Là một fan trọn đời của “Tomb Raider,” game thủ người Pháp Romain Bos đã vô cùng háo hức khi bản cập nhật của trò chơi nổi tiếng được tung ra vào tháng 8. Nhưng sự phấn khích nhanh chóng chuyển thành tức giận.
Tai của anh — và của nhiều fan khác của “Tomb Raider” — đã phát hiện có điều gì đó bất thường với giọng lồng tiếng tiếng Pháp của nhân vật Lara Croft, nữ chính trong game.
Nó nghe thật máy móc, vô hồn — mất đi sự ấm áp, duyên dáng và tính thuyết phục mà nữ diễn viên lồng tiếng Françoise Cadol đã mang đến cho Croft kể từ năm 1996.
Các game thủ và chính Cadol đều đi đến cùng một kết luận: Một cỗ máy đã sao chép giọng nói của cô và thay thế vào đó.
“Thật thảm hại,” Cadol nói, và ngay lập tức gọi cho luật sư. “Giọng nói là của tôi. Các người không có quyền làm vậy.”
“Thật sự quá tai tiếng,” Bos nói. “Đó là trí tuệ nhân tạo.”
AI lấn sân ‘mọi nơi’
Aspyr, nhà phát triển game có trụ sở tại Austin, Texas, không phản hồi các câu hỏi qua email của Associated Press. Nhưng công ty đã thừa nhận trong một bài đăng trên trang web tuần trước rằng bản cập nhật ngày 14/8 của “Tomb Raider IV–VI Remastered” có chứa “nội dung AI tạo ra trái phép,” khiến cộng đồng fan phẫn nộ.
“Chúng tôi đã khắc phục vấn đề này bằng cách loại bỏ toàn bộ phần lồng tiếng bằng AI,” Aspyr viết. “Chúng tôi xin lỗi vì những bất tiện mà điều này có thể đã gây ra.”
Tuy vậy, vụ việc đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trong cộng đồng lồng tiếng, với nhiều người cho rằng đây là ví dụ đáng lo ngại về nguy cơ AI chiếm mất công việc của con người.
“Nếu diễn viên có thể bị thay thế, thì kế toán và hàng loạt ngành nghề khác cũng có thể bị tự động hóa,” Patrick Kuban, diễn viên lồng tiếng tiếng Pháp và đồng chủ tịch của United Voice Artists — một liên đoàn quốc tế của các nghệ sĩ lồng tiếng — cho biết.
“Chúng ta cần tự hỏi: Nên đi xa đến đâu, và phải quản lý những cỗ máy này như thế nào?”
Hollywood cũng chứng kiến những lo ngại tương tự, với các diễn viên game đình công suốt 11 tháng để đạt được hợp đồng mới năm nay, trong đó có các điều khoản bảo vệ khỏi AI.
“Chuyện này xảy ra gần như khắp nơi. Chúng tôi nhận cảnh báo từ khắp thế giới — từ Brazil đến Đài Loan,” Kuban nói với AP.
“Giọng diễn viên đang bị thu thập, để tạo ra các bản sao giọng nói — chưa hoàn hảo — nhưng lại bị dùng trái phép trên mạng xã hội, vì hiện đã có nhiều ứng dụng làm deepfake âm thanh,” ông nói.
“Những giọng này cũng được dùng bởi các nhà sản xuất nội dung ở các quốc gia khác. Vì thế rất khó để diễn viên giành lại quyền kiểm soát giọng nói, hay chặn việc sử dụng chúng.”
‘Những người bảo vệ giọng nói’ của Cadol
Cadol cho biết chỉ vài phút sau khi bản cập nhật “Tomb Raider” phát hành, điện thoại của cô đã tràn ngập tin nhắn, email và thông báo từ fan phẫn nộ.
“Tôi xem và thấy ngập tràn cảm xúc — giận dữ, buồn bã, hoang mang. Và đó là lúc tôi phát hiện giọng mình đã bị sao chép,” cô nói với AP.
Cadol cho biết 12 năm lồng tiếng cho Lara Croft từ 1996 đến 2008 đã tạo nên sợi dây gắn bó thân thiết với fan. Cô gọi họ là “những người bảo vệ” công việc của mình.
Khi vượt qua cú sốc ban đầu, cô quyết định phản công. Luật sư Jonathan Elkaim của cô tại Paris đang yêu cầu Aspyr phải xin lỗi và bồi thường.
Lỗi ngữ pháp
Trong bản cập nhật, một số đoạn lồng tiếng mới được thêm vào xen lẫn các bản thu thật mà Cadol đã thực hiện từ nhiều năm trước.
Đáng chú ý, fan đã chỉ ra một đoạn cực kỳ gượng gạo. Trong đó, giọng nói hướng dẫn người chơi cách dùng tay cầm để khiến Lara Croft trèo qua chướng ngại vật, với câu tiếng Pháp: “Place toi devant et appuyez sur avancer” — “Đứng phía trước và nhấn ‘tiến lên.’”
Không chỉ nghe gượng mà còn sai ngữ pháp đối với người bản ngữ — trộn lẫn cách nói lịch sự và suồng sã.
Fan đã nổi giận. Bos đăng một video trên YouTube ngay tối hôm đó, than thở: “Nửa Françoise Cadol, nửa AI. Thật kinh khủng! Tại sao họ lại làm vậy?”
“Tôi thật sự thấy ghê tởm,” game thủ 34 tuổi nói. “Tôi lớn lên cùng giọng của Françoise Cadol. Tôi là fan ‘Tomb Raider’ từ khi còn nhỏ.”
“Lara Croft đôi khi có chút mỉa mai trong các câu thoại. Và tôi nghĩ Françoise thể hiện điều đó rất tốt,” anh nói thêm.
“Chính vì thế, bây giờ là lúc cần đặt ra giới hạn,” anh nhấn mạnh. “Để các thế hệ sau cũng có cơ hội được trải nghiệm giọng nói của những diễn viên tài năng.”
Một người tham dự hóa trang thành Lara Croft trong Tomb Raider tại New York Comic Con, Trung tâm Hội nghị Jacob K. Javits, ngày 12/10/2023, New York. Ảnh: AP
Françoise Cadol trong một phòng thu lồng tiếng ở Saint Denis, ngoại ô Paris, Pháp, ngày 15/9/2025. Ảnh: AP
