Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết nước này có thể sẽ không đạt được thỏa thuận thương mại mới với Canada và thay vào đó sẽ áp thuế bổ sung hoặc tăng thuế lên hàng hóa từ quốc gia láng giềng phía Bắc – điều ông dọa sẽ thực hiện trong vòng một tuần tới.
“Chúng tôi thật sự không gặp may với Canada,” ông Trump nói với các phóng viên bên ngoài Nhà Trắng hôm thứ Sáu khi được hỏi về tiến trình đàm phán thuế quan với các đối tác thương mại.
“Tôi nghĩ Canada có thể là trường hợp chỉ đơn giản là bị áp thuế, chứ không phải đàm phán gì nhiều,” ông nói trước khi lên đường tới Scotland. Đây là lần đầu tiên ông Trump công khai bình luận về các cuộc đàm phán với Canada trong gần hai tuần qua.
Ông Trump đã gửi thư cho Thủ tướng Mark Carney hôm 10/7, cảnh báo sẽ áp mức thuế 35% lên Canada vào ngày 1/8.
Mức thuế này sẽ áp dụng với các mặt hàng hiện đang chịu thuế 25% theo quyền hạn khẩn cấp của ông Trump, viện dẫn lý do an ninh quốc gia từ mối đe dọa buôn lậu fentanyl. Tuy nhiên, hầu hết hàng hóa Canada được miễn thuế nếu đáp ứng các quy tắc xuất xứ của Hiệp định Canada – Mỹ – Mexico.
Ngoài ra, thép và nhôm Canada đang chịu mức thuế 50% mà Mỹ áp dụng với tất cả các nước. Các mặt hàng năng lượng và kali của Canada đang bị Mỹ đánh thuế ở mức 10%.
Dù thời hạn 1/8 của ông Trump đang đến gần, sau một tuần đàm phán ở Washington, D.C., vẫn chưa có dấu hiệu nào cho thấy hai bên sẽ sớm đạt được thỏa thuận. Phía Ottawa tiếp tục khẳng định sẽ không ký bất cứ điều gì nếu điều đó không vì lợi ích của Canada.
Khi được hỏi kỳ vọng điều gì từ nay đến thứ Sáu tuần tới, ông Trump nói: “Ngày 1/8 sẽ đến và chúng tôi sẽ hoàn tất hầu hết các thỏa thuận, nếu không phải là tất cả.” Ông nhấn mạnh đã có tiến triển với Úc, Liên minh châu Âu và Trung Quốc, nhưng lại chỉ trích Canada.
“Chúng tôi không tập trung vào Canada”
“Chúng tôi không có thỏa thuận với Canada; chúng tôi cũng không tập trung vào họ,” ông Trump nói.
Những phát biểu này cho thấy triển vọng đạt thỏa thuận với Mỹ ngày càng mong manh, khi ông Carney và chính phủ của ông không tỏ ra vội vàng trong việc ký kết.
Trong chuyến thăm Washington hôm thứ Năm, các nhà đàm phán hàng đầu của Canada cũng hạ thấp khả năng sẽ đạt được thỏa thuận trước ngày 1/8.
“Bất cứ thời hạn nào cũng đều trên tinh thần là chúng tôi sẽ dành thời gian cần thiết để có được thỏa thuận tốt nhất cho kinh tế và người lao động Canada,” Bộ trưởng Thương mại Canada Dominic LeBlanc nói.
Trước đó trong tuần, ông Carney cũng tuyên bố tại một cuộc họp báo rằng mục tiêu không phải là “ký thỏa thuận bằng mọi giá.” Sau cuộc họp với các thủ hiến bang, Thủ hiến Nova Scotia Tim Houston cho biết Thủ tướng không đặt nặng việc phải ký thỏa thuận đúng hạn.
Không rõ vì sao hai bên chưa thể tiến tới thỏa thuận
Hôm thứ Sáu, ông Trump không nêu rõ trở ngại nào đang ngăn cản việc đạt thỏa thuận với Canada.
Trước đây, ông từng viện dẫn lo ngại về an ninh biên giới và buôn lậu fentanyl, dù có rất ít bằng chứng cho thấy Canada là nguồn chính đưa người nhập cư hoặc ma túy bất hợp pháp vào Mỹ.
Ông Trump cũng từng phản đối đề xuất của Canada đánh thuế các dịch vụ của các tập đoàn công nghệ lớn như Amazon, Apple, Google và Netflix – một lý do khiến các cuộc đàm phán thương mại trước đó với Canada bị đình trệ. Đề xuất này sau đó đã bị chính phủ Carney loại bỏ.
Ngoài ra, ông Trump còn chỉ trích các biện pháp của Canada nhằm hạn chế nhập khẩu các sản phẩm sữa Mỹ – điều ông đã làm từ nhiệm kỳ đầu. Tuy nhiên, chính phủ Carney tái khẳng định trong bài diễn văn khai mạc quốc hội hồi tháng 5 rằng sẽ tiếp tục bảo vệ hệ thống quản lý cung ứng.
Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick nói với CBS News rằng cho rằng việc cho rằng tự do thương mại giữa hai nước đã “chết” là điều “ngớ ngẩn,” song cũng gợi ý rằng thuế quan với một số mặt hàng Canada sẽ vẫn được duy trì.
Lần gần nhất ông Trump công khai nói về các cuộc đàm phán thương mại với Canada là trong cuộc phỏng vấn ngày 14/7 với BBC.
“Chúng tôi đang đàm phán với Canada và sẽ xem mọi việc diễn tiến thế nào. Tôi nghĩ mọi thứ sẽ ổn thôi,” ông Trump nói khi đó.
Trong tuần này, ông Lutnick đã có cuộc gặp riêng với ông LeBlanc. Bộ trưởng Thương mại Canada mô tả cuộc thảo luận là mang tính xây dựng và thân thiện.
Ông LeBlanc cho biết sẽ trở lại Washington vào tuần tới để tiếp tục các cuộc đàm phán, cùng với Đại sứ Kirsten Hillman – trưởng đoàn đàm phán thương mại Canada – Mỹ.
Tổng thống Mỹ Donald Trump trả lời phóng viên trước khi rời Nhà Trắng vào thứ Sáu để tới Scotland. Ảnh: AP
