Một số nhà máy điện than và khí đốt cũ của châu Âu đang chờ đón một tương lai công nghệ cao hơn, khi các ông lớn công nghệ như Microsoft và Amazon tìm cách chuyển đổi chúng thành trung tâm dữ liệu – nơi có sẵn hệ thống điện và nước.
Các công ty như Engie (Pháp), RWE (Đức) và Enel (Ý) đang tìm cách tận dụng nhu cầu năng lượng ngày càng tăng do AI thúc đẩy bằng cách chuyển đổi các nhà máy điện cũ thành trung tâm dữ liệu, đồng thời ký các hợp đồng cung cấp điện dài hạn với các công ty công nghệ vận hành chúng.
Việc chuyển đổi này giúp các công ty điện lực giảm gánh nặng chi phí khi đóng cửa các nhà máy điện già cỗi, đồng thời tạo ra cơ hội tài trợ cho các dự án năng lượng tái tạo trong tương lai.
Trong khi đó, các công ty công nghệ xem đây là giải pháp nhanh chóng để tiếp cận với kết nối lưới điện và hệ thống làm mát bằng nước, hai nút thắt lớn của ngành AI.
“Bạn có tất cả yếu tố cần thiết hội tụ, như cơ sở hạ tầng nước và hệ thống thu hồi nhiệt,” ông Bobby Hollis, Phó Chủ tịch phụ trách năng lượng tại Microsoft cho biết.
Lindsay McQuade, Giám đốc năng lượng khu vực EMEA tại Amazon, nói rằng các trung tâm dữ liệu tại các địa điểm cũ sẽ được cấp phép nhanh hơn vì phần lớn hạ tầng đã có sẵn. Các công ty điện lực có thể cho thuê đất hoặc tự xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu, qua đó đảm bảo các hợp đồng cung cấp điện dài hạn với các công ty công nghệ.
Ông Simon Stanton, Giám đốc Đối tác toàn cầu tại RWE, nhận định: “Không chỉ đơn thuần là bán đất bỏ trống, mà còn là cơ hội tạo ra nguồn thu ổn định, biên lợi nhuận cao trong dài hạn.”
Theo dữ liệu của tổ chức phi chính phủ Beyond Fossil Fuels – tổ chức vận động đóng cửa nhà máy điện than – 153 nhà máy chạy than cứng và than nâu ở EU và Anh sẽ đóng cửa từ nay đến năm 2038 để đạt mục tiêu khí hậu, bên cạnh 190 nhà máy đã đóng từ 2005.
Nguồn thu mới
Việc chuyển đổi sang trung tâm dữ liệu mang lại lợi ích tài chính rõ ràng cho các công ty điện lực, vì họ có thể đàm phán hợp đồng cung cấp điện dài hạn để có nguồn vốn hỗ trợ phát triển các dự án năng lượng tái tạo mới.
Các công ty công nghệ sẵn sàng trả phí “xanh” cao hơn tới 20 euro/MWh để có điện năng thấp carbon, theo ông Gregory LeBourg, giám đốc chương trình môi trường tại công ty điều hành trung tâm dữ liệu OVH (Pháp).
Nhu cầu điện cho trung tâm dữ liệu có thể từ vài trăm megawatt đến hơn 1 gigawatt. Như vậy, phí “xanh” hàng năm cộng với giá điện cơ bản có thể tạo ra hợp đồng trị giá hàng trăm triệu đến hàng tỷ euro, theo tính toán của Reuters.
Một lựa chọn dài hạn là xây dựng “công viên năng lượng”, kết nối trung tâm dữ liệu trực tiếp với các dự án tái tạo mới, chỉ dùng lưới điện khi khẩn cấp – một mô hình còn mới trong ngành.
Engie muốn tăng gần gấp đôi công suất năng lượng tái tạo và pin từ mức 52,7 GW hiện tại lên đến năm 2030. Công ty đã xác định 40 địa điểm toàn cầu để giới thiệu với các nhà phát triển trung tâm dữ liệu – bao gồm các nhà máy than và khí đốt có thể chuyển đổi, theo ông Sebastien Arbola, người điều hành mảng trung tâm dữ liệu của công ty.
Một ví dụ là nhà máy than Hazelwood ở Úc, đã đóng cửa từ năm 2017. Các địa điểm khác (chủ yếu ở châu Âu) không được tiết lộ chi tiết.
Các công ty điện khác như EDP (Bồ Đào Nha), EDF và Enel cũng đang tiếp thị các nhà máy cũ cho mục đích phát triển trung tâm dữ liệu.
“Đây là cách đa dạng hóa mô hình kinh doanh,” ông Michael Kruse, đối tác điều hành tại công ty tư vấn Arthur D. Little nhận định.
Nhanh với điện
Điểm hấp dẫn lớn nhất với các công ty công nghệ là tốc độ triển khai.
Kết nối lưới điện ở châu Âu có thể mất hơn 10 năm, trong khi các nhà máy cũ giúp rút ngắn thời gian tiếp cận điện và nước.
“Bạn thực sự có cơ hội hành động nhanh hơn,” ông Hollis (Microsoft) nói.
Theo dữ liệu từ Synergy Research Group, công suất trung tâm dữ liệu tại châu Âu thấp hơn nhiều so với Mỹ và châu Á, chủ yếu do thời gian kết nối lưới và cấp phép lâu hơn.
Các công ty có thể chọn mua điện tái tạo trực tiếp từ các công ty điện qua hợp đồng dài hạn hoặc từ thị trường điện.
Công ty bất động sản JLL đang làm việc trên một số dự án chuyển đổi, bao gồm trung tâm dữ liệu 2,5 GW tại một nhà máy than cũ ở Đức và bốn địa điểm ở Anh cho một khách hàng công nghệ lớn, theo ông Tom Glover, chuyên gia giao dịch trung tâm dữ liệu tại JLL.
Thông tin chi tiết về dự án thường không được công bố vì lý do bảo mật.
Drax (Anh) cũng đang tìm đối tác phát triển phần chưa sử dụng của một nhà máy than cũ ở Yorkshire – nay đã chuyển đổi một phần sang sinh khối. Khu vực này vẫn còn hệ thống làm mát bằng nước, theo ông Richard Gwilliam, giám đốc chương trình carbon của Drax.
Drax đưa ra mô hình “điện sau công tơ”, nơi nhà máy sẽ cung cấp điện trực tiếp cho trung tâm dữ liệu và chỉ dùng lưới điện khi cần thiết.
EDF cũng đã chọn nhà phát triển cho hai địa điểm tại nhà máy điện khí ở miền trung và đông nước Pháp.
Các công ty công nghệ sẵn sàng trả giá cao hơn cho các dự án có thể khởi động sớm hơn, khi họ cạnh tranh thị phần trong ngành dữ liệu đang phát triển nhanh, theo ông Sam Huntington, Giám đốc nghiên cứu tại S&P Global Commodity Insights.
“Nhanh với điện là cụm từ chúng tôi nghe đi nghe lại,” ông nói.
Các toa tàu chở than nâu của RWE Rheinbraun, chứa đầy than non (lignite), đang được vận chuyển gần nhà máy nhiệt điện than Niederaussem của tập đoàn năng lượng Đức RWE, phía tây Cologne, Đức. Ảnh: Reuters
