Việc Apple đóng cửa cửa hàng đầu tiên tại Trung Quốc đại lục sau 17 năm mang ý nghĩa biểu tượng không thể xem nhẹ – đây là sự đảo chiều vận mệnh của một công ty từng được xem là biểu tượng của sự thống trị công nghệ phương Tây tại thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới.
Khi thị phần của Apple tại Trung Quốc chịu áp lực ngày càng lớn từ các đối thủ trong nước đang hồi sinh mạnh mẽ, việc đóng cửa cửa hàng tại Đại Liên trùng hợp với sự trở lại vị trí dẫn đầu thị trường smartphone của Huawei, cho thấy một sự thay đổi sâu sắc trong cục diện cạnh tranh – vượt ra ngoài những con số doanh thu hàng quý.
Những con số đằng sau cú lội ngược dòng của Huawei
Dữ liệu đã cho thấy một câu chuyện hồi sinh ngoạn mục. Theo báo cáo mới nhất từ Canalys, Huawei đã xuất xưởng 12,2 triệu chiếc smartphone trong quý II/2025, chiếm 18% thị phần và tăng trưởng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Thành tựu này đặc biệt ấn tượng khi xét đến việc mảng smartphone của Huawei từng bị tê liệt nặng nề bởi các lệnh trừng phạt của Mỹ vài năm trước.
Bước ngoặt trong chiến lược của Huawei là chuyển hướng sang xây dựng hệ sinh thái độc lập. “Huawei đã ra mắt dòng Nova 14 – dòng Nova đầu tiên sử dụng HarmonyOS 5.0. Động thái này được kỳ vọng sẽ thúc đẩy sự mở rộng cơ sở người dùng của hệ sinh thái độc lập, đồng thời đặt ra yêu cầu cao hơn về khả năng tương thích hệ thống và trải nghiệm người dùng,” theo phân tích của Lucas Zhong, chuyên gia tại Canalys, một một công ty nghiên cứu thị trường toàn cầu có trụ sở chính tại Vương quốc Anh.
Điều trớ trêu trong tình thế hiện tại của Apple là hãng đang chứng kiến sự tăng trưởng nhưng đồng thời lại bị thu hẹp vai trò trên thị trường. Dù đạt được mức tăng trưởng doanh số hàng quý đầu tiên tại Trung Quốc kể từ cuối năm 2023 – với 10,1 triệu máy được xuất xưởng, tăng 4% so với cùng kỳ – Apple vẫn tụt xuống vị trí thứ năm về thị phần.
Để đạt được tăng trưởng này, Apple đã phải đưa ra nhiều nhượng bộ. Theo Canalys, hãng đã “điều chỉnh chiến lược giá cho dòng iPhone 16 tại Trung Quốc”, đồng thời các nền tảng thương mại điện tử nội địa cũng tung ra nhiều đợt giảm giá mạnh trong quý. Apple còn tăng giá thu mua iPhone cũ khi người dùng đổi máy – những động thái giúp thúc đẩy doanh số nhưng lại làm xói mòn hình ảnh thương hiệu cao cấp của hãng.
Hồi kết của một kỷ nguyên Apple tại Đại Liên
Việc công bố đóng cửa cửa hàng tại trung tâm thương mại Parkland Mall ở Đại Liên vào ngày 9/8 đánh dấu sự điều chỉnh về mặt bán lẻ – đây là lần đầu tiên Apple đóng cửa một cửa hàng tự điều hành kể từ khi hãng bắt đầu hiện diện tại Trung Quốc vào năm 2008. Ý nghĩa biểu tượng vượt xa con số 7,5 triệu cư dân thành phố này – những người sẽ không còn cơ hội tiếp cận trực tiếp trải nghiệm bán lẻ cao cấp của Apple.
“Do sự rút lui của nhiều nhà bán lẻ tại Parkland Mall, chúng tôi đã quyết định đóng cửa cửa hàng,” người phát ngôn của Apple, Brian Bumbery, trả lời The New York Times, nhấn mạnh rằng việc đóng cửa phản ánh khó khăn chung của trung tâm thương mại chứ không phải là vấn đề riêng của Apple.
Chiến trường lớn hơn: Từ phần cứng đến hệ sinh thái
Cuộc cạnh tranh hiện nay không còn xoay quanh thông số kỹ thuật phần cứng đơn thuần, mà đã mở rộng sang cuộc đua hệ sinh thái công nghệ toàn diện. Việc Huawei triển khai HarmonyOS 5 trên các thiết bị của mình đã đưa hãng trở thành đối thủ trực tiếp của Android (Google) và iOS (Apple), trong khi các thương hiệu Trung Quốc khác cũng đang đầu tư mạnh vào công nghệ độc quyền nhằm giảm phụ thuộc vào nền tảng nước ngoài.
Việc Xiaomi công bố vi xử lý “cây nhà lá vườn” XRing O1 là một ví dụ rõ nét cho xu hướng tiến tới chủ quyền công nghệ. Trong khi đó, việc ra mắt sản phẩm lần lượt theo từng dòng khác nhau của Vivo làm nổi bật các chiến lược phân khúc thị trường mà Apple với dòng sản phẩm hạn chế của mình khó có thể theo kịp.
Mặc dù thị trường smartphone Trung Quốc giảm 4% trong quý II/2025 so với cùng kỳ năm trước, sự sụt giảm này không phản ánh sự suy yếu tổng thể. “Sự điều chỉnh trong quý II chủ yếu là do tính mùa vụ bị thay đổi bởi chương trình trợ giá quốc gia hồi đầu năm 2025,” bà Amber Liu, chuyên gia tại Canalys, giải thích.
Tổng lượng hàng xuất xưởng trong nửa đầu năm vẫn tăng nhẹ so với cùng kỳ, cho thấy thách thức của Apple bắt nguồn từ vị thế cạnh tranh hơn là sự suy thoái của thị trường.
Thách thức của Apple tại Trung Quốc không chỉ đến từ cạnh tranh trên thị trường mà còn từ căng thẳng địa chính trị. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã đe dọa áp thuế lên sản phẩm của Apple và thúc giục CEO Tim Cook chuyển sản xuất iPhone về Mỹ – một yêu cầu mà các chuyên gia nhận định là khó khả thi trong thời gian ngắn.
Bên cạnh đó, giá cổ phiếu Apple cũng bị ảnh hưởng bởi tình hình tại Trung Quốc, với mức giảm khoảng 14,5% từ đầu năm đến nay – phần nào phản ánh tâm lý lo ngại về bất ổn địa chính trị và sự suy yếu tại thị trường Trung Quốc.
Triển vọng thị trường và hệ quả chiến lược
Dù đang đối mặt nhiều khó khăn, các nhà phân tích vẫn lạc quan một cách thận trọng về triển vọng thị trường Trung Quốc. “Thị trường smartphone tại Trung Quốc đại lục đang trên đà tăng trưởng nhẹ trong cả năm và có khả năng tăng cao hơn mức tăng toàn cầu trong năm 2025,” bà Liu nhận định. “Trong nửa cuối năm, tâm lý tiêu dùng dự kiến sẽ tiếp tục hồi phục nhờ những tín hiệu tích cực của nền kinh tế.”
Tuy nhiên, không phải tất cả các thương hiệu đều sẽ được hưởng lợi như nhau từ đợt hồi phục này. Vị thế cao cấp từng là lợi thế không thể tranh cãi của Apple nay đang bị đe dọa bởi các thương hiệu Trung Quốc – những hãng mang đến tính năng tương đương với mức giá dễ tiếp cận hơn, đồng thời thấu hiểu và đáp ứng tốt hơn các nhu cầu đặc thù của người tiêu dùng bản địa.
Câu hỏi đặt ra cho Apple là liệu chiến lược toàn cầu của hãng còn khả thi tại một thị trường mà sự thích ứng địa phương đang được ưu tiên hơn sức hấp dẫn phổ quát. Việc đóng cửa cửa hàng tại Đại Liên, dù không mang ý nghĩa chiến lược quá lớn, lại là biểu tượng cho thách thức của việc duy trì sự thống trị công nghệ phương Tây trong bối cảnh công nghệ Trung Quốc đang trỗi dậy mạnh mẽ.
Những gì sẽ diễn ra tại Trung Quốc trong các quý tới có thể sẽ định hình việc Apple có thể xây dựng lại chiến lược tại các thị trường mới nổi khác hay không – hay là những ngày tháng huy hoàng nhất của “Táo khuyết” tại thị trường tiêu dùng lớn nhất thế giới đã thực sự khép lại.
Một cửa hàng của Táo khuyết tại Trung Quốc. Ảnh: Techwire Asia
