Các nhà nghiên cứu đã phát hiện mối liên hệ đáng ngạc nhiên giữa việc ăn trái cây và khả năng bảo vệ phổi trong môi trường ô nhiễm. Các chất chống oxy hóa trong trái cây có thể giúp giảm bớt tác hại của ô nhiễm không khí.
Mối liên hệ bất ngờ giữa trái cây và ô nhiễm không khí
Theo các kết quả được trình bày tại Đại hội Hội Hô hấp châu Âu (ERS) tổ chức ở Amsterdam, Hà Lan, việc ăn trái cây có thể giúp giảm thiểu tác động tiêu cực của ô nhiễm không khí đối với phổi.
Nghiên cứu được trình bày bởi Pimpika Kaewsri, nghiên cứu sinh tiến sĩ tại Trung tâm Sức khỏe và Bền vững Môi trường thuộc Đại học Leicester (Anh).
Cô cho biết: “Hơn 90% dân số thế giới đang phải tiếp xúc với mức độ ô nhiễm không khí vượt quá ngưỡng khuyến nghị của WHO, và việc tiếp xúc với không khí ô nhiễm cao có liên quan đến suy giảm chức năng phổi.
“Trong khi đó, chế độ ăn lành mạnh — đặc biệt là giàu trái cây và rau củ — được chứng minh có liên quan đến chức năng phổi tốt hơn. Chúng tôi muốn tìm hiểu liệu chế độ ăn lành mạnh hoặc những nhóm thực phẩm cụ thể có thể điều chỉnh hoặc phần nào giảm nhẹ tác động có hại đã được biết đến của ô nhiễm không khí đối với chức năng phổi hay không.”
Khám phá vai trò bảo vệ của chế độ ăn
Sử dụng dữ liệu của khoảng 200.000 người tham gia trong cơ sở dữ liệu UK Biobank, Kaewsri và các đồng nghiệp đã phân tích mối liên hệ giữa thói quen ăn uống — bao gồm lượng trái cây, rau củ và ngũ cốc nguyên hạt — với dung tích phổi (chỉ số FEV1, tức lượng không khí thở ra trong một giây) và mức độ tiếp xúc với bụi mịn PM2.5.
PM2.5 là những hạt bụi siêu nhỏ có kích thước 2,5 micromet hoặc nhỏ hơn, xuất phát từ khí thải xe cộ và các nguồn công nghiệp. Nhóm nghiên cứu cũng xem xét các yếu tố khác như tuổi tác, chiều cao và hoàn cảnh kinh tế xã hội.
Kết quả cho thấy, với mỗi 5 microgam PM2.5 tăng thêm trên mỗi mét khối không khí, những phụ nữ ăn ít trái cây bị giảm trung bình 78,1 ml FEV1. Ngược lại, những phụ nữ ăn nhiều trái cây hơn chỉ bị giảm 57,5 ml — cho thấy việc ăn trái cây có thể giúp bảo vệ phần nào phổi khỏi tác hại của ô nhiễm không khí.
Vì sao trái cây có thể bảo vệ phổi
Kaewsri giải thích: “Nghiên cứu của chúng tôi khẳng định rằng chế độ ăn lành mạnh có liên quan đến chức năng phổi tốt hơn ở cả nam và nữ, bất kể mức độ ô nhiễm không khí. Và phụ nữ ăn từ bốn phần trái cây mỗi ngày trở lên có vẻ ít bị suy giảm chức năng phổi do ô nhiễm hơn so với những người ăn ít trái cây.”
“Điều này có thể được lý giải một phần bởi các hợp chất chống oxy hóa và chống viêm tự nhiên có trong trái cây. Những hợp chất này có thể giúp giảm căng thẳng oxy hóa và viêm nhiễm do các hạt bụi mịn gây ra, từ đó hạn chế phần nào tác động có hại của ô nhiễm đối với phổi.”
Kaewsri cũng lưu ý rằng trong nhóm nghiên cứu, nam giới nhìn chung có mức tiêu thụ trái cây thấp hơn phụ nữ. “Sự khác biệt về thói quen ăn uống này có thể giúp giải thích vì sao hiệu ứng bảo vệ tiềm năng của trái cây trước ô nhiễm không khí chỉ được ghi nhận ở phụ nữ,” cô nói thêm.
Giáo sư Sara De Matteis, Chủ tịch nhóm chuyên gia về sức khỏe nghề nghiệp và môi trường của Hội Hô hấp châu Âu (ERS), hiện làm việc tại Đại học Turin (Ý), người không tham gia nghiên cứu, nhận định: “Nghiên cứu này khẳng định lợi ích tiềm năng của chế độ ăn lành mạnh đối với sức khỏe hô hấp, đặc biệt là chế độ ăn giàu trái cây tươi.”
“Chúng ta cần khuyến khích chế độ ăn giàu thực vật ngay từ bậc tiểu học — không chỉ để phòng ngừa bệnh mạn tính mà còn nhằm giảm dấu chân carbon của chế độ ăn nhiều thịt.
“Điều này không có nghĩa là các chính phủ được miễn trách nhiệm trong việc tiếp tục ban hành chính sách môi trường nhằm giảm ô nhiễm không khí xuống mức thấp nhất có thể, vì không có ngưỡng an toàn cho việc phơi nhiễm, và họ không thể đổ trách nhiệm lên cá nhân — những người mà lựa chọn thực phẩm thường bị giới hạn bởi điều kiện kinh tế.”
Theo nghiên cứu mới, việc ăn trái cây có thể giúp bảo vệ phổi khỏi tác động có hại của ô nhiễm không khí. Ảnh: Shutterstock
