Một yêu cầu từ chính quyền Trump rằng Nhật Bản phải mua thêm gạo Mỹ đã khiến các cuộc đàm phán thương mại song phương tuần trước gặp bế tắc, do Tokyo “kịch liệt phản đối” điều kiện này, tờ Nikkei đưa tin hôm thứ Bảy, 30/8.
Trưởng đoàn đàm phán thuế quan của Nhật Bản đột ngột hủy chuyến đi Mỹ hôm thứ Năm, với lý do có “những điểm cần thảo luận ở cấp chính quyền”, theo người phát ngôn chính phủ, trong bối cảnh hai bên đang cố gắng thống nhất chi tiết về thỏa thuận hồi tháng 7 liên quan mức thuế 15% cho hàng nhập vào Mỹ từ Nhật Bản.
Theo Nikkei, dẫn lời các quan chức chính phủ Nhật Bản, một chỉ thị sửa đổi từ Tổng thống Donald Trump bao gồm cam kết Nhật Bản phải mua thêm gạo Mỹ. Một quan chức chỉ trích đề xuất này là “sự can thiệp vào công việc nội bộ”, tờ báo kinh tế cho biết.
Văn phòng của nhà đàm phán Ryosei Akazawa, Bộ trưởng phụ trách chính sách kinh tế của Nhật Bản, cùng các bộ Nông nghiệp, Ngoại giao và Đại sứ quán Mỹ đều chưa đưa ra bình luận ngoài giờ làm việc.
Nikkei nói yêu cầu mới này đi ngược lại thỏa thuận trước đó rằng Nhật Bản sẽ không phải giảm thuế nhập khẩu nông sản. Trong thỏa thuận tháng 7, Nhà Trắng cho biết Nhật Bản sẽ tăng mua gạo Mỹ thêm 75%. Thủ tướng Shigeru Ishiba nói tỷ trọng gạo Mỹ trong nhập khẩu có thể tăng trong khuôn khổ miễn thuế hiện có, nhưng thỏa thuận “không hy sinh” ngành nông nghiệp Nhật Bản.
Chuyến đi của ông Akazawa vốn nhằm hoàn tất thỏa thuận về gói đầu tư trị giá 550 tỷ USD từ Nhật sang Mỹ thông qua các khoản vay và bảo lãnh do chính phủ hỗ trợ, song nội dung chi tiết vẫn chưa rõ ràng. Các quan chức Nhật nhiều lần nhấn mạnh họ muốn Mỹ có một sắc lệnh hành pháp sửa đổi – loại bỏ tình trạng chồng chéo thuế đối với hàng Nhật – trước khi công bố tài liệu chung về gói đầu tư này.
Lãnh đạo đối lập Yuichiro Tamaki hôm thứ Bảy đặt nghi vấn về năng lực và tính minh bạch của chính phủ trong thỏa thuận thương mại, đăng trên X rằng sự rối rắm hiện nay cho thấy nguy cơ khi vận hành mà không có văn bản chính thức. “Vì không có thỏa thuận bằng văn bản, chúng tôi không thể xác nhận vấn đề thực sự là gì,” ông Tamaki, Chủ tịch Đảng Dân chủ Vì Nhân dân, nói.
Dẫn “tình trạng bất định gia tăng” đối với ngành ô tô Nhật Bản và người lao động, ông kêu gọi Thủ tướng Ishiba nhanh chóng triệu tập Quốc hội để giải trình đầy đủ, đồng thời nhấn mạnh bất kỳ nhượng bộ mới nào trong nông nghiệp đều cần có sự phê chuẩn của cơ quan lập pháp.
Gạo trong kho dự trữ quốc gia được bày bán tại một siêu thị Ito-Yokado ở Tokyo. Ảnh: Reuters
