Cổ phiếu của Lithium Americas đã đóng cửa ở mức 8,32 USD sau khi tăng gần 90% trong phiên thứ Tư, sau khi Reuters đưa tin chính quyền Trump đang tìm cách nắm giữ tới 10% cổ phần trong công ty khai thác này, động thái mới nhất cho thấy Washington ngày càng can thiệp vào những ngành được coi là then chốt đối với an ninh quốc gia.
Tối thứ Ba, hai nguồn tin am hiểu vấn đề nói với Reuters rằng chính quyền đang cân nhắc khoản đầu tư này như một phần trong đàm phán về khoản vay 2,26 tỷ USD từ Bộ Năng lượng Mỹ dành cho dự án khai thác lithium Thacker Pass ở Nevada – mỏ lithium lớn nhất được quy hoạch tại Tây bán cầu.
Lithium Americas, có trụ sở tại Canada, cho biết hôm thứ Tư rằng họ đang thảo luận với Bộ Năng lượng Mỹ và General Motors (GM) về khoản vay cho dự án Thacker Pass.
Động thái này nhấn mạnh việc Tổng thống Donald Trump ngày càng sử dụng hình thức sở hữu trực tiếp của chính phủ để định hướng các ngành chiến lược và giảm phụ thuộc vào Trung Quốc – quốc gia thống trị khâu tinh chế nhiều khoáng sản quan trọng.
Trung Quốc sản xuất hơn 40.000 tấn lithium mỗi năm, đứng thứ ba sau Úc và Chile, nhưng chiếm ưu thế tuyệt đối trong tinh chế, chế biến hơn 75% nguồn cung lithium toàn cầu thành vật liệu đạt chuẩn pin.
Theo các nhà phân tích tại TD Cowen, việc chính phủ tham gia cổ phần sẽ củng cố niềm tin vào khả năng hoàn thành dự án Thacker Pass cũng như mở rộng sang nhiều giai đoạn với tiềm năng nâng cao hiệu quả kinh tế.
Dự án được coi là mắt xích quan trọng trong việc xây dựng chuỗi cung ứng nội địa, phù hợp với nỗ lực lâu dài của Washington nhằm thúc đẩy sản xuất lithium tại Mỹ – kim loại được sử dụng để chế tạo pin cho xe điện và các thiết bị điện tử.
Gần đây, chính quyền Trump cũng đã tiến hành mua cổ phần tại hãng sản xuất chip Intel, và trước đó là một thỏa thuận cho phép Bộ Quốc phòng trở thành cổ đông lớn nhất của công ty khai thác đất hiếm MP Materials.
Theo Jefferies, việc chính quyền ưu tiên sở hữu cổ phần, vốn được xem là ít rủi ro chính trị hơn so với tăng thuế, có thể hỗ trợ hoạt động huy động vốn, lợi nhuận doanh nghiệp và mang lại mức sinh lời hấp dẫn trên vốn đầu tư.
Cổ phiếu niêm yết tại Canada và Mỹ của Lithium Americas đều tăng khoảng 97%, lần lượt lên 8,37 đô la Canada và 6,03 USD. Giá trị vốn hóa thị trường của công ty đạt khoảng 1,46 tỷ USD tính đến phiên gần nhất trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York.
Hợp đồng tiêu thụ là chìa khóa
GM, công ty đã đầu tư 625 triệu USD vào mỏ này năm ngoái để nắm giữ 38% cổ phần, có quyền mua toàn bộ lượng lithium từ giai đoạn đầu của dự án và một phần từ giai đoạn hai trong vòng 20 năm. Tuy nhiên, theo các nguồn tin, các quan chức chính quyền Trump hiện đang tìm kiếm một cam kết rằng GM sẽ chắc chắn mua loại kim loại này.
Nhà phân tích Mohamed Sidibe tại NBCFM Research cho biết mô hình hợp tác MP Materials – Bộ Quốc phòng cho thấy cách chính phủ tham gia cổ phần, hợp đồng tiêu thụ dài hạn và hỗ trợ giá có thể giúp giảm rủi ro cho các dự án chiến lược.
Ông bổ sung rằng với Lithium Americas, cách tiếp cận tương tự có thể củng cố khả năng huy động vốn và tính bền vững của dự án, dù có thể làm pha loãng cổ phần hiện tại.
Dự án Thacker Pass dự kiến sẽ bắt đầu sản xuất vào năm 2028.
Nhà phân tích Seth Goldstein tại Morningstar nhận định việc tham gia cổ phần có thể đi kèm các cam kết giá tiêu thụ, giúp dự án Thacker Pass vẫn có lợi nhuận ngay cả khi giá lithium duy trì ở mức thấp trong thời gian dài.
Thông tin này cũng kéo theo sự tăng giá của nhiều công ty khai thác lithium khác trong phiên. Albemarle tăng 1,85%, Sigma Lithium tăng 7,2%, trong khi cổ phiếu niêm yết tại Mỹ của SQM tăng 1,1%.
Một chiếc cúp khắc ký hiệu hóa học của lithium được trưng bày tại trụ sở Tianqi Lithium ở Perth, Úc. Ảnh: Reuters
