Hãy hình dung thách thức kỹ thuật to lớn khi dựng đứng một tên lửa nặng hàng trăm tấn, cao tương đương một tòa nhà 40 tầng, lên bệ phóng, chưa nói đến thách thức trong việc dùng cánh tay kiểu đôi đũa để gắp tên lửa sau khi phóng quay trở lại mặt đất cho mục đích tái sử dụng. Thế nhưng, tên lửa lớn và mạnh nhất thế giới từng được chế tạo sắp còn lớn hơn và phức tạp hơn nữa.
Hôm thứ Hai (13/10), SpaceX đã thực hiện chuyến bay thử thứ 11 của siêu tên lửa Starship, đưa phương tiện cao 124 mét bay lên từ bãi phóng Starbase ở miền Nam Texas. Chuyến bay cận quỹ đạo này đã hoàn toàn thành công. Cả hai phần của Starship — tầng đẩy Super Heavy và tầng trên Starship (viết tắt là “Ship”) — đều trở về Trái Đất với các điểm hạ cánh chính xác. Ship cũng đã tái kích hoạt một động cơ trong không gian và triển khai tám tải trọng mô phỏng.
Chuyến bay thứ 11 là cột mốc quan trọng đối với chương trình Starship, không chỉ vì mọi thứ diễn ra suôn sẻ, mà còn vì đây là chuyến phóng cuối cùng của biến thể “Phiên bản 2”.
“Giờ đây, trọng tâm chuyển sang thế hệ Starship và Super Heavy tiếp theo, với nhiều nguyên mẫu đang được chế tạo và chuẩn bị thử nghiệm,” SpaceX viết trong thông cáo tổng kết chuyến bay thứ 11.
“Phiên bản mới này sẽ được dùng cho các chuyến bay quỹ đạo đầu tiên, các nhiệm vụ mang tải trọng thương mại, chuyển nhiên liệu trong không gian và nhiều nhiệm vụ khác nữa, khi chúng tôi hướng tới phương tiện có thể tái sử dụng hoàn toàn và nhanh chóng, phục vụ các sứ mệnh lên quỹ đạo Trái Đất, Mặt Trăng, Sao Hỏa và xa hơn,” công ty cho biết thêm.
Phiên bản tiếp theo này là Starship V3, cao hơn khoảng 1,5 mét so với phiên bản trước. Dù có ngoại hình tương tự, V3 mang nhiều thay đổi bên trong, theo phát ngôn viên SpaceX Dan Huot trong buổi tường thuật chuyến bay.
Ví dụ, hệ thống động lực của Ship V3 được nâng cấp để tương thích với Raptor 3, phiên bản mạnh mẽ hơn của động cơ đang được dùng cho cả hai tầng của Starship (Super Heavy có 33 động cơ, còn Ship có 6).
“Chúng tôi cũng nâng cấp hệ thống lưu trữ năng lượng, thay đổi hàng loạt thiết bị điện tử – những cải tiến cho phép thực hiện các nhiệm vụ dài hơn,” Huot nói.
“Điểm đáng chú ý bên ngoài là các bộ phận kết nối mới, sẽ được sử dụng khi hai Starship ghép lại để truyền nhiên liệu,” ông nói thêm. “Đây là năng lực cốt lõi mà chúng tôi sẽ trình diễn trong năm tới.”
Việc truyền nhiên liệu trong không gian là yếu tố then chốt cho mọi sứ mệnh xa của Starship. Các tầng trên hướng đến Mặt Trăng hoặc Sao Hỏa sẽ mang theo ít nhiên liệu để giảm trọng lượng và cần tiếp nhiên liệu từ nhiều “tàu chở nhiên liệu” trong quỹ đạo Trái Đất.
Super Heavy V3 cũng được thiết kế lại với ống dẫn nhiên liệu khổng lồ bằng kim loại để truyền khí mê-tan lỏng và oxy lỏng xuống các động cơ Raptor.
“Các tầng đẩy mới cũng sẽ có hệ thống tách nóng tích hợp, diện thoát khí lớn hơn và được thiết kế tái sử dụng hoàn toàn,” Huot cho biết. Tách nóng nghĩa là tầng trên bắt đầu khởi động động cơ trước khi hoàn toàn tách khỏi tầng đẩy.
Super Heavy V3 chỉ còn ba cánh lưới (thay vì bốn như V2), nhưng chúng lớn hơn 50% và bền hơn, được dùng để điều khiển, hạ cánh và được tay kẹp của tháp phóng bắt lại.
Cả 11 chuyến bay Starship đều phóng từ bệ số 1 của Starbase. Bệ này sẽ tạm dừng để nâng cấp cho V3, bao gồm bệ phóng mới, rãnh thoát lửa và tay kẹp cải tiến cho các pha bắt hạ cánh trong tương lai.
Trong khi đó, Starship V3 được kỳ vọng có thể bay đến Sao Hỏa, thậm chí ngay trong năm sau, nếu các thử nghiệm diễn ra thuận lợi. Elon Musk cho biết SpaceX muốn phóng một loạt Starship không người lái lên hành tinh Đỏ vào cuối năm 2026 — thời điểm Trái Đất và Sao Hỏa nằm ở vị trí lý tưởng cho hành trình liên hành tinh (diễn ra mỗi 26 tháng một lần).
Về lâu dài, SpaceX hướng đến phiên bản Starship V4 — cao tới 142 mét và dùng 42 động cơ Raptor thay vì 39 — dự kiến ra mắt vào năm 2027.
Năm 2027 cũng có thể là cột mốc lịch sử, khi NASA dự định thực hiện nhiệm vụ Artemis 3, đưa phi hành gia trở lại Mặt Trăng lần đầu tiên kể từ kỷ nguyên Apollo. Tàu đổ bộ Mặt Trăng của nhiệm vụ này chính là tầng trên của Starship.
Starship của SpaceX phóng trong chuyến bay thử thứ 11 từ Starbase, Texas, ngày 13/10/2025. Ảnh: SpaceX
