Saudi Arabia đang chuyển hướng nguồn tài sản dầu mỏ của mình sang tham vọng AI khổng lồ. Công cụ đầu tư chủ lực của nước này là Humain, một công ty nội địa đang xây dựng trọn vẹn chuỗi giá trị từ trung tâm dữ liệu, dịch vụ đám mây đến các mô hình ngôn ngữ lớn và ứng dụng. Công ty thuộc sở hữu của quỹ đầu tư quốc gia gần 1 nghìn tỷ USD của Vương quốc.
Thái tử Mohammed bin Salman đã công bố Humain vào tháng 5, trước chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Donald Trump tới Riyadh. Tuần này, tại Diễn đàn Sáng kiến Đầu tư Tương lai (FII) thường niên diễn ra tại cùng địa điểm, quy mô, tham vọng và tiềm lực tài chính phía sau dự án bắt đầu được hé lộ rõ hơn.
Tổng giám đốc Humain, ông Tareq Amin, đặt mục tiêu đưa Saudi Arabia trở thành thị trường AI lớn thứ ba thế giới, sau Mỹ và Trung Quốc. Đây là tham vọng táo bạo với một tân binh trong ngành, nhưng Amin cho rằng lợi thế cạnh tranh của Vương quốc nằm ở nguồn năng lượng dồi dào và rẻ, có thể đáp ứng cơn khát sức mạnh tính toán ngày càng lớn của AI.
“Chúng tôi có lợi thế ở Saudi Arabia,” ông nói với Becky Anderson của CNN. “Hãy nhìn hệ thống năng lượng tuyệt vời của đất nước này, nơi chúng tôi không cần tự xây trạm biến áp để cấp điện cho trung tâm dữ liệu. Điều đó giúp chúng tôi rút ngắn được 18 tháng.”
Humain có kế hoạch xây dựng tới 6 gigawatt năng lực trung tâm dữ liệu trên toàn quốc vào năm 2034, với danh sách đối tác AI trọng yếu gồm Nvidia, AMD, Amazon Web Services, Qualcomm và Cisco.
Hôm thứ Ba tuần trước, Humain công bố thỏa thuận trị giá 3 tỷ USD với Blackstone để xây dựng các trung tâm dữ liệu tại Vương quốc dầu mỏ này.
Vương quốc bước vào giai đoạn cuối của kế hoạch chuyển đổi kinh tế Vision 2030 trong bối cảnh giá dầu suy giảm và các siêu dự án như Neom bị chậm tiến độ, khiến chiến lược AI càng trở nên cấp thiết nhằm hỗ trợ tăng trưởng cho nền kinh tế lớn nhất thế giới Arab.
Saudi Arabia cũng đối mặt cạnh tranh từ nước láng giềng UAE, nơi có công ty AI G42 và gần đây đạt thỏa thuận lịch sử với chính quyền Trump để xây dựng “Stargate UAE” — dự án trung tâm dữ liệu trị giá 500 tỷ USD, được mô tả là lớn nhất ngoài nước Mỹ, với sự hỗ trợ của OpenAI, Oracle, Nvidia và Cisco.
Khi được hỏi liệu khu vực có chỗ cho hai cường quốc AI hay không, Amin cho biết ông ủng hộ việc mở rộng AI, đồng thời nhấn mạnh lợi thế vận hành của Humain.
“Sẽ tốt cho nhân loại nếu tri thức — đặc biệt là tri thức AI — không tập trung ở một nơi,” ông nói. “Điều đang diễn ra ở UAE là tích cực. Những gì đang diễn ra ở Saudi Arabia cũng rất tích cực. Tôi chỉ có thể nói điều chúng tôi làm rất khác… Humain không phải là công ty mẹ. Chúng tôi là công ty vận hành.”
Khách tham quan tại gian hàng của công ty AI Humain của Saudi Arabia. Ảnh: AFP
