Ai Cập đã khánh thành Bảo tàng Đại Ai Cập (Grand Egyptian Museum – GEM) vào thứ Bảy, sau nhiều năm trì hoãn. Đây là bảo tàng lớn nhất thế giới dành riêng cho nền văn minh cổ đại Ai Cập — một siêu dự án nhằm thúc đẩy ngành du lịch và hỗ trợ nền kinh tế đang gặp khó khăn của nước này.
Dự án kéo dài hai thập kỷ, tọa lạc gần kim tự tháp Giza ở rìa Cairo, trưng bày hơn 50.000 hiện vật mô tả cuộc sống ở Ai Cập cổ đại.
Theo thông báo từ Phủ Tổng thống, các lãnh đạo thế giới, bao gồm vua, nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ, đã đến dự lễ khai trương trọng thể tại thủ đô Ai Cập. Phủ Tổng thống mô tả đây là “sự kiện đặc biệt trong lịch sử văn hóa và văn minh nhân loại.”
Tổng thống Abdel-Fattah el-Sissi viết trên mạng xã hội rằng bảo tàng sẽ “kết nối thiên tài của người Ai Cập cổ đại và sức sáng tạo của người Ai Cập hiện đại, đóng góp thêm cho văn hóa và nghệ thuật thế giới bằng một cột mốc mới thu hút những ai trân trọng văn minh và tri thức.”
“Bản giao hưởng của nhân loại”
Bảo tàng là một trong những siêu dự án do ông el-Sissi khởi xướng từ khi nhậm chức năm 2014, gắn với các khoản đầu tư khổng lồ vào hạ tầng nhằm hồi sinh nền kinh tế suy yếu do nhiều thập kỷ trì trệ và bị tổn thương bởi biến động sau Mùa xuân Arab năm 2011.
Một sân khấu được dựng tại sân trong của bảo tàng để dàn nhạc và nghệ sĩ biểu diễn “bản giao hưởng toàn cầu của nhân loại”, theo truyền thông Ai Cập.
An ninh tại Cairo được siết chặt trước lễ khai trương; chính phủ tuyên bố thứ Bảy là ngày nghỉ lễ. Bảo tàng — vốn mở giới hạn cho khách tham quan trong vài năm gần đây — tạm đóng cửa hai tuần cho bước chuẩn bị cuối cùng.
Chính phủ cải tạo khu vực quanh bảo tàng và cao nguyên Giza, nơi có kim tự tháp và tượng Nhân sư. Đường sá được nâng cấp và một ga tàu điện ngầm đang được xây dựng trước cổng bảo tàng để tăng khả năng tiếp cận. Một sân bay — Sphinx International Airport — cũng đã mở cửa phía tây Cairo, cách bảo tàng khoảng 40 phút.
Công trình trị giá 1 tỷ USD khởi công từ năm 2005 nhưng từng nhiều lần bị trì hoãn và gián đoạn bởi bất ổn chính trị.
Ramses Đại đế và Vua Tut
GEM sở hữu mặt tiền kính hình tam giác mô phỏng kim tự tháp gần đó, với 24.000 m² không gian trưng bày cố định.
Ngay khi bước vào sảnh lớn hình khối góc cạnh, du khách sẽ đối diện bức tượng đá granite khổng lồ của Ramses Đại đế — một trong những pharaoh quyền lực nhất Ai Cập cổ đại, trị vì hơn 60 năm từ năm 1279 TCN đến 1213 TCN, người mở rộng lãnh thổ Ai Cập tới Syria hiện đại ở phía đông và Sudan hiện đại ở phía nam.
Từ sảnh chính, một cầu thang sáu tầng được bố trí dọc các tượng cổ dẫn đến các phòng triển lãm chính và điểm nhìn ra kim tự tháp. Một cầu nối cho phép du khách đi bộ hoặc sử dụng xe điện di chuyển giữa bảo tàng và kim tự tháp.
Mười hai phòng trưng bày lớn, mở cửa từ năm ngoái, trưng bày cổ vật từ thời tiền sử đến thời La Mã, phân theo thời kỳ và chủ đề.
Hai sảnh dành riêng cho 5.000 hiện vật từ bộ sưu tập của vua Tutankhamun — vị pharaoh trẻ tuổi trị vì từ năm 1361 TCN đến 1352 TCN — sẽ lần đầu được trưng bày đầy đủ kể từ khi nhà khảo cổ Anh Howard Carter phát hiện lăng mộ của ông năm 1922 tại Luxor.
Zahi Hawass, nhà khảo cổ học danh tiếng nhất của Ai Cập và cựu Bộ trưởng Cổ vật, nhận định bộ sưu tập Tutankhamun là “kiệt tác” của bảo tàng. “Điều gì khiến bảo tàng này quan trọng và mọi người chờ đợi ngày mở cửa?” ông nói. “Chính là Tutankhamun.”
Bộ sưu tập gồm ba giường tang lễ, sáu cỗ xe, ngai vàng bằng vàng, quan tài phủ vàng và mặt nạ tang lễ bằng vàng, thạch anh, đá lapis lazuli và thủy tinh màu.
Thúc đẩy du lịch và kinh tế
Chính phủ kỳ vọng bảo tàng sẽ thu hút nhiều du khách ở lại lâu hơn, mang lại nguồn ngoại tệ cần thiết cho nền kinh tế. Nhật báo Al-Ahram cho biết bảo tàng được kỳ vọng đón 5 triệu khách mỗi năm.
Ngành du lịch Ai Cập từng suy giảm nhiều năm bởi bất ổn và bạo lực sau Mùa xuân Arab 2011. Vài năm gần đây, ngành này bắt đầu phục hồi sau đại dịch và trong bối cảnh chiến tranh Nga-Ukraine — hai quốc gia vốn là nguồn khách lớn của Ai Cập.
Năm 2024, khoảng 15,7 triệu khách quốc tế đến Ai Cập — mức kỷ lục, đóng góp khoảng 8% GDP, theo số liệu chính phủ. Bộ trưởng Du lịch và Cổ vật Sherif Fathy nói Ai Cập kỳ vọng tổng cộng khoảng 18 triệu du khách trong năm nay và hướng tới 30 triệu vào năm 2032.
Điều này sẽ tạo thêm việc làm và tăng nguồn ngoại tệ, hướng dẫn viên Walid el-Batouty nhận định. “Nó sẽ thúc đẩy kinh tế Ai Cập mạnh mẽ, không chỉ khách sạn và bảo tàng,” anh nói. Mỗi khi du khách đi taxi hay chỉ mua một chai nước, “tiền đang được bơm vào ngân khố Ai Cập.”
Bảo tàng sẽ mở cửa cho công chúng từ ngày 4/11 — kỷ niệm ngày Carter phát hiện lăng mộ Tutankhamun, theo cơ quan chức năng.
Du khách chụp hình tại Cầu thang Lớn của Bảo tàng Đại Ai Cập. Ảnh: AP
Du khách đứng trước bức tượng đá granite khổng lồ của Ramses Đại đế. Ảnh: AP
Các kim tự tháp Ai Cập nhìn từ khu nghỉ chân bên trong Bảo tàng Đại Ai Cập. Ảnh: AP
