Các nhà đàm phán thương mại Mỹ và Trung Quốc đã kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày tại Stockholm mà không đạt được thỏa thuận nhằm ngăn chặn việc tái áp thuế cao trở lại – mức thuế từng gây cản trở nghiêm trọng cho thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, các cố vấn thương mại của Tổng thống Donald Trump và phía Trung Quốc vẫn tỏ ra lạc quan.
Nếu không có thỏa thuận, Mỹ và Trung Quốc sẽ áp đặt trở lại các mức thuế lịch sử lên hàng hóa nhập khẩu của nhau bắt đầu từ ngày 12/8.
Tuy nhiên, phát biểu với báo giới từ Stockholm, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer cho biết cuộc họp hai ngày “mang tính xây dựng” và gợi ý rằng một thỏa thuận gia hạn hoãn thuế có khả năng sẽ đạt được.
“Không phải nói quá, cuộc họp diễn ra rất hiệu quả,” ông Bessent nói. “Chúng tôi chỉ chưa nhận được sự phê duyệt cuối cùng.”
Hai quan chức cho biết chưa có quyết định nào về việc gia hạn tạm hoãn thuế quan vì Tổng thống Trump là người phải đưa ra quyết định đó.
Ông Greer nói: “Về khả năng tạm hoãn, chúng tôi sẽ trở về Washington và thảo luận với Tổng thống để xem liệu ông có muốn làm điều đó không. Đây chắc chắn là một chủ đề đang được xem xét.”
Tổng thống Trump cũng thể hiện thái độ tích cực khi phát biểu với báo giới hôm thứ Ba: “Tôi vừa nhận được cuộc gọi từ Scott, ông ấy có buổi họp rất tốt với phía Trung Quốc. Có vẻ như họ sẽ báo cáo với tôi vào ngày mai, và chúng tôi sẽ quyết định có phê chuẩn hay không, nhưng ông ấy rất hài lòng với cuộc họp – tốt hơn cả hôm qua.”
“Ngày hôm nay diễn ra suôn sẻ,” Trump nói thêm, đồng thời cho biết ông dự kiến sẽ gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình vào cuối năm nay.
Ông Li Chenggang, Đại diện thương mại quốc tế của Bộ Thương mại Trung Quốc, cũng cho biết sau cuộc họp rằng “hai bên sẽ tiếp tục thúc đẩy việc gia hạn như đã lên kế hoạch,” theo Đài truyền hình trung ương Trung Quốc.
Tuy nhiên, ông Bessent bác bỏ ý kiến cho rằng phát biểu của ông Lý đồng nghĩa với việc đã có thỏa thuận gia hạn.
“Thứ trưởng Trung Quốc có nói rằng chúng tôi đã đồng ý tạm hoãn. Nhưng thực tế là chưa. Chưa có gì được thống nhất cho đến khi Tổng thống Trump đưa ra quyết định cuối cùng,” Bessent khẳng định. Ông Greer nói thêm: “Tổng thống sẽ cân nhắc điều chỉnh mức thuế dựa trên hoàn cảnh thực tế.”
Trong một cuộc phỏng vấn sau đó với CNBC, ông Bessent nhận định: “Tôi nghĩ các đối tác Trung Quốc đã hơi vội vàng.”
Vào tháng 5, Trung Quốc đã đồng ý giảm thuế với hàng hóa Mỹ từ 125% xuống còn 10%, trong khi Mỹ giảm thuế với hàng hóa Trung Quốc từ 145% xuống còn 30%.
Ông Greer cho biết nếu không có thỏa thuận trước ngày 12/8, thuế quan đối với hàng Trung Quốc xuất sang Mỹ có thể tăng thêm khoảng 34%, dù vẫn thấp hơn mức đỉnh 145%.
Tuy nhiên, ông Bessent nhấn mạnh rằng việc chưa đạt được thỏa thuận vào lúc này không đồng nghĩa sẽ không có thỏa thuận trước hạn chót 12/8.
Mấu chốt: Đất hiếm
Phái đoàn Mỹ và Trung Quốc đã họp từ thứ Hai để bàn về thỏa thuận mới nhất – đây là cuộc gặp thứ ba sau lệnh đình chiến 90 ngày tại Geneva hồi tháng 5 và các cuộc đàm phán tiếp theo tại London trong tháng 6 nhằm cứu vãn thỏa thuận lúc đó đang đứng trước nguy cơ đổ vỡ.
Một trong những nội dung quan trọng từng được thống nhất là giảm thuế và tăng nguồn cung nam châm đất hiếm cho các công ty Mỹ – yếu tố thiết yếu cho hàng loạt thiết bị điện tử quan trọng. Tuy nhiên, phía Mỹ cho rằng Trung Quốc chưa thực sự thực hiện cam kết này.
Sau khi giành được một số nhượng bộ từ Trung Quốc, bao gồm việc nới lỏng hạn chế công nghệ, ông Trump đã dịu giọng hơn với Bắc Kinh. Ông bày tỏ mong muốn gặp Chủ tịch Tập Cận Bình – một cuộc gặp được cho là đã được đề nghị nhưng chưa được sắp xếp.
Trong khi đó, Nhà Trắng đã dỡ bỏ lệnh cấm bán một dòng chip AI của Nvidia cho Trung Quốc đầu tháng này. Bắc Kinh cũng tạm ngừng điều tra chống độc quyền đối với DuPont và tuyên bố sẽ bổ sung hai hợp chất để sản xuất fentanyl vào danh sách kiểm soát – một bước có thể giúp Mỹ xem xét dỡ bỏ mức thuế bổ sung 20% từng được áp để gây áp lực giảm nhập lậu fentanyl vào Mỹ.
Tuy nhiên, ông Bessent nói rằng việc Trung Quốc áp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm vẫn là vấn đề “vướng mắc”.
“Chúng tôi vẫn đang thúc ép họ giải quyết chuyện đó,” ông nói trên CNBC. “Vì đây là vấn đề ảnh hưởng toàn chuỗi cung ứng toàn cầu, không chỉ riêng Mỹ mà còn các quốc gia khác. Chúng tôi đã thảo luận khá kỹ.”
Ông Bessent và ông Greer cũng đề nghị Trung Quốc tái cân bằng nền kinh tế theo hướng thúc đẩy tiêu dùng nội địa nhiều hơn thay vì phụ thuộc quá nhiều vào xuất khẩu.
Ngoài ra, chính quyền Trump cũng đang tìm kiếm sự chấp thuận của Trung Quốc cho một thỏa thuận cho phép công ty Mỹ mua lại TikTok sau khi Quốc hội Mỹ cấm ứng dụng này – một đạo luật mà Trump từng tạm dừng khi nhậm chức. Tuy nhiên, ông Bessent xác nhận TikTok không được nêu trong các cuộc thảo luận lần này.
Cuộc họp diễn ra sau khi ông Trump tuyên bố đã đạt được thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU). Ngoài EU, ông Trump còn công bố nhiều thỏa thuận thương mại khác trong tháng này.
Tuy nhiên, trong trường hợp của Việt Nam, chưa rõ hai bên đã đạt được điều gì cụ thể. Ông Bessent từ chối xác nhận liệu Việt Nam đã chính thức đồng ý hay chưa, chỉ nói ông “giả định” là có sự đồng thuận với Việt Nam.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent phát biểu tại họp báo ở Stockholm sau khi kết thúc đàm phán thương mại Mỹ – Trung ngày 29/7. Ảnh: AFP
