Francesco Cacciatore từng làm việc hai thập kỷ trong ngành hàng không vũ trụ châu Âu. Sau một “cuộc khủng hoảng nghề nghiệp,” ông quyết định thành lập công ty riêng: Orbital Paradigm ở Madrid, cùng đồng sáng lập Víctor Gómez García.
“Bạn tự hỏi mình, ‘Tôi đang làm gì vậy?’” ông chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn gần đây. “Tôi được đề nghị một vài cơ hội thú vị, nhưng rồi tôi cảm thấy mất hứng và nhận ra mình muốn tự xây dựng điều gì đó.”
Điều “gì đó” hóa ra là một trong những thử thách khó nhất trong hàng không vũ trụ: tái nhập khí quyển. Cùng với đồng sáng lập Víctor Gómez García, Cacciatore thành lập Orbital Paradigm, một startup tại Madrid phát triển tàu con thoi tái nhập để mở ra các thị trường mới cho những vật liệu, thuốc và công nghệ được tạo ra trong môi trường vi trọng lực.
Chỉ trong chưa đầy hai năm, với đội ngũ 9 người và chưa đến 1 triệu euro, công ty đã chế tạo một mô hình thử nghiệm mang tên KID, sẽ là tiền thân của tàu vũ trụ tái sử dụng Kestrel trong tương lai. KID được thiết kế cực kỳ tối giản: nặng khoảng 25 kg, đường kính khoảng 16 inch, không có hệ thống động cơ. Đây sẽ là lần đầu startup này đưa phần cứng lên quỹ đạo.
Khách hàng cho nhiệm vụ trình diễn đầu tiên này gồm startup robot vũ trụ Pháp Alatyr, Đại học Leibniz Hannover của Đức và một khách hàng thứ ba chưa được tiết lộ. Cho đến nay, công ty đã huy động 1,5 triệu euro vốn hạt giống từ Id4, Demium, Pinama, Evercurious và Akka.
Orbital Paradigm ban đầu không định phát triển tàu tái nhập. Các đồng sáng lập trước tiên nghĩ đến robot trong không gian, nhưng các khách hàng tiềm năng liên tục cho biết điều họ thực sự muốn là khả năng bay lên quỹ đạo, ở lại một thời gian, rồi trở về — và lặp lại nhiều lần.
“Khách hàng không muốn chỉ làm một lần,” Cacciatore nói. Ông nhận thấy các tổ chức, startup và công ty thường muốn thực hiện từ ba đến sáu lần bay mỗi năm. Các công ty công nghệ sinh học là một chuỗi khách hàng tiềm năng béo bở vì vi trọng lực có thể tạo ra vật liệu, thuốc và liệu pháp mới, và những ứng dụng này thường cần thử nghiệm lặp lại.
Đó là lý do Orbital Paradigm chọn chế tạo một tàu nhỏ hơn thay vì thứ như Dragon của SpaceX, vốn đưa phi hành gia và hàng hóa đến ISS.
Thị trường tàu tái nhập quỹ đạo ngày càng đông đúc. Varda Space Industries trở thành công ty đầu tiên thực hiện tái nhập thương mại thành công vào năm 2024, trong khi The Exploration Company của châu Âu đạt được tái nhập có kiểm soát với phương tiện thử nghiệm của riêng họ vào mùa hè vừa qua.
Các startup Mỹ như Varda và Inversion Space được hưởng một số lợi thế: Bộ Quốc phòng và các cơ quan khác đã chi hàng triệu USD cho thử nghiệm siêu thanh và trình diễn vận chuyển, thường dưới dạng tài trợ hoặc hợp đồng không yêu cầu nắm cổ phần sở hữu công ty.
“Chúng tôi không có lợi thế đó,” Cacciatore thừa nhận. “Đó là một trong những lý do chúng tôi xây dựng sản phẩm để bán cho khách hàng ngay từ đầu, vì nếu không, chúng tôi sẽ chẳng đi đến đâu. Chúng tôi hơi thiếu thốn, nên có lẽ cần phải nhanh nhẹn hơn một chút.”
Sự kiện phóng đầu tiên đang đến gần. Orbital Paradigm sẽ thực hiện nhiệm vụ mở màn trong khoảng ba tháng tới với một công ty cung cấp dịch vụ phóng chưa được tiết lộ, mang theo ba tải trọng của khách hàng. KID sẽ không được thu hồi; thay vào đó, mục tiêu là tách khỏi tên lửa, truyền dữ liệu từ quỹ đạo, chịu được nhiệt độ và tốc độ cao của tái nhập siêu thanh, và gửi tín hiệu về ít nhất một lần trước khi capsule rơi xuống khu vực chưa được công bố.
“Chúng tôi thiết kế phương tiện đầu tiên này để không cần hạ cánh ở vị trí cụ thể nào,” ông nói, nhằm giảm chi phí và độ phức tạp.
Nhiệm vụ thứ hai vào năm 2026 sẽ là Kestrel thu nhỏ, với hệ thống động cơ và dù để hướng capsule về Azores, nơi Cơ quan vũ trụ Bồ Đào Nha đang phát triển một cảng vũ trụ. Giống như nhiệm vụ đầu, sẽ không có giai đoạn nhập quỹ đạo — chỉ phóng và duy trì tình trạng vi trọng lực khoảng 30 phút trước khi quay về — nhưng lần này Orbital Paradigm sẽ thu hồi được cả phương tiện lẫn tải trọng bên trong.
Cacciatore tự hào về những gì đội ngũ đã đạt được, nhưng ông nhìn thẳng vào con đường dài phía trước: “Cho đến khi chúng tôi bay, chúng tôi chưa làm được nhiều,” ông nói. “Lời nói thì dễ, nhưng bay mới là thử thách cuối cùng.”
Hai đồng sáng lập Francesco Cacciatore và Víctor Gómez García của Orbital Paradigm. Ảnh: Orbital Paradigm
Tàu con thoi tái nhập của Orbital Paradigm đang được hoàn chỉnh. Ảnh: Orbital Paradigm
