Hoa Kỳ và Trung Quốc vừa gia hạn lệnh đình chiến thuế quan thêm 90 ngày, tránh việc áp thuế ba con số lên hàng hóa của nhau. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh các nhà bán lẻ Mỹ đang chuẩn bị tăng tồn kho cho mùa lễ cuối năm rất quan trọng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm thứ Hai thông báo trên nền tảng Truth Social rằng ông đã ký sắc lệnh hành pháp đình chỉ việc áp thuế cao hơn cho đến 12:01 sáng giờ miền Đông ngày 10 tháng 11. Tất cả các điều khoản khác của lệnh đình chiến vẫn tiếp tục được duy trì.
Bộ Thương mại Trung Quốc cũng ban hành lệnh tạm dừng tương tự đối với các thuế bổ sung vào sáng thứ Ba, đồng thời hoãn thêm 90 ngày việc bổ sung các công ty Mỹ vào danh sách hạn chế thương mại và đầu tư, vốn được Trung Quốc đưa ra từ tháng 4.
Sắc lệnh của ông Trump nêu rõ: “Hoa Kỳ tiếp tục đàm phán với Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa nhằm giải quyết sự mất cân đối thương mại trong quan hệ kinh tế và các mối lo ngại về an ninh quốc gia cũng như kinh tế.”
Lệnh đình chiến thuế quan giữa Bắc Kinh và Washington dự kiến hết hạn vào lúc 12:01 sáng thứ Ba. Việc gia hạn đến đầu tháng 11 giúp tạo thêm thời gian quan trọng cho đợt tăng nhập khẩu mùa thu phục vụ Giáng sinh, gồm các mặt hàng điện tử, may mặc và đồ chơi với mức thuế thấp hơn.
Sắc lệnh mới ngăn chặn việc thuế quan của Mỹ với hàng Trung Quốc tăng vọt lên 145%, trong khi thuế của Trung Quốc áp lên hàng Mỹ dự kiến đạt 125% — mức thuế này gần như sẽ tạo ra một cuộc cấm vận thương mại giữa hai nước.
Người dân Trung Quốc thở phào nhẹ nhõm trong bối cảnh các quan chức đang phải đối mặt với thách thức từ chính sách thương mại của Trump, vốn gây áp lực lên mô hình tăng trưởng xuất khẩu lâu nay của nền kinh tế.
“Tôi không nghĩ Trung Quốc hay Mỹ muốn thấy quan hệ của họ tiếp tục xấu đi,” Wang Mingyue, 39 tuổi, chuyên gia trong lĩnh vực robot, nhận định. “Đó là lý do cả hai chọn cách tiếp cận hiện tại, nhưng cuộc đối đầu có thể chưa kết thúc — vẫn còn rủi ro.”
Thị trường thể hiện sự lạc quan về khả năng đột phá giữa hai siêu cường, khi chứng khoán châu Á tăng điểm và tỷ giá phần lớn ổn định sau nhiều tuần giằng co.
Tuần trước, Trump nói với CNBC rằng Mỹ và Trung Quốc đang rất gần đạt thỏa thuận thương mại và ông sẽ gặp Chủ tịch Tập Cận Bình trước cuối năm nếu ký được thỏa thuận.
Tiếp tục giải tỏa thương mại
Trước đó, tháng 5, hai bên tuyên bố đình chiến tranh chấp thương mại sau các cuộc đàm phán tại Geneva, Thụy Sĩ, đồng ý kéo dài 90 ngày để tiếp tục đàm phán. Họ gặp lại ở Stockholm, Thụy Điển cuối tháng 7, và các nhà đàm phán Mỹ trở về Washington với đề xuất gia hạn thời hạn.
Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent nhiều lần khẳng định mức thuế ba con số mà hai bên áp lên hàng hóa nhau hồi mùa xuân là không thể duy trì và thực tế đã tạo ra một cuộc cấm vận thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
“Đàm phán kiểu Trump thì không thể không kéo đến tận phút cuối,” Kelly Ann Shaw, quan chức cấp cao thương mại Nhà Trắng thời Trump và hiện làm việc tại công ty luật Akin Gump Strauss Hauer & Feld, nhận định.
Bà cho rằng Trump có thể đã gây áp lực để Trung Quốc nhượng bộ thêm trước khi đồng ý gia hạn.
Chủ nhật vừa qua, Trump thúc giục Trung Quốc tăng gấp bốn lần lượng đậu nành mua vào, dù các chuyên gia nghi ngờ tính khả thi của yêu cầu này. Ông không lặp lại đòi hỏi đó vào thứ Hai.
“Ông ấy sẽ đưa ra gì để đổi lấy điều đó?” Xu Tianchen, kinh tế gia cao cấp tại Economist Intelligence Unit ở Bắc Kinh, đặt câu hỏi. “Trung Quốc nói: ‘các ông nên cho chúng tôi mua nhiều hàng công nghệ cao hơn,’ nhưng Mỹ vẫn do dự.”
“Nếu Trump leo thang, ông sẽ khó giành lợi thế trước Trung Quốc, nước có nhiều lá bài để chơi,” ông Xu nhận định.
Theo số liệu thương mại mới nhất của Trung Quốc, xuất khẩu sang Mỹ tháng trước giảm 21,7% so với cùng kỳ năm trước, trong khi xuất khẩu sang Đông Nam Á tăng 16,6% cùng kỳ, do các nhà sản xuất chuyển hướng sang thị trường mới và tận dụng lệnh tạm dừng riêng biệt cho phép chuyển tải hàng hóa sang Mỹ.
Dữ liệu Mỹ công bố tuần trước cho thấy thâm hụt thương mại với Trung Quốc giảm xuống mức thấp nhất trong hơn 21 năm vào tháng 6.
Hình bóng người phản chiếu trên kính một trung tâm thương mại nhìn ra khu trung tâm thương mại ở Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: Reuters
