Chiều nắng gay gắt tại Texas khiến Giám đốc điều hành OpenAI Sam Altman phải tạm gác chiếc áo len quen thuộc để thay bằng áo thun trong chuyến thăm khu phức hợp trung tâm dữ liệu trí tuệ nhân tạo khổng lồ Stargate. Đây được xem là “nhà máy” điện toán cho ChatGPT trong tương lai, đồng thời là biểu tượng cho tham vọng xây dựng hạ tầng AI quy mô chưa từng có của Mỹ.
Altman thông báo rằng ngoài trung tâm dữ liệu chủ lực tại Abilene (Texas), OpenAI cùng các đối tác Oracle và SoftBank sẽ xây thêm năm cơ sở khác trải khắp nước Mỹ. Đây là bước đi nhằm hiện thực hóa dự án Stargate với tổng vốn đầu tư dự kiến 500 tỷ USD, từng được Tổng thống Donald Trump quảng bá hồi đầu năm.
Từ dự án tiền mã hóa đến “siêu cụm AI”
Ban đầu, khu đất rộng 445 ha ở Abilene được lên kế hoạch để khai thác tiền mã hóa. Tuy nhiên, làn sóng AI bùng nổ sau ChatGPT khiến các nhà phát triển chuyển hướng, biến nơi đây thành công trình hạ tầng điện toán trọng điểm. Khi hoàn thiện, khu phức hợp tám tòa nhà hình chữ H được kỳ vọng trở thành “siêu cụm AI” lớn nhất thế giới, với hàng trăm nghìn chip chuyên dụng vận hành song song.
Ở tòa nhà đầu tiên đã đi vào hoạt động, mỗi giá máy chủ chứa 72 chip GB200 của Nvidia, loại chip tối tân thiết kế riêng cho tác vụ AI cường độ cao. Mỗi tòa có khoảng 60.000 chip như vậy. Tổng cộng, khu phức hợp cần tới 900 megawatt điện để vận hành — tương đương lượng tiêu thụ của một thành phố cỡ vừa.
Oracle, đồng phát triển dự án, cho biết một tòa nhà đã hoạt động, tòa thứ hai gần hoàn thiện và sáu tòa còn lại đang gấp rút triển khai. Các lãnh đạo tập đoàn gọi đây là bước ngoặt, bởi năng lực điện toán ngày càng trở thành “mạch máu” của ngành AI.
Tham vọng mở rộng trên toàn nước Mỹ
Tại sự kiện công bố hôm thứ Ba, OpenAI cùng các đối tác cho biết sẽ triển khai thêm năm trung tâm dữ liệu cho Stargate, gồm ba dự án với Oracle, hai với SoftBank và mở rộng cơ sở hiện có ở Abilene. Ngoài Texas, các địa điểm mới trải dài từ New Mexico, Ohio đến một bang vùng Trung Tây chưa được tiết lộ.
Theo Altman, mục tiêu cuối cùng là đạt tốc độ xây dựng 1 gigawatt hạ tầng AI mới mỗi tuần, nhằm đáp ứng nhu cầu khổng lồ về sức mạnh tính toán. “Khi bạn nhấn nút ChatGPT, bạn thực sự không — ít nhất là tôi không — nghĩ về những gì diễn ra bên trong các phòng dữ liệu nơi xây dựng và vận hành chatbot,” ông nói.
“Chúng tôi không thể để bị tụt hậu trong việc xây dựng hạ tầng cần thiết để cuộc cách mạng này diễn ra,” Altman nói hôm thứ Ba tại một buổi họp báo cùng các nhà báo, lãnh đạo công nghệ và chính trị gia, bao gồm Thượng nghị sĩ Mỹ Ted Cruz và đồng CEO mới bổ nhiệm Clay Magouyrk của Oracle.
Tuần này, OpenAI đã phải hoãn ra mắt một sản phẩm ngoài Mỹ vì thiếu năng lực tính toán, theo các nguồn tin gần gũi với Stargate. Công ty muốn nhanh chóng giảm thiểu tình trạng phải đánh đổi như vậy.
Để nuôi giấc mơ AI, OpenAI đang tìm kiếm các mô hình tài chính mới. Đầu tuần này, công ty công bố thỏa thuận với Nvidia trị giá tới 100 tỷ USD. Theo đó, OpenAI dự kiến dùng 10 tỷ USD tiền mặt ban đầu từ nhà sản xuất chip như một đòn bẩy tài chính để huy động thêm vốn, đồng thời thuê chip thay vì mua đứt nhằm tiết kiệm 10–15% chi phí.
Trong tổng chi phí khoảng 50 tỷ USD cho một trung tâm dữ liệu mới, khoảng 15 tỷ USD dành cho đất đai, công trình và thiết bị tiêu chuẩn. Phần còn lại chủ yếu là chip GPU — tài sản khan hiếm và biến động nhanh chóng trong ngành công nghệ. Chính vì thế, việc Nvidia góp vốn không chỉ mang lại chip mà còn củng cố niềm tin của các chủ nợ đối với khả năng vay vốn của OpenAI.
OpenAI cho biết vẫn chưa sử dụng vốn vay, nhưng có kế hoạch huy động nợ cho các dự án trong tương lai. Thỏa thuận với Nvidia giúp công ty tiếp cận thị trường tín dụng thuận lợi hơn, trong bối cảnh các “hyperscaler” khác như Meta cũng đang phải vay hàng chục tỷ USD để mở rộng trung tâm dữ liệu.
Nguy cơ bong bóng AI?
Giới đầu tư đang đặt câu hỏi liệu làn sóng xây dựng trung tâm dữ liệu có tạo nên “bong bóng AI.” Altman thừa nhận nguy cơ này: “Sẽ có nhiều biến động ngắn hạn, ngày này qua ngày khác, quý này qua quý khác. Nhưng nếu nhìn dài hạn, đồ thị sẽ đi lên.”
Dù còn nhiều hoài nghi, tầm nhìn của OpenAI rất rõ ràng: xây dựng mạng lưới trung tâm dữ liệu khổng lồ, kết hợp các đối tác tài chính và công nghệ, nhằm đảm bảo AI có đủ “máu” để phát triển. Tổng cộng, các dự án của OpenAI chiếm gần 7 gigawatt trong tổng số 10 gigawatt năng lực tính toán ban đầu được Stargate đề ra.
Khi cùng các chính trị gia tham quan công trình, Thượng nghị sĩ Ted Cruz đã gọi Texas là “điểm nóng của AI.” Còn Tổng thống Trump, trong phát biểu hồi tháng 1, xem Stargate như “tuyên bố đầy tự tin về tiềm năng của nước Mỹ” dưới chính quyền mới.
Stargate đã trở thành trung tâm của tham vọng AI toàn cầu. Với sự hậu thuẫn của các ông lớn công nghệ và tài chính, OpenAI đặt cược rằng hạ tầng khổng lồ này sẽ là nền móng để trí tuệ nhân tạo không chỉ thay đổi ngành công nghệ mà còn tái định hình đời sống kinh tế – xã hội Mỹ trong nhiều thập kỷ tới.
Nỗi lo hạ tầng và môi trường
Tại Texas, thị trưởng Abilene Welson Hurt khẳng định dự án đã đem lại cú hích lớn cho kinh tế địa phương khi hơn 6.000 công nhân ra vào công trường mỗi ngày. “Công nhân AI? Giảm giá sốc” – một tấm biển viết tay treo gần đó quảng cáo nhà ở mới xây từ một đến sáu phòng ngủ.
Tuy nhiên, cư dân địa phương lại có những lo ngại khác. Các hồ chứa nước của thành phố chỉ còn khoảng một nửa công suất, trong khi dân phải tuân thủ lịch tưới nước ngoài trời hai ngày mỗi tuần. Việc một khu phức hợp khổng lồ xuất hiện, cần hàng triệu gallon nước và gần một gigawatt điện, khiến nhiều người lo ngại.
Altman cùng đồng giám đốc điều hành mới của Oracle, Clay Magouyrk, nhấn mạnh nỗ lực giảm tác động môi trường tại vùng Tây Texas khô hạn, nơi nhiệt độ hôm thứ Ba lên tới 36°C.
Oracle cho biết hệ thống làm mát máy tính sử dụng cơ chế tuần hoàn khép kín: ban đầu nạp 1 triệu gallon nước (tương đương 3.785 m³), sau đó mỗi tòa nhà chỉ cần thêm khoảng 50 m³ mỗi năm. “Những trung tâm dữ liệu này được thiết kế để không sử dụng nước,” đồng CEO Oracle Clay Magouyrk khẳng định.
Song theo Giáo sư Shaolei Ren (Đại học California, Riverside), hệ thống tuần hoàn khép kín lại tiêu tốn nhiều điện hơn, đồng nghĩa gián tiếp làm tăng lượng nước tiêu thụ qua phát điện. Bên cạnh đó, khu phức hợp còn có một nhà máy điện tuabin khí mới, được quảng bá là giải pháp sạch hơn so với máy phát diesel nhưng vẫn gây lo ngại về tác động sức khỏe với cộng đồng lân cận.
Một số cư dân, như bà Arlene Mendler, cho rằng dự án đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc sống vốn yên bình nơi đây. “Chúng tôi chuyển đến 33 năm trước để tìm sự tĩnh lặng. Sau giờ làm có thể cưỡi ngựa dọc con đường. Giờ thì tiếng ồn và ánh sáng từ công trường suốt ngày đêm đã thay đổi tất cả,” bà nói.
Cổng vào khu phức hợp trung tâm dữ liệu AI Stargate ở Abilene, Texas, ngày 22/9/2025. Ảnh: AP
