Một thẩm phán Mỹ hôm thứ Ba, 2/9, đã bác bỏ yêu cầu của chính phủ buộc Google phải bán trình duyệt web Chrome trong một vụ kiện chống độc quyền lớn, nhưng áp đặt các biện pháp sâu rộng nhằm khôi phục cạnh tranh trong lĩnh vực tìm kiếm trực tuyến.
Phán quyết mang tính bước ngoặt này được đưa ra sau khi Thẩm phán Amit Mehta hồi tháng 8/2024 kết luận Google đã duy trì độc quyền bất hợp pháp trong mảng tìm kiếm trực tuyến thông qua các thỏa thuận phân phối dịch vụ độc quyền trị giá hàng tỷ USD mỗi năm.
Quyết định của thẩm phán Mehta được xem là một trong những phán quyết quan trọng nhất chống lại hành vi độc quyền doanh nghiệp trong hai thập kỷ qua, và có thể đã làm thay đổi căn bản tương lai của gã khổng lồ công nghệ này.
Chính phủ Mỹ từng ép buộc Google thoái vốn khỏi Chrome, với lý lẽ rằng trình duyệt này đóng vai trò then chốt trong việc dẫn người dùng vào không gian internet, đồng thời chiếm tới một phần ba lượng tìm kiếm web của Google.
Tuy nhiên, trong phán quyết, Mehta cảnh báo việc buộc Google bán Chrome sẽ “cực kỳ hỗn loạn và tiềm ẩn rủi ro cao”, đồng thời cho rằng các luật sư của chính phủ đã đi quá xa với yêu cầu này.
Trọng tâm vụ kiện xoay quanh các thỏa thuận phân phối của Google với Apple, Samsung và các nhà sản xuất điện thoại thông minh khác, vốn giúp Google trở thành công cụ tìm kiếm mặc định trên iPhone và nhiều thiết bị khác. Theo thỏa thuận này, Google trả cho Apple hàng chục tỷ USD mỗi năm để có được vị trí ưu tiên trên iPhone.
Trong quyết định hồi năm ngoái, thẩm phán Mehta kết luận rằng vị thế mặc định trên iPhone đã giúp Google trở thành một thế lực internet, gần như miễn nhiễm trước các mối đe dọa cạnh tranh.
Nhưng hôm thứ Ba, thẩm phán Mehta cho biết việc cấm tuyệt đối những thỏa thuận này là không thể, vì có thể tác động quá lớn tới nhiều doanh nghiệp khác.
“Ngừng các khoản chi trả từ Google gần như chắc chắn sẽ gây ra những hệ quả nghiêm trọng — thậm chí là tê liệt — đối với các đối tác phân phối, các thị trường liên quan và người tiêu dùng,” phán quyết nêu rõ.
Thay vào đó, theo lệnh của ông, Google buộc phải cung cấp cho “các đối thủ đủ điều kiện” dữ liệu chỉ mục tìm kiếm (search index data) và thông tin tương tác người dùng để họ cải thiện dịch vụ. Công ty cũng phải cung cấp dịch vụ phân phối kết quả tìm kiếm cho các đối thủ trong tối đa 5 năm.
Phán quyết còn đề cập cụ thể đến mối đe dọa mới nổi từ các chatbot trí tuệ nhân tạo tạo sinh như ChatGPT, với những hạn chế nhằm ngăn Google lặp lại chiến lược độc quyền trong lĩnh vực AI giống như với tìm kiếm truyền thống.
Một ủy ban kỹ thuật sẽ giám sát việc thực hiện các biện pháp này, có hiệu lực sau 60 ngày kể từ khi phán quyết cuối cùng được ban hành. Các bên có thời hạn đến ngày 10/9 để đệ trình văn bản phán quyết cuối cùng đã chỉnh sửa phù hợp với quyết định của tòa để thông qua.
Google hiện còn đối mặt với một vụ kiện khác, chờ phán quyết của tòa liên bang ở Virginia liên quan đến mảng công nghệ quảng cáo hiển thị trên web. Một thẩm phán hồi đầu năm nay cũng đã kết luận hoạt động quảng cáo của Google cấu thành một hành vi độc quyền bất hợp pháp, kìm hãm cạnh tranh.
Những vụ kiện này nằm trong loạt biện pháp rộng hơn của chính phủ Mỹ và lưỡng đảng nhằm vào các “ông lớn công nghệ”. Hiện Mỹ đang có năm vụ kiện chống độc quyền đang chờ xử lý với các tập đoàn công nghệ lớn.
Vụ kiện tìm kiếm ban đầu chống Google, cùng với một vụ kiện riêng rẽ nhắm vào Meta, bắt đầu từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump năm 2020. Chính quyền Biden sau đó tiếp tục theo đuổi các vụ kiện này, đồng thời khởi động thêm các vụ chống lại Apple và Amazon, cũng như vụ kiện thứ hai nhắm vào Google.
Chính phủ Mỹ từng thúc ép Google bán Chrome, nhưng đã thua trong vụ kiện. Ảnh: AFP
