Gói cắt giảm thuế của Tổng thống Donald Trump đã vượt qua rào cản cuối cùng tại Quốc hội Mỹ vào thứ Năm, khi Hạ viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua dự luật khổng lồ này với tỷ lệ sít sao, gửi nó đến Trump để ký thành luật.
Với kết quả biểu quyết 218-214, đây là một chiến thắng đáng kể cho Tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa, giúp tài trợ cho chính sách siết chặt nhập cư, hợp pháp hóa vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế thông qua từ năm 2017, và mang lại nhiều ưu đãi thuế mới như ông đã cam kết trong chiến dịch tranh cử năm 2024.
Dự luật cũng cắt giảm các chương trình an sinh y tế và lương thực, đồng thời xóa bỏ hàng loạt ưu đãi dành cho năng lượng xanh. Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO) – một cơ quan phi đảng phái, dự luật này sẽ làm tăng thêm 3.400 tỷ USD vào khoản nợ quốc gia vốn đã lên tới 36.200 tỷ USD.
Dù trong nội bộ Đảng Cộng hòa có nhiều lo ngại về chi phí của dự luật và tác động đến các chương trình chăm sóc sức khỏe, cuối cùng chỉ có hai trong số 220 nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện bỏ phiếu chống, sau một cuộc đối đầu xuyên đêm. Trước đó, dự luật cũng đã được Thượng viện do Đảng Cộng hòa kiểm soát thông qua với cách biệt chỉ một phiếu.
Nhà Trắng cho biết Trump sẽ ký thành luật lúc 5 giờ chiều thứ Sáu (giờ miền Đông Mỹ), đúng vào ngày lễ Quốc khánh 4/7.
Cộng hòa ca ngợi, Dân chủ phản đối
Đảng Cộng hòa cho rằng đạo luật sẽ giảm thuế cho người dân Mỹ ở mọi mức thu nhập và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
“Đây là nhiên liệu phản lực cho nền kinh tế, và tất cả các con thuyền sẽ cùng nổi lên,” Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson phát biểu.
Tất cả nghị sĩ Đảng Dân chủ đều bỏ phiếu chống, chỉ trích dự luật là món quà dành cho giới giàu, đồng thời sẽ khiến hàng triệu người mất bảo hiểm y tế.
“Trọng tâm của dự luật này là nhằm tạo ra các ưu đãi thuế khổng lồ cho các tỷ phú,” lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries nói trong bài phát biểu kéo dài 8 tiếng 46 phút, lập kỷ lục dài nhất lịch sử của Hạ viện.
Trump liên tục gây áp lực, vận động và đe dọa các nghị sĩ để thúc đẩy quá trình thông qua.
“VỚI ĐẢNG CỘNG HÒA, ĐÂY PHẢI LÀ MỘT CUỘC BỎ PHIẾU DỄ DÀNG. CHUYỆN NỰC CƯỜI!!!” – Trump viết trên mạng xã hội.
Dù hơn một chục nghị sĩ Cộng hòa đe dọa bỏ phiếu chống, cuối cùng chỉ hai người làm vậy: Brian Fitzpatrick (bang Pennsylvania) và Thomas Massie (bang Kentucky), cho rằng dự luật không cắt giảm chi tiêu đủ mạnh.
Cuộc chạy đua cuối tuần
Đảng Cộng hòa đã chạy đua để hoàn tất trước ngày 4/7, làm việc suốt cuối tuần và tổ chức tranh luận xuyên đêm tại Hạ viện và Thượng viện. Thượng viện thông qua dự luật vào thứ Ba với tỷ lệ 51–50, trong đó Phó Tổng thống JD Vance bỏ phiếu quyết định.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), Dự luật sẽ làm giảm thu ngân sách 4.500 tỷ USD trong 10 năm và cắt giảm chi tiêu 1.100 tỷ USD. Phần lớn khoản cắt giảm là từ Medicaid – chương trình y tế cho 71 triệu người có thu nhập thấp, và hệ quả là gần 12 triệu người sẽ mất bảo hiểm y tế, theo CBO.
Đảng Cộng hòa bổ sung 50 tỷ USD cho các cơ sở y tế nông thôn, nhằm xoa dịu lo ngại rằng việc cắt giảm sẽ khiến các cơ sở này phải đóng cửa.
Các nhà phân tích độc lập cho rằng giới giàu nhất sẽ được lợi nhiều nhất từ dự luật, trong khi người thu nhập thấp sẽ bị giảm thu nhập thực tế, do việc mất an sinh vượt quá lợi ích thuế.
Tăng nợ quốc gia cũng sẽ chuyển gánh nặng tài chính sang thế hệ trẻ, và một số nhà đầu tư lo ngại rằng điều này làm trái phiếu chính phủ Mỹ kém hấp dẫn hơn. Hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s đã hạ bậc nợ Mỹ hồi tháng 5, viện dẫn mức nợ ngày càng lớn.
Tăng trần nợ, giảm thuế lâu dài
Dự luật tăng trần nợ công Mỹ thêm 5.000 tỷ USD, tránh nguy cơ vỡ nợ trong ngắn hạn. Tuy nhiên, nợ cao có thể khiến lãi suất vay tăng trong tương lai, cản trở tác dụng kích thích của dự luật.
Mặt khác, dự luật ngăn chặn việc tăng thuế trước đây dự kiến sẽ diễn ra vào cuối năm 2025, khi các khoản cắt giảm thuế cá nhân và doanh nghiệp năm 2017 hết hiệu lực. Giờ đây, các khoản cắt giảm đó sẽ được duy trì vĩnh viễn.
Ngoài ra, dự luật bổ sung các ưu đãi thuế mới cho thu nhập từ tiền tip, làm thêm giờ, người cao tuổi và vay mua xe, thực hiện các cam kết tranh cử của Trump.
Phiên bản cuối cùng của dự luật có mức giảm thuế lớn hơn và cắt giảm y tế mạnh tay hơn so với bản dự thảo ban đầu hồi tháng 5.
Khi tranh luận tại Thượng viện, Đảng Cộng hòa đã bỏ điều khoản cấm các bang ban hành quy định riêng về trí tuệ nhân tạo (AI), và thuế “trả đũa” với đầu tư nước ngoài – hai điều từng khiến phố Wall lo lắng.
Dự luật dự kiến sẽ có tác động đáng kể tới cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026, khi Đảng Dân chủ kỳ vọng giành lại ít nhất một viện trong Quốc hội.
Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tin rằng các ưu đãi thuế sẽ kích thích nền kinh tế trước thời điểm đó, trong khi nhiều cắt giảm an sinh chưa có hiệu lực cho đến sau bầu cử. Tuy nhiên, các cuộc thăm dò cho thấy nhiều người Mỹ lo ngại về chi phí của dự luật và tác động đến người thu nhập thấp.
Chủ tịch Hạ viện Mỹ Mike Johnson ký dự luật chi tiêu và cắt giảm thuế quy mô lớn của Tổng thống Donald Trump, tại Điện Capitol ở Washington, D.C., Mỹ, ngày 3 tháng 7 năm 2025. Ảnh: Reuters
