI của chính phủ số Dubai mang lại cho cộng đồng khởi nghiệp nhiều ích lợi hơn cả sự linh hoạt pháp lý — đó là quyền truy cập dữ liệu thực và môi trường thử nghiệm thực tế.
Ông Al Hemeiri dẫn chứng một startup về chẩn đoán y tế đã thử nghiệm công cụ sàng lọc AI trong mô hình thử nghiệm (sandbox) của Dubai và nay đã được tích hợp vào dịch vụ của Cơ quan Y tế Dubai.
“Bởi vì hệ sinh thái của chúng tôi vận hành như một hệ điều hành số thống nhất, các startup có thể thử nghiệm giải pháp tích hợp liền mạch với các dịch vụ khác của thành phố — từ giao thông như Dubai Loop và taxi bay eVTOL cho đến chẩn đoán AI trong y tế,” ông nói.
Sự liên kết này thể hiện rõ tại Tuần lễ AI Dubai 2025, quy tụ đại diện từ 100 quốc gia, cùng các đối tác như Meta, Google, Microsoft và OpenAI.
Không dừng lại ở các buổi ký kết hình thức, các nhóm làm việc chung đã được thành lập để phát triển chương trình đào tạo AI, nghiên cứu – phát triển, và các dự án thử nghiệm theo ngành.
Những dự án hợp tác này trực tiếp hỗ trợ Chương trình Nghị sự Kinh tế D33 của Dubai, đặt mục tiêu thu về 100 tỷ AED (khoảng 27 tỷ USD) mỗi năm từ đổi mới kỹ thuật số. Báo cáo State of AI dự báo AI có thể đóng góp hơn 235 tỷ AED cho nền kinh tế Dubai vào năm 2030.
Chủ quyền dữ liệu: Mô hình lai
Cách tiếp cận của Dubai về quản trị dữ liệu AI chọn một con đường trung dung giữa quy định lưu trữ dữ liệu nghiêm ngặt của Trung Quốc và khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu chung của Liên minh châu Âu (GDPR).
“Mô hình của Dubai là dạng lai – dữ liệu công dân được ẩn danh và lưu giữ trong phạm vi pháp lý Dubai, nhưng có thể chia sẻ an toàn với sự đồng thuận của người dùng thông qua nền tảng định danh số quốc gia – UAE PASS,” ông Al Hemeiri giải thích.
Điểm nổi bật nữa là Dubai chấp nhận khung dữ liệu tổng hợp (synthetic data). “Nhờ đó, chúng tôi có thể phát triển và thử nghiệm hệ thống AI ở quy mô lớn mà vẫn bảo vệ quyền riêng tư và tuân thủ các quy định chủ quyền dữ liệu,” ông nói – điều đang là rào cản lớn tại các khu vực nhạy cảm về quyền riêng tư.
Cách cân bằng này cho phép Dubai “đổi mới nhanh mà không đánh đổi tính đạo đức.”
Chuyển đổi chứ không thay thế lực lượng lao động
Trước lo ngại rằng AI sẽ khiến con người mất việc, ông Al Hemeiri lại nhìn nhận vấn đề theo hướng tái đào tạo thay vì cắt giảm. Với việc chatbot AI xử lý 60% yêu cầu thường nhật và giảm chi phí 35%, câu hỏi đặt ra là: điều gì sẽ xảy ra với những nhân viên bị “thay thế”?
“Việc tự động hóa giúp nhân viên thoát khỏi các nhiệm vụ lặp lại,” ông trả lời. “Họ được đào tạo lại và bố trí vào các vị trí có giá trị cao hơn, như giám sát AI, thiết kế dịch vụ hay hoạch định chính sách chiến lược.”
Các chương trình đào tạo lại này được hỗ trợ bởi các tập đoàn công nghệ toàn cầu, giúp nhân viên có kỹ năng thực tiễn để dẫn dắt dự án AI tại đơn vị mình.
Hơn nữa, sự gia tăng dân số mạnh mẽ ở Dubai tạo ra “nhu cầu khổng lồ về dịch vụ công,” khiến AI trở thành công cụ giúp nâng cao hiệu quả mà không cần cắt giảm nhân sự.
Những thành tựu ít được chú ý
Khi được hỏi về các sáng kiến mang lại giá trị thực tế dù ít được truyền thông nhắc đến, ông Al Hemeiri nêu ví dụ Thử thách Citiverse của Liên Hiệp Quốc, do Digital Dubai đồng tổ chức với các đối tác toàn cầu, nhằm thiết kế giải pháp AI cho dịch vụ công toàn diện, phát triển bền vững và gắn kết văn hóa.
Một ví dụ khác là robot giao hàng tự hành của Dubai Future Foundation, đã được thử nghiệm trên đường phố Dubai. “Robot giúp cải thiện hiệu quả giao hàng chặng cuối, đồng thời giảm tắc nghẽn và khí thải,” ông nói. “Những sáng kiến này cho thấy Dubai áp dụng AI vào các tình huống thực tế, mang lại giá trị cho người dân chứ không chỉ để làm tiêu đề báo chí.”
Khả năng nhân rộng
Khi được hỏi điều gì sẽ là thành công hay thất bại trong 5 năm tới, ông Al Hemeiri trả lời dứt khoát: “Thất bại sẽ là khi AI được áp dụng rời rạc mà không cải thiện niềm tin, hiệu quả hay chất lượng cuộc sống của người dân.”
“Thành công, ngược lại, là khi các dịch vụ công vận hành bằng AI trở nên liền mạch, mang tính dự báo, bao trùm mọi người – khiến cuộc sống dễ dàng hơn, và trở thành mô hình để các chính phủ khác học hỏi.”
Liệu mô hình chính phủ số của Dubai — được xây dựng dựa trên cấu trúc quản trị riêng, nguồn lực dồi dào và khả năng ra quyết định nhanh — có thể được nhân rộng ở nơi khác hay không vẫn còn là câu hỏi mở.
Với 96% cơ quan chính phủ đã triển khai AI và thời gian thực hiện chỉ còn tính bằng tháng, Dubai không còn nói về “khả năng” của chính phủ vận hành bằng AI — họ đang kiểm chứng mô hình này trong thực tế.
Liệu các chính phủ khác có thể tái tạo cách tiếp cận này mà không có những lợi thế đặc thù như Dubai hay không vẫn chưa rõ, nhưng rõ ràng Dubai đã đi xa hơn giai đoạn tranh luận về tính khả thi – và đang đo lường kết quả thực sự.
Một triển lãm trí tuệ nhân tạo tại Dubai. Ảnh: Techwire Asia
Matar Al Hemeiri, Giám đốc điều hành của Digital Dubai Government Establishment. Ảnh: Techwire Asia
