Tesla đã cấp cho CEO Elon Musk cổ phiếu trị giá khoảng 29 tỷ USD trong một thỏa thuận lương thưởng mới nhằm giữ chân vị tỷ phú doanh nhân trong thời điểm quan trọng khi hãng chuyển hướng khỏi mảng ô tô cốt lõi đang gặp khó sang robotaxi (taxi tự hành) và robot hình người.
Công ty mô tả khoản “thưởng tạm thời” này – gồm 96 triệu cổ phiếu mới – là bước đầu tiên, một hành động “thiện chí” để xác nhận gói lương thưởng trị giá hơn 50 tỷ USD từ năm 2018 dành cho Musk, vốn đã bị tòa án bang Delaware hủy bỏ vào năm ngoái.
Musk có thể nhận số cổ phiếu thưởng mới này nếu ông tiếp tục giữ vai trò điều hành cấp cao trong hai năm nữa và nếu tòa án không khôi phục lại gói thưởng năm 2018 (hiện đang trong quá trình kháng cáo).
Ông phải nắm giữ số cổ phiếu đó trong 5 năm và có quyền mua với giá 23,34 USD/cổ phiếu, bằng với mức giá thực hiện trong gói thưởng năm 2018. Tesla cũng sẽ đưa ra bỏ phiếu tại cuộc họp cổ đông thường niên vào ngày 6 tháng 11 về kế hoạch lương thưởng dài hạn cho CEO.
Động thái này nhằm giữ chân Musk – người được xem là bộ mặt đại diện của Tesla và là kiến trúc sư của chiến lược robotaxi – tiếp tục tập trung vào hãng xe điện trong bối cảnh công ty chuyển đổi từ lĩnh vực ô tô truyền thống sang mảng xe không người lái và robot.
Đồng thời, điều này cũng dường như dập tắt những đồn đoán rằng ban lãnh đạo đang dần mất kiên nhẫn với Musk sau những tháng đầy biến động gần đây, bao gồm việc ông dấn thân vào chính trị.
Việc trao cho Musk quyền kiểm soát lớn hơn cho thấy hội đồng quản trị vẫn tin rằng ông là người phù hợp nhất để đối mặt với loạt thách thức ngày càng lớn của Tesla trong những năm tới.
Doanh số của công ty đã giảm do dòng xe hiện tại đã lỗi thời, cạnh tranh khốc liệt và các quan điểm chính trị cực hữu của Musk làm tổn hại đến hình ảnh thương hiệu.
Dữ liệu từ S&P Global Mobility, chia sẻ độc quyền với Reuters hôm thứ Hai, cho thấy mức độ trung thành với thương hiệu Tesla đã lao dốc kể từ khi Musk công khai ủng hộ Tổng thống Mỹ Donald Trump vào mùa hè năm ngoái.
Việc Musk tham gia chính trị và điều hành đế chế kinh doanh rộng lớn của mình – bao gồm cả startup AI xAI – cũng dấy lên lo ngại về khả năng cống hiến của ông cho Tesla. Musk từng đe dọa sẽ rời bỏ Tesla nếu không được trao thêm quyền kiểm soát.
Gói cổ phiếu thưởng mới sẽ nâng tỷ lệ sở hữu của ông tại Tesla từ 12,7% hiện tại lên hơn 15%, theo tính toán của Reuters dựa trên dữ liệu của LSEG.
Trước khoản thưởng hôm thứ Hai, không có kế hoạch lương thưởng nào đang có hiệu lực dành cho Musk, và Tesla cho biết ông không nhận khoản lương đáng kể nào kể từ năm 2017. Với cuộc chiến pháp lý quanh gói thưởng năm 2018 vẫn tiếp diễn, hội đồng quản trị nói rằng họ phải hành động để giữ chân “tài năng phi thường” này.
Giữ chân nhân tài
“Chúng tôi thừa nhận rằng các hoạt động kinh doanh, mối quan tâm và những đòi hỏi về thời gian cũng như sự chú ý của Elon là rất lớn và đa dạng… nhưng chúng tôi tin rằng gói thưởng này sẽ thúc đẩy ông tiếp tục gắn bó với Tesla,” một ủy ban đặc biệt của Tesla – gồm Chủ tịch Robyn Denholm và thành viên độc lập Kathleen Wilson-Thompson – cho biết.
Ủy ban cũng cho biết, số cổ phiếu thưởng mới này sẽ bị hủy bỏ hoặc bù trừ nếu tòa án Delaware khôi phục hoàn toàn gói thưởng năm 2018, nhằm tránh tình trạng “hưởng kép”.
Các nhà đầu tư và chuyên gia phân tích đã đón nhận tin tức này tích cực, với cổ phiếu Tesla tăng gần 2% trong phiên giao dịch đầu ngày. Tính đến phiên trước đó, cổ phiếu Tesla đã mất một phần tư giá trị trong năm nay.
“Trong hoàn cảnh bình thường, một gói thưởng trị giá hàng chục tỷ USD sẽ khiến người ta nhướng mày. Nhưng rõ ràng nhà đầu tư đã được hưởng lợi từ sự lãnh đạo của Musk tại Tesla,” cố vấn Shawn Campbell từ Camelthorn Investments – người đang nắm giữ cổ phiếu Tesla – nhận định. “Gói cổ phiếu này sẽ gắn kết Musk với Tesla thêm hai năm nữa.”
Trận chiến lương thưởng
Phán quyết của tòa án Delaware về gói lương thưởng năm 2018 – gói lớn nhất trong lịch sử doanh nghiệp Mỹ – đã chỉ ra những sai sót trong quy trình phê duyệt của hội đồng quản trị và sự bất công đối với cổ đông. Musk đã kháng cáo từ tháng 3, cho rằng thẩm phán cấp dưới mắc nhiều sai lầm pháp lý khi hủy bỏ gói thưởng kỷ lục.
Ông lập luận rằng chính gói thưởng đó đã dẫn đến sự tăng trưởng ngoạn mục của Tesla, nhưng lại bị tòa án cho là không công bằng với cổ đông – những người đã hai lần bỏ phiếu thông qua kế hoạch này.
Cổ phiếu Tesla đã tăng gần 2.000% trong thập kỷ qua, vượt xa mức tăng khoảng 200% của chỉ số S&P 500 cùng kỳ.
“Đây đơn giản là một phiên bản làm lại của thứ từng bị tuyên là sai trái. Điều này khiến phán quyết của tòa Delaware gần như vô nghĩa,” ông Charles Elson – Giám đốc sáng lập Trung tâm Quản trị Doanh nghiệp Weinberg tại Đại học Delaware – nhận xét.
Elson từng nộp đơn ủng hộ tòa án trong vụ việc hủy bỏ gói thưởng năm 2018 của Musk.
Elon Musk, Giám đốc điều hành của SpaceX và Tesla, đồng thời là chủ sở hữu Twitter, tham dự hội nghị công nghệ Viva Technology dành cho đổi mới và khởi nghiệp tại trung tâm triển lãm Porte de Versailles, Paris, Pháp, ngày 16/6/2023. Ảnh: Reuters
