Chính phủ Đan Mạch đang đề xuất sửa đổi luật bản quyền nhằm bảo vệ công dân trước các nội dung deepfake, trong bối cảnh công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) ngày càng bị lạm dụng để giả mạo hình ảnh, giọng nói và danh tính cá nhân.
Theo dự luật — dự kiến được Quốc hội thông qua vào đầu năm tới — việc chia sẻ các sản phẩm deepfake mô phỏng đặc điểm cá nhân của công dân như khuôn mặt hoặc giọng nói mà chưa có sự đồng ý sẽ bị cấm. Người dân sẽ có quyền yêu cầu các nền tảng trực tuyến gỡ bỏ nội dung bị đăng trái phép, và các công ty công nghệ không tuân thủ có thể bị xử phạt nặng.
Bộ trưởng Văn hóa Đan Mạch Jakob Engel-Schmidt cho biết dự luật nhận được sự ủng hộ rộng rãi của các nghị sĩ, vì các hình ảnh bị thao túng kỹ thuật số có thể làm xói mòn niềm tin vào thực tế và lan truyền thông tin sai lệch.
“Nếu bạn có thể tạo deepfake về một chính trị gia mà họ không thể buộc gỡ bỏ, điều đó sẽ làm suy yếu nền dân chủ,” ông nói tại một hội nghị về AI và bản quyền hồi tháng 9.
Dự luật được đánh giá là một trong những bước đi mạnh mẽ nhất của chính phủ trong nỗ lực chống lại thông tin sai lệch do deepfake gây ra. Nó cũng sẽ mở rộng phạm vi bảo hộ bản quyền, cho phép mỗi cá nhân kiểm soát tốt hơn hình ảnh và giọng nói của chính mình trên môi trường số.
Tuy nhiên, dự luật vẫn cho phép các hình thức parody (nhại) và satire (châm biếm), song tiêu chí xác định ranh giới giữa sáng tạo và vi phạm vẫn chưa được làm rõ.
Chuyên gia AI tạo sinh Henry Ajder, sáng lập công ty tư vấn Latent Space Advisory, nhận định việc Đan Mạch cập nhật luật pháp là “cần thiết và kịp thời”.
“Hiện nay, khi người ta hỏi tôi ‘làm sao để tự bảo vệ khỏi deepfake?’, câu trả lời thường là: không có nhiều cách ngoài việc xóa hoàn toàn dấu vết khỏi internet — điều gần như bất khả thi,” ông nói.
Liên minh Quyền lợi Đan Mạch (Danish Rights Alliance), đại diện cho ngành sáng tạo, ủng hộ mạnh mẽ dự luật, cho rằng luật bản quyền hiện hành “không còn đủ sức bảo vệ” trước sự lan tràn của công nghệ deepfake.
Luật sư Maria Fredenslund, Giám đốc Liên minh, cho biết: “Các nền tảng thường hỏi ‘anh viện dẫn quy định nào?’, và hiện tại chúng tôi không thể chỉ ra điều luật cụ thể nào của Đan Mạch.”
Bộ trưởng Engel-Schmidt tiết lộ một số quốc gia thành viên EU, bao gồm Pháp và Ireland, đã bày tỏ sự quan tâm tới dự luật này, trong bối cảnh Liên minh châu Âu đang tìm cách xây dựng khung pháp lý thống nhất để quản lý AI và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Deepfake đang trở thành vấn đề toàn cầu. Mỹ đã thông qua đạo luật cấm đăng hoặc đe dọa đăng hình ảnh nhạy cảm — bao gồm deepfake — nếu không có sự đồng ý của người bị ảnh hưởng. Hàn Quốc cũng đã tăng hình phạt đối với nội dung khiêu dâm deepfake và yêu cầu các mạng xã hội giám sát chặt chẽ hơn.
Marie Watson, một game thủ người Đan Mạch chuyên phát trực tiếp trên mạng, là nạn nhân của deepfake khi hình ảnh trên mạng của cô bị chỉnh sửa trông như khỏa thân. Ảnh: AP
