Các lãnh đạo của những cơ quan vũ trụ lớn trên thế giới đã chia sẻ tầm nhìn cho ngành không gian trong những năm tới tại Đại hội Vũ trụ Quốc tế (IAC) tổ chức ở Thành phố Sydney, Úc, qua đó giới thiệu nhiều kế hoạch đa dạng cho tương lai.

Đại diện từ NASA, Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), Tổ chức Nghiên cứu Không gian Ấn Độ (ISRO), Cơ quan Vũ trụ Canada (CSA), Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) và Cơ quan Khám phá Hàng không Vũ trụ Nhật Bản (JAXA) lần lượt trình bày kế hoạch của mình hôm thứ Hai (29/9) tại IAC 2025.

Phiên họp toàn thể bắt đầu với quyền Giám đốc NASA, ông Sean Duffy, trả lời các câu hỏi về kế hoạch của Mỹ đối với Mặt Trăng. Ông nói: “Đã 53 năm kể từ khi con người có mặt trên Mặt Trăng. Tôi nghĩ đã đến lúc quay lại. Bắt đầu từ năm sau, chúng tôi sẽ quay lại với Artemis 2, đưa phi hành gia bay vòng quanh Mặt Trăng rồi trở về. Sau đó, với Artemis 3, chúng tôi sẽ đưa phi hành gia hạ cánh xuống vùng cực nam của Mặt Trăng.”

Khi được yêu cầu đưa ra đánh giá thế nào là thành công trong 10 năm tới, Duffy trả lời: “Duy trì sự sống lâu dài của con người trên Mặt Trăng.” Ông bổ sung rằng điều này cũng sẽ hỗ trợ cho một hành trình thách thức hơn nhiều: “Tôi nghĩ chúng tôi sẽ đạt bước tiến lớn trên con đường đến sao Hỏa” — và tiến gần đến việc đặt dấu chân đầu tiên lên Hành tinh Đỏ.

Tổng giám đốc Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) Josef Aschbacher dành thời gian để trình bày về Tầm nhìn 2040, một kế hoạch mà ông cho rằng sẽ cung cấp khung mục tiêu lâu dài cho ESA, vượt ra ngoài các chu kỳ tài trợ ba năm và nhiệm kỳ của một giám đốc. “Đây là một chiến lược rộng lớn hơn, mạnh mẽ hơn, và có tầm nhìn dài hạn hơn,” ông nói.

Aschbacher cho biết kế hoạch này được xây dựng cùng các quốc gia thành viên, bao gồm hợp tác với đối tác để đưa phi hành gia châu Âu lên Mặt Trăng, cũng như phát triển các công nghệ và tàu vũ trụ then chốt cho thám hiểm. Tầm nhìn 2040 cũng hướng tới việc tăng cường tính tự chủ, khả năng chống chịu và độc lập của châu Âu trong không gian, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác với các đối tác chính như JAXA và NASA.

Trong khi đó, Ấn Độ nhấn mạnh khát vọng đưa phi hành gia của riêng mình vào không gian. Chủ tịch ISRO V. Narayanan đã phác thảo tham vọng ngày càng lớn của đất nước trong lĩnh vực thám hiểm và bay có người lái. Dự án Gaganyaan nhằm đưa phi hành gia vào quỹ đạo Trái Đất đang tiến triển dù gặp một số trì hoãn.

Narayanan cho biết việc xây dựng phương tiện phóng có người, cùng các chuyến bay quỹ đạo với mô-đun phi hành đoàn và thử nghiệm tái nhập sẽ chuẩn bị cho Ấn Độ khả năng độc lập phóng phi hành gia vào không gian. Mục tiêu hiện tại cho chuyến bay có người lái Gaganyaan đầu tiên là đầu năm 2027.

Ông Narayanan cũng thông báo rằng Ấn Độ vừa phê duyệt việc tham gia sứ mệnh hạ cánh cực nam Mặt Trăng LUPEX cùng JAXA, trong đó Ấn Độ sẽ cung cấp tàu đổ bộ còn JAXA cung cấp tên lửa đẩy, dự kiến bay vào cuối thập kỷ này. Xa hơn, ISRO đặt mục tiêu đưa phi hành gia lên Mặt Trăng vào năm 2040.

“Việc thám hiểm Mặt Trăng sẽ là một hoạt động liên tục,” Narayanan nhấn mạnh.

Phó giám đốc Bian Zhigang của Cơ quan Vũ trụ Quốc gia Trung Quốc (CNSA) nêu bật một số thành công gần đây, gồm các sứ mệnh lấy mẫu Mặt Trăng Hằng Nga 5 và Hằng Nga 6, một phần mẫu đã được gửi cho đối tác quốc tế để nghiên cứu. Tàu thăm dò Thiên Vấn 2 (Hỏi Trời – Tianwen) của Trung Quốc cũng đang trên đường đến một tiểu hành tinh gần Trái Đất sau khi phóng vào tháng 5 năm nay.

Dù mục tiêu đưa phi hành gia Trung Quốc lên Mặt Trăng trước năm 2030 không được nhắc đến, Bian cho biết Trung Quốc — quốc gia đang bắt đầu xây dựng các chòm vệ tinh khổng lồ — đang tập trung vào giảm thiểu rác không gian và quản lý giao thông vũ trụ, bao gồm giám sát mảnh vỡ và cảnh báo va chạm. Ông nói thêm: “Chúng tôi đang nghiên cứu phương án chủ động loại bỏ rác không gian trên quỹ đạo.”

Giám đốc CSA Lisa Campbell xác nhận rằng Canada đang chuẩn bị cho một phi hành gia bay vòng quanh Mặt Trăng trong khuôn khổ sứ mệnh Artemis 2, dự kiến phóng vào đầu năm tới. Ngoài ra, Canada còn nhìn thấy cơ hội tạo dấu ấn toàn cầu trong các lĩnh vực then chốt như robot trong không gian, các hệ thống không gian xa quan trọng, ứng dụng AI, công nghệ lượng tử và hơn thế nữa. Bà cũng công bố khoản đầu tư vào công nghệ vũ trụ lưỡng dụng và các sáng kiến quan sát Trái Đất nhằm đồng thời thúc đẩy nền kinh tế Canada.

Cuối cùng, Chủ tịch JAXA Hiroshi Yamakawa cho biết Nhật Bản đang chuẩn bị phóng HTV-X đầu tiên — tàu chở hàng không người lái mới để tiếp tế cho Trạm Vũ trụ Quốc tế. Vụ phóng sẽ diễn ra vào ngày 31/10, sử dụng tên lửa H3 lần thứ bảy.

Nhật Bản cũng đang chuẩn bị cho sứ mệnh đầy tham vọng năm 2026 nhằm lấy mẫu từ mặt trăng Phobos của sao Hỏa. Tàu thăm dò của sứ mệnh MMX (Martian Moons eXploration) hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm cuối cùng. “Vụ phóng sẽ diễn ra năm 2026 và mẫu vật sẽ trở về Trái Đất vào năm 2031,” Yamakawa nói.

Đại hội IAC ở Sydney năm nay là lần thứ 76 được tổ chức, quy tụ các cơ quan vũ trụ, phi hành gia, nhà khoa học, nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và báo chí. Sự kiện năm nay thu hút khoảng 7.000 người tham dự.

Hình minh họa về các phi hành gia NASA đang làm việc tại cực nam Mặt Trăng để xây dựng Trại Artemis. Ảnh: NASA