Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Neurology đã khảo sát chế độ ăn của hơn 12.700 người trưởng thành tại Brazil và phát hiện rằng những người tiêu thụ lượng lớn các chất tạo ngọt ít hoặc không calo – thường gọi là đường ăn kiêng – có xu hướng suy giảm trí nhớ và kỹ năng tư duy nhanh hơn trong vòng tám năm.
Ảnh hưởng này đặc biệt rõ ở những người mắc tiểu đường và dưới 60 tuổi.
Các nhà nghiên cứu đánh giá bảy loại chất tạo ngọt phổ biến trong nước ngọt dành cho người ăn kiêng, nước có hương vị, sữa chua và món tráng miệng ít calo: aspartame, saccharin, acesulfame-K, erythritol, xylitol, sorbitol và tagatose. Trong số này, tất cả ngoại trừ tagatose đều liên quan đến suy giảm nhận thức, đặc biệt là về trí nhớ và khả năng nói.
Người tham gia được chia thành ba nhóm dựa trên lượng tiêu thụ. Những người tiêu thụ nhiều nhất – khoảng 191 mg/ngày, tương đương một lon nước ngọt ăn kiêng đối với aspartame – cho thấy mức suy giảm nhận thức nhanh hơn 62% so với nhóm tiêu thụ ít nhất, tương đương với 1,6 năm lão hóa não bổ sung.
“Chất tạo ngọt ít hoặc không calo thường được xem là lựa chọn lành mạnh thay thế đường, tuy nhiên, kết quả của chúng tôi cho thấy một số chất tạo ngọt có thể gây tác động tiêu cực đến sức khỏe não theo thời gian,” tác giả nghiên cứu, Giáo sư Claudia Kimie Suemoto từ Đại học São Paulo, cho biết.
“Các nghiên cứu trước đây đã liên kết chất tạo ngọt nhân tạo với các bệnh như tiểu đường, ung thư, bệnh tim mạch và trầm cảm, nhưng tác động tiềm ẩn đối với nhận thức, tức là não, chưa được điều tra.”
Một trong những kết quả đáng ngạc nhiên là mối liên hệ này chỉ xuất hiện ở người dưới 60 tuổi.
“Tôi đã kỳ vọng mối liên hệ rõ hơn ở người lớn tuổi, vì họ có nguy cơ cao mắc sa sút trí tuệ và suy giảm nhận thức,” Suemoto nói. “Thay vào đó, kết quả của chúng tôi cho thấy việc tiếp xúc với chất tạo ngọt ở độ tuổi trung niên có thể đặc biệt gây hại, điều này quan trọng vì tuổi trung niên là giai đoạn then chốt định hình sức khỏe não.”
Kết quả nghiên cứu không chứng minh rằng chất tạo ngọt trực tiếp gây suy giảm nhận thức. Những yếu tố như chế độ ăn do người tham gia tự báo cáo và việc không bao gồm tất cả các loại chất tạo ngọt trong nghiên cứu là những hạn chế.
Tuy nhiên, Suemoto cho rằng kết quả này cảnh báo cần thận trọng và nghiên cứu thêm, bao gồm chụp hình não và nghiên cứu cơ chế về sức khỏe đường ruột và viêm nhiễm.
Nhóm nghiên cứu của bà hiện đang tiến hành các nghiên cứu hình ảnh thần kinh để tìm hiểu nguyên nhân tiềm ẩn của mối liên hệ, nhưng kết quả chưa được công bố.
“Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác nhận phát hiện của chúng tôi và xem liệu các lựa chọn thay thế đường tinh luyện khác, như sốt táo, mật ong, siro cây phong hay đường dừa, có thể là lựa chọn hiệu quả hay không,” Suemoto nói.
Tiêu thụ chất tạo ngọt nhân tạo với lượng tương đương một lon nước ngọt ăn kiêng mỗi ngày liên quan đến suy giảm nhận thức nhanh hơn, tương đương 1,6 năm lão hóa não. Ảnh: Getty
Nhiều loại đường nhân tạo được dùng để sản xuất sô-đa cho người ăn kiêng. Ảnh: Getty
