Tàu chở hàng HTV-X mới của Nhật Bản đã lần đầu tiên đến Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) vào hôm nay (28/10), mang theo hàng tấn hàng hóa và vật tư tiếp tế cho các phi hành gia đang làm việc trên trạm. Tàu HTV-X đã được kết nối với ISS lúc 11 giờ 58 phút trưa theo giờ miền Đông nước Mỹ (EDT) hôm 29/10, tức 10:58 tối cùng ngày giờ Việt Nam.
Cơ quan Thám hiểm Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) vào thứ Tư đã giám sát tàu HTV-X1 — con tàu chở hàng nâng cấp đầu tiên của Nhật Bản — khi nó được bắt giữ và gắn vào một mô-đun của trạm ISS. Hai phi hành gia thuộc phi hành đoàn Expedition 73, gồm Kimiya Yui của Nhật Bản và Zena Cardman của NASA, đã sử dụng cánh tay robot Canadarm2 của trạm để “tóm” con tàu chạy bằng năng lượng Mặt Trời.
“Hoàn tất việc bắt giữ HTV,” Yui thông báo. “Đây là một sự kiện mang tính lịch sử trong chương trình không gian của Nhật Bản. Con tàu thật đẹp và sáng lấp lánh, tượng trưng cho tương lai tươi sáng của chúng ta.”
Các kiểm soát viên bay của NASA tại Trung tâm Điều khiển Sứ mệnh ở Houston điều khiển cánh tay robot để gắn HTV-X1 vào cổng hướng xuống của mô-đun Harmony Node 2 trên trạm.
HTV-X1 được phóng lên bằng tên lửa H3 từ Trung tâm Vũ trụ Tanegashima (Nhật Bản) vào lúc 8 giờ tối ngày 25/10 theo giờ miền Đông. Trong quá trình tiếp cận trạm, con tàu đã hoàn thành các bài kiểm tra nhằm chứng minh khả năng vận hành và điều khiển.
Được thiết kế hướng đến các sứ mệnh tương lai vượt ra ngoài ISS, HTV-X khác biệt so với chín tàu HTV trước đó cả về hình dáng lẫn tính năng. Dù ngắn hơn khoảng 1,2 mét so với phiên bản cũ, HTV-X vẫn có thể mang cùng khối lượng hàng hóa (khoảng 6.000 kg) lên quỹ đạo Trái Đất thấp.
Mẫu tàu tiên tiến này có khả năng cung cấp năng lượng cao hơn. Trong khi tàu HTV trước đây chỉ có các tấm pin năng lượng Mặt Trời gắn liền với thân chính, HTV-X được trang bị hai tấm pin hình cánh. Kết hợp với bình nhiên liệu lớn hơn, điều đó cho phép HTV-X hỗ trợ các thí nghiệm độc lập trên quỹ đạo trong tối đa 18 tháng sau khi lưu lại nửa năm trên trạm.
Những cải tiến này có thể mở đường cho phiên bản có người lái trong tương lai, và trong ngắn hạn là khả năng tự động ghép nối.
“Phiên bản đầu tiên vẫn cần được cánh tay robot bắt giữ. Chúng tôi sẽ tiến từng bước một,” Yui chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn với collectSPACE trước khi phóng. “Ở phiên bản tiếp theo, hy vọng chúng tôi sẽ có hệ thống tự ghép nối. Có thể là ở con tàu thứ ba.”
“Cuối cùng, chúng tôi sẽ có phiên bản HTV-X có thể tự động ghép nối, và khi đó nó cũng có thể được dùng cho các sứ mệnh thám hiểm trong tương lai,” Yui nói thêm.
HTV-X1 lần này chở vật tư cho phi hành đoàn Expedition 73, bao gồm thực phẩm tươi, oxy và nước. Ngoài ra còn có các bộ phận thay thế cho mô-đun Kibo của JAXA, thiết bị phục vụ thí nghiệm khoa học và công nghệ, cùng sáu vệ tinh mini CubeSat sẽ được phóng từ trạm.
Trong khoang hàng không có điều áp, tàu còn mang theo thiết bị i-SEEP (nền tảng thí nghiệm nhỏ có thể tiếp tế trong không gian) của JAXA — một bộ chuyển đổi giúp dễ dàng thực hiện các thí nghiệm khoa học mà không cần phát triển phần cứng hỗ trợ riêng. i-SEEP có thể cung cấp điện, chất lỏng và đường truyền dữ liệu, và có thể dễ dàng gắn vào “hiên ngoài” của mô-đun Kibo.
Ngoài ra còn có nhiều hàng hóa thương mại trên HTV-X1, bao gồm một thí nghiệm lên men rượu sake do Dassai hợp tác với Mitsubishi Heavy Industries thực hiện; một dự án giáo dục có linh vật nhồi bông của thương hiệu thời trang ngoài trời CHUMS; hạt giống cây trồng sẽ được mang về Trái Đất để trưng bày tại Triển lãm Làm vườn Thế giới 2027; đồ chơi và tranh in từ các nghệ sĩ trực tuyến (VTuber); cùng “hộ chiếu” của Japan Airlines sẽ được đóng dấu và chụp ảnh trên trạm rồi gửi trả lại chủ sở hữu.
Một số tải trọng sẽ không được dỡ xuống trạm mà sẽ được thử nghiệm trong ba tháng khi HTV-X1 vẫn ở quỹ đạo Trái Đất sau khi rời trạm. Các tải trọng này gồm: bộ phóng vệ tinh nhỏ dùng để thử nghiệm thả CubeSat ở độ cao lớn hơn quỹ đạo ISS; thiết bị đo khoảng cách Mt.FUJI dùng tia laser để kiểm tra độ chính xác của dữ liệu định vị; cùng ăng-ten phẳng nhẹ DELIGHT và tấm pin Mặt Trời thế hệ mới SDX — những công nghệ có thể phục vụ cho các hệ thống năng lượng không gian trong tương lai.
HTV-X là mẫu kế nhiệm của tàu H-II Transfer Vehicle (HTV) của Nhật, vốn đã thực hiện chín sứ mệnh — tất cả đều thành công — đến Trạm Vũ trụ Quốc tế từ tháng 9/2009 đến tháng 5/2020.
“Tàu HTV-X nâng cao năng lực vận chuyển và bổ sung khả năng hỗ trợ nhiều đối tượng người dùng thực hiện các thí nghiệm trên quỹ đạo trong thời gian lên đến 1,5 năm sau khi rời ISS cho đến khi tái nhập khí quyển,” Tập đoàn Mitsubishi Heavy Industries — đơn vị chế tạo HTV-X cho JAXA — cho biết trong phần mô tả con tàu.
Ảnh minh họa tàu chở hàng HTV-X của Nhật Bản trên quỹ đạo Trái Đất. Ảnh: NASA
