Các trình duyệt được xây dựng trên nền tảng trí tuệ nhân tạo (AI) có thể thay đổi cách con người tương tác với internet, tương tự như cách ứng dụng từng định hình web di động. Điều này có thể biến trình duyệt AI thành “ứng dụng sát thủ” mới.
Cộng đồng AI đã nhanh chóng nhận ra tiềm năng này. Perplexity vừa ra mắt bản beta chỉ dành cho khách mời của trình duyệt AI mang tên Comet, trong khi OpenAI cũng đang phát triển sản phẩm tương tự. Ngoài ra còn có những trình duyệt AI nguyên bản khác như Dia.
Trong một cuộc phỏng vấn với The Verge, CEO Perplexity – Aravind Srinivas – cho rằng người dùng kỳ vọng AI mang tính tác nhân (agentic AI) sẽ có một giao diện để AI và con người cùng sử dụng theo cách thống nhất. Họ mong muốn việc đăng nhập liền mạch, dữ liệu cá nhân dễ truy cập, khả năng điều khiển tự nhiên và rủi ro tối thiểu khi xảy ra sự cố.
Ông đặt câu hỏi: “Môi trường nào có thể đáp ứng điều đó một cách đơn giản, mà không cần tạo máy chủ ảo lưu toàn bộ thông tin đăng nhập của bạn, khiến người dùng lo về quyền riêng tư? Đó chính là trình duyệt.”
Theo Brian Jackson – Giám đốc nghiên cứu tại Info-Tech Research Group (Canada) – trình duyệt AI sẽ đặc biệt phù hợp với những ai đã quen dùng công cụ AI. Ông gợi lại: “Khi Google ra mắt Chrome, đổi mới lớn nhất là biến thanh địa chỉ thành thanh tìm kiếm, đưa Google Search trở thành trung tâm trải nghiệm web. OpenAI và Perplexity đang làm điều tương tự, nhưng với AI làm tính năng chính.”
Vì sao trình duyệt có thể là “ứng dụng sát thủ” của AI
Pedro David Espinoza – nhà sáng lập kiêm CEO PDE Ventures (Florida) – cho biết: “Trình duyệt là cánh cửa bước vào internet. Hàng tỷ người dùng nó để khám phá thế giới. Khi tích hợp AI trực tiếp, bạn không chỉ thay đổi sản phẩm, mà còn viết lại cách chúng ta tiếp cận tri thức. Trình duyệt AI sẽ trở thành bạn đồng hành trí tuệ, không chỉ là thanh tìm kiếm.”
Nic Adams – CEO 0rcus (công ty an ninh mạng tại Indianapolis) – giải thích: “Nhúng mô hình ngôn ngữ vào trình duyệt giúp mọi tab, ô nhập liệu, cookie trở thành ngữ cảnh có cấu trúc để AI xử lý ngay. Người dùng vẫn giữ thanh địa chỉ quen thuộc nhưng có thêm ‘dòng lệnh ngữ nghĩa’ có thể đọc, tóm tắt, so sánh, dịch và thậm chí giao dịch trực tiếp trên trang mà không cần sao chép-dán.”
Joe Z – CTO nền tảng DeAgentAI (Singapore) – bổ sung: “Trước đây, nhiều người nghĩ AI sẽ nằm trong công cụ doanh nghiệp phức tạp, nhưng thực tế trình duyệt là thứ mọi người dùng hàng ngày. Khi đưa AI vào đó, nó trở thành bảng điều khiển vạn năng, không chỉ hữu ích kiểu Google Search mà còn tự động hóa, cá nhân hóa và tạo ra kết quả thực sự.”
Nguy cơ thay đổi mô hình tài chính của web
Ross Rubin – chuyên gia tại Reticle Research (New York) – nhận định: cũng như AI đã loại bỏ nhu cầu truy cập nhiều nguồn thông tin, trình duyệt AI có thể bỏ qua nhiều nguồn giao dịch trực tuyến. Một số thương hiệu vẫn giữ chân người dùng nhờ trải nghiệm độc đáo, nhưng dần dần đó sẽ là ngoại lệ, giống như một số người vẫn mua báo in vì thích cảm giác cầm báo.
Rob Enderle – Chủ tịch Enderle Group – cảnh báo: “AI đang lấy thông tin từ các trang web mà người dùng không còn trực tiếp ghé, khiến doanh thu quảng cáo và hiệu quả tiếp thị sụt giảm mạnh. Điều này có thể khiến phần lớn web hiện tại mất khả năng tồn tại về mặt tài chính.”
Ben Colman – CEO Reality Defender (New York) – cho biết: “Nếu hỏi nhóm của tôi lần gần nhất họ dùng công cụ tìm kiếm thay vì LLM để trả lời câu hỏi, hầu hết sẽ nói rằng dùng LLM đã thành phản xạ, còn tìm kiếm truyền thống trông khá lỗi thời.”
Ông nói thêm: “AI làm trải nghiệm duyệt web trở nên cá nhân hóa, chính xác và nhanh hơn, nhưng các ‘người gác cổng’ cũ của internet đang lo lắng vì trật tự cũ bị đảo lộn.”
Nick Davidov – đồng sáng lập Davidovs VC (California) – nhận định: “Kiểm soát trình duyệt sẽ cho phép các công ty AI tạo ra trải nghiệm web được tuyển chọn và cá nhân hóa cho từng người dùng. Cuối cùng, điều đó có thể dẫn tới một hệ điều hành AI riêng cho mỗi cá nhân, biết rõ họ và thực hiện mọi việc thay họ.”
Mối đe dọa với các ông lớn trình duyệt
Mark N. Vena – Chủ tịch SmartTech Research (Las Vegas) – cho rằng các ông lớn có thể mất thị phần nếu trình duyệt AI khiến việc lướt web nhanh, tiện và hữu ích hơn. “Lòng trung thành sẽ phai nhạt khi định nghĩa về tiện lợi thay đổi,” ông nói.
Ông dự đoán việc chấp nhận trình duyệt AI sẽ tăng tốc nếu tòa án liên bang buộc Google thoái vốn khỏi Chrome. “Khi đó, các trình duyệt AI mới sẽ có cơ hội cạnh tranh và đổi mới nhanh hơn. Trớ trêu thay, mất Chrome có thể mở ra làn sóng trình duyệt lớn tiếp theo.”
Enderle bổ sung: “Không chỉ trình duyệt, hầu hết ứng dụng máy tính để bàn cũng bị đe dọa, vì một trình duyệt AI được huấn luyện đầy đủ có thể thay thế hoặc vượt trội hơn ứng dụng chuyên dụng.”
Tuy vậy, Greg Sterling – đồng sáng lập Near Media (San Francisco) – lưu ý: “Người dùng Chrome có quán tính lớn. Không dễ khiến họ thử trình duyệt mới, vì mọi cài đặt và mật khẩu đều đã lưu sẵn. Các tính năng mới phải thực sự hấp dẫn.”
Trang web nên tự xây AI
Dev Nag – CEO QueryPal (San Francisco) – nhận định: AI sẽ đảo ngược cán cân quyền lực giữa tìm kiếm và website. “Các nhà xuất bản và chủ sản phẩm thông minh đang nhận ra họ có thể trở thành nhà cung cấp AI thay vì nạn nhân.”
Ông nói: “Google từng biến nội dung thành hàng hóa qua các câu trả lời tức thì. Các chủ trang sẽ đảm bảo điều này không lặp lại với trình duyệt AI. Thay vì để AI của Comet hay Chrome phân phối nội dung mà không ghi nguồn, các trang sẽ tự triển khai trợ lý AI riêng, am hiểu dữ liệu, thương hiệu và mục tiêu kinh doanh.”
Cách này cho phép chủ trang cung cấp mọi tiện ích mà người dùng mong đợi từ trình duyệt AI, đồng thời giữ khách ở lại nền tảng, tránh rủi ro như bị so sánh giá hoặc mất vai trò trung gian.
“Khi khách cần so sánh sản phẩm hoặc hỗ trợ điều hướng tài liệu phức tạp, AI tùy chỉnh sẽ trả lời ngay, được huấn luyện trên nội dung riêng và tối ưu cho mục tiêu kinh doanh,” Nag nói. “Điều này biến mối đe dọa ‘hàng hóa hóa’ thành lợi thế cạnh tranh. Nếu trải nghiệm AI đủ hấp dẫn, người dùng sẽ truy cập trực tiếp – như Amazon vẫn thu hút nhiều lượt truy cập hơn Google Shopping.”
Với AI tích hợp, trang web hoặc ứng dụng web có thể hỗ trợ người dùng mà không cần tự triển khai mô hình AI. “Thay vì tranh giành lưu lượng với trình duyệt AI, trang trở thành điểm đến AI, mang lại trải nghiệm ngữ cảnh vượt trội. Mỗi tương tác hay phản hồi đều xoay quanh nhu cầu riêng của khán giả,” ông nói.
“Đó là aikido cho web – tận dụng động lượng của cách mạng AI để củng cố thay vì phá vỡ mối quan hệ giữa trang và người dùng,” ông kết luận.
Trình duyệt AI có thể sớm trở thành ứng dụng sát thủ. Ảnh: TechNewsWorld
