Tổng thống Donald Trump hôm Chủ nhật (27/7) đã công bố một thỏa thuận thương mại với Liên minh châu Âu (EU), theo đó sẽ áp dụng mức thuế 15%, chấm dứt nhiều tháng bất ổn xoay quanh quan hệ thương mại với đối tác lớn nhất của Mỹ.
Mức thuế mới này giảm một nửa so với mức 30% mà ông Trump đe dọa áp dụng hôm 12/7 và mức 20% được ông đề cập vào ngày 2/4.
Khi công bố thỏa thuận, ông Trump cho biết EU sẽ không áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Mỹ. Ông nói thêm rằng đây là thỏa thuận “được cả hai bên chấp thuận.”
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen phát biểu cùng với ông Trump rằng thỏa thuận này “sẽ mang lại sự ổn định và tính dự báo. Đó là điều rất quan trọng đối với các doanh nghiệp ở cả hai bờ Đại Tây Dương.”
Tuy nhiên, ông Trump cho biết mức thuế 50% đối với thép vẫn giữ nguyên và các mức thuế bổ sung có thể sẽ được áp dụng đối với dược phẩm – một trong những mặt hàng chủ lực từ Ireland. Gần đây, ông Trump đe dọa áp mức thuế 200% đối với hàng dược phẩm.
Trong cuộc gặp với bà von der Leyen, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick cho biết Mỹ có thể sẽ sớm công bố các mức thuế mới đối với chất bán dẫn trong vài tuần tới.
Trong phần trình bày các điều khoản của thỏa thuận, ông Trump nói “EU sẽ đồng ý mua từ Mỹ số lượng năng lượng trị giá 750 tỷ USD.” Ông cũng cho biết EU sẽ đầu tư 600 tỷ USD vào Mỹ, dù chưa rõ hình thức và thời gian triển khai khoản đầu tư này.
Ông Trump còn nói các quốc gia EU sẽ mua “một lượng lớn thiết bị quân sự,” nhưng chưa có con số cụ thể nào được đưa ra. Ủy ban châu Âu hiện đang tăng cường năng lực quân sự nhưng đến nay vẫn chủ yếu mua từ các công ty châu Âu.
Ông Trump cho rằng thỏa thuận này sẽ giúp “mở cửa tất cả các quốc gia châu Âu, vốn trước nay về cơ bản là đóng kín.” Tuy nhiên, thực tế EU vẫn mua hàng trăm tỷ USD hàng hóa từ Mỹ mỗi năm – chỉ riêng năm 2024 đã lên tới gần 400 tỷ USD.
Thỏa thuận này dường như khá giống với thỏa thuận thương mại mà Mỹ ký với Nhật Bản vào thứ Ba tuần trước, theo đó hàng nhập khẩu từ Nhật cũng chịu thuế 15% – thấp hơn mức mà ông Trump từng đe dọa.
Tuy nhiên, theo số liệu của Capital Economics, năm ngoái mức thuế trung bình của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ EU chỉ là 1,2%.
EU đã đàm phán tích cực với Bộ trưởng Lutnick và Đại diện Thương mại Mỹ Jamieson Greer trong nhiều tuần qua, và từng tin rằng hai bên gần đạt được một thỏa thuận trước khi ông Trump bất ngờ đăng thư trên mạng xã hội Truth Social đe dọa tăng thuế lên 30%. Trưởng đoàn đàm phán thương mại của EU đã nhiều lần sang Mỹ gặp gỡ các đối tác và dự kiến sẽ có cuộc gọi với ông Lutnick vào thứ Tư, theo phát ngôn viên EU.
Bà von der Leyen từng cảnh báo sau lá thư của ông Trump rằng: “Việc áp thuế 30% với hàng xuất khẩu của EU sẽ làm gián đoạn chuỗi cung ứng thiết yếu xuyên Đại Tây Dương, gây thiệt hại cho doanh nghiệp, người tiêu dùng và bệnh nhân ở cả hai phía.”
Ngay sau lá thư, EU cho biết sẽ tiếp tục hướng tới một thỏa thuận nào đó trước thời hạn mới là ngày 1/8, nhưng đồng thời vẫn chuẩn bị một danh sách dài các sản phẩm Mỹ để áp thuế trả đũa trong trường hợp đàm phán thất bại.
Danh sách này bao gồm máy bay Boeing, xe ô tô Mỹ và các sản phẩm từ những bang nhạy cảm về chính trị như bourbon từ Kentucky và đậu nành từ Louisiana. Tại thời điểm công bố thỏa thuận, EU đã sẵn sàng áp thuế trả đũa lên tới 100 tỷ USD.
Các nhóm nông nghiệp và doanh nghiệp từng cảnh báo rằng việc áp thuế 30% với EU sẽ làm tăng mạnh giá và giảm nguồn cung các mặt hàng như rượu vang, pho mát và mì ống, đồng thời gọi mức thuế này là “không thể hiểu nổi.”
Ô tô và các phương tiện khác sản xuất tại EU cũng có thể chịu giá cao hơn. “Chi phí cho các công ty của chúng tôi đã lên tới hàng tỷ USD – và con số đó vẫn tiếp tục tăng lên từng ngày,” Hiệp hội công nghiệp ô tô Đức VDA cho biết trong một tuyên bố hôm 14/7.
EU – với 27 quốc gia thành viên – hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, với tổng giá trị hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ lên tới 605 tỷ USD, vượt qua cả Mexico, Canada và Trung Quốc. Nhóm hàng nhập khẩu giá trị nhất năm 2024 là dược phẩm – chủ yếu từ Ireland – tiếp theo là ô tô, máy bay và các thiết bị nặng từ Pháp, Đức và các quốc gia khác.
Ông Trump cũng từng đe dọa sẽ áp mức thuế 200% đối với bất kỳ loại dược phẩm nào nhập khẩu vào Mỹ, dù chính sách này chưa được áp dụng ít nhất trong 18 tháng nữa. Hiện chưa rõ thỏa thuận với EU có giúp tránh được chính sách đó hay không.
Trước đó trong ngày Chủ Nhật, Tổng thống Donald Trump bước vào cuộc đàm phán thương mại then chốt với Chủ tịch Ủy ban châu Âu, và yêu cầu thiết lập thương mại công bằng hơn với Liên minh châu Âu (EU) đồng thời đe dọa áp thuế cao để đạt được mục tiêu đó, khẳng định Mỹ sẽ không giảm thuế nhập khẩu xuống dưới mức 15%.
Cuộc đàm phán được xem là mang tính quyết định có thể giúp tránh được đợt áp thuế trừng phạt từ Mỹ — và phản ứng trả đũa từ châu Âu — có thể gây chấn động lên các nền kinh tế toàn cầu.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã ngồi cạnh ông Trump tại khu nghỉ dưỡng sân golf của ông bên bờ biển Scotland và kêu gọi tái cân bằng thương mại song phương trị giá hàng trăm tỷ đô la giữa hai đối tác quan trọng. Phát biểu với báo chí trước khi cuộc gặp riêng diễn ra, cả bà von der Leyen và ông Trump đều đánh giá khả năng đạt được thỏa thuận là 50-50.
Điều này đặc biệt quan trọng vì Nhà Trắng tuyên bố mức thuế cao hơn sẽ được áp dụng vào thứ Sáu nếu hai bên không đạt được đồng thuận.
“Đây là thỏa thuận lớn hơn bất kỳ thỏa thuận nào khác,” ông Trump nói, cho rằng hai bên có thể đạt được thỏa thuận chỉ trong một thời gian ngắn. Tổng thống cũng cam kết thay đổi điều mà ông mô tả là “một giao dịch quá một chiều, rất bất công đối với Mỹ.”
“Tôi nghĩ cả hai bên đều muốn thấy sự công bằng,” Trump nói.
Von der Leyen nhận xét rằng ông Trump “được biết đến là một nhà đàm phán cứng rắn,” khiến Tổng thống ngắt lời và nói thêm “nhưng công bằng.” Bà nói nếu thành công, “Tôi nghĩ đây sẽ là thỏa thuận lớn nhất mà cả hai bên từng ký kết.”
Trump cho biết việc gặp gỡ von der Leyen tại sân golf Turnberry của mình — nơi ông chơi golf vào buổi sáng — là một vinh dự. “Tôi nghĩ điểm vướng mắc lớn nhất là sự công bằng,” ông nói, đồng thời thừa nhận, “Chúng tôi đã gặp rất nhiều khó khăn với thương mại châu Âu, rất nhiều khó khăn.”
Tổng thống Donald Trump lái xe golf tại sân golf Trump Turnberry ở Turnberry, Scotland, thứ Bảy, ngày 26/7/2025. Ảnh AP
