Mô hình AI nghìn tỷ tham số của Alibaba thách thức OpenAI và Google

Tập đoàn Alibaba vừa giới thiệu mô hình trí tuệ nhân tạo tham vọng nhất từ trước đến nay mang tên Qwen-3-Max-Preview, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm thách thức sự thống trị của phương Tây trong lĩnh vực AI. Đây cũng là lần đầu tiên Alibaba gia nhập “câu lạc bộ nghìn tỷ tham số”, trực tiếp đối đầu với những tên tuổi lớn như OpenAI và Google DeepMind.

Mô hình được công bố hôm thứ Sáu thông qua nền tảng dịch vụ đám mây của Alibaba và chợ OpenRouter. Qwen-3-Max-Preview sở hữu hơn một nghìn tỷ tham số — những biến số cốt lõi giúp mã hóa trí tuệ của hệ thống AI và được tinh chỉnh trong quá trình huấn luyện. Đây là bước tiến vượt bậc so với các phiên bản trước của dòng Qwen3, vốn chỉ dao động từ 600 triệu đến 235 tỷ tham số khi ra mắt hồi tháng Năm.

Thành tựu này càng nổi bật khi đặt trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. GPT-4.5 của OpenAI được ước tính có từ 5 đến 7 nghìn tỷ tham số, và việc Alibaba đạt ngưỡng nghìn tỷ cho thấy trình độ phát triển AI của Trung Quốc đã vươn tới một mức độ tinh vi mới.

Với một công ty vốn nổi tiếng trong thương mại điện tử và dịch vụ đám mây, việc tập trung nguồn lực vào nghiên cứu AI tiên tiến là một bước ngoặt chiến lược. Theo thử nghiệm nội bộ, Qwen-3-Max-Preview đã vượt trội so với mẫu đầu bảng trước đó, Qwen3-235B-A22B-2507, được ra mắt hồi tháng Bảy.

Không chỉ dừng lại ở đó, Alibaba còn khẳng định mô hình mới đã đánh bại nhiều đối thủ quốc tế trên năm thang đo chuẩn, trong đó có Kimi K2 của MoonShot AI, phiên bản không lý luận của Claude Opus 4 do Anthropic phát triển, và DeepSeek V3.1. Tuy nhiên, những so sánh này không đi kèm báo cáo kỹ thuật chính thức, vì vậy cần được nhìn nhận một cách thận trọng.

Những cải tiến kỹ thuật của Qwen-3-Max-Preview được thể hiện ở nhiều khía cạnh: khả năng hiểu văn bản song ngữ Trung–Anh, tuân thủ các chỉ dẫn phức tạp, xử lý các tác vụ mở mang tính chủ quan, năng lực đa ngôn ngữ và khả năng sử dụng công cụ. Trong bài đăng chính thức, Alibaba tự tin khẳng định rằng “mở rộng quy mô đã chứng minh hiệu quả — và bản phát hành chính thức sẽ còn gây bất ngờ lớn hơn nữa.”

Về kinh tế, giá thành cũng phản ánh rõ chi phí khổng lồ để vận hành các hệ thống nghìn tỷ tham số. Với mức 0,861 USD cho mỗi triệu token đầu vào và 3,441 USD cho mỗi triệu token đầu ra, Qwen-3-Max-Preview đắt gấp khoảng ba lần so với mẫu trước đó, phản ánh lượng tài nguyên tính toán khổng lồ cần thiết để vận hành.

Ý nghĩa chiến lược của bước tiến này vượt ra ngoài tham vọng riêng của Alibaba. Ngành AI của Trung Quốc đã gặp không ít thách thức, từ lệnh hạn chế xuất khẩu chip tiên tiến đến lo ngại về sự phụ thuộc vào các nhà cung cấp phương Tây. Việc triển khai thành công Qwen-3-Max-Preview cho thấy các công ty Trung Quốc có thể phát triển hệ thống AI tinh vi bất chấp rào cản.

Alibaba cũng thể hiện quyết tâm mạnh mẽ với chiến lược AI. Doanh nghiệp đã cam kết đầu tư 380 tỷ nhân dân tệ (52 tỷ USD) vào hạ tầng AI trong vòng ba năm tới — con số vượt quá tổng chi tiêu AI của hãng trong cả thập kỷ trước. Khoản đầu tư này đã mang lại kết quả, khi các sản phẩm liên quan đến AI đạt tăng trưởng ba chữ số trong tám quý liên tiếp, theo báo cáo tài chính gần nhất.

Sự thành công của dòng Qwen trong cộng đồng mã nguồn mở càng củng cố thêm vị thế của Alibaba. Với hơn 20 triệu lượt tải xuống và 100.000 mô hình phái sinh trên Hugging Face, Qwen đã khẳng định vai trò quan trọng trong hệ sinh thái AI mã nguồn mở toàn cầu. Tuy nhiên, khác với truyền thống trước đây, Qwen-3-Max-Preview mang tính độc quyền và chỉ được cung cấp thông qua kênh chính thức.

Kỹ sư AI của Alibaba, Hui Binyuan, tiết lộ rằng một phiên bản “biết suy nghĩ” đang trong quá trình phát triển, cho thấy năng lực lý luận của mô hình sẽ còn được nâng cao. Điều này phù hợp với xu hướng chung của ngành AI toàn cầu, vốn đang hướng đến những hệ thống có khả năng suy luận và giải quyết vấn đề phức tạp hơn.

Tác động đối với bức tranh AI thế giới là rất lớn. Khi các công ty Trung Quốc như Alibaba chứng minh được khả năng phát triển mô hình tiên tiến, cán cân cạnh tranh trong ngành đang dịch chuyển. Dù các doanh nghiệp phương Tây vẫn dẫn đầu, khoảng cách đang dần thu hẹp, kéo theo những tác động tiềm ẩn đối với an ninh quốc gia và năng lực cạnh tranh kinh tế.

Với giới công nghệ và các nhà quan sát, cột mốc nghìn tỷ tham số của Alibaba không chỉ là một lần ra mắt mô hình mới — mà còn là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang trưởng thành vượt bậc, trở thành một cường quốc AI thực thụ có khả năng cạnh tranh ở tầm cao nhất của công nghệ toàn cầu.