Nền kinh tế Mỹ nhìn chung đang ở trạng thái tốt, nhưng điều đó không giúp Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell thoát khỏi nỗi lo lắng.
Khi Fed cân nhắc bước đi tiếp theo trong cuộc họp kéo dài hai ngày bắt đẩu vào thứ Tư tuần này, hầu hết các dữ liệu kinh tế đều vững chắc: Lạm phát đang giảm dần, trong khi tỷ lệ thất nghiệp vẫn ở mức thấp lịch sử là 4,2%. Tuy nhiên, các mức thuế quan của Tổng thống Donald Trump có thể khiến lạm phát tăng cao trong những tháng tới, đồng thời làm chậm tăng trưởng.
Với triển vọng không chắc chắn, các nhà hoạch định chính sách của Fed dự kiến sẽ giữ nguyên lãi suất chủ chốt ở mức khoảng 4,4% vào thứ Tư. Cùng lúc đó, họ cũng sẽ công bố bộ dự báo kinh tế hàng quý, được dự đoán sẽ cho thấy lạm phát tăng tốc vào cuối năm nay, trong khi tỷ lệ thất nghiệp cũng có thể nhích lên một chút.
Các dự báo cũng có thể cho thấy Fed sẽ cắt giảm lãi suất hai lần vào cuối năm nay, theo nhận định của các nhà kinh tế.
Thông thường, lạm phát tăng cao sẽ khiến Fed giữ nguyên hoặc tăng lãi suất, trong khi tỷ lệ thất nghiệp tăng sẽ thúc đẩy Fed cắt giảm lãi suất. Với tình hình kinh tế có khả năng đi theo cả hai hướng, Powell và các quan chức Fed gần đây đã nhấn mạnh rằng họ sẵn sàng chờ đợi tín hiệu rõ ràng hơn trước khi hành động.
“Fed đang rơi vào một trạng thái lưng chừng khó chịu,” theo bà Diane Swonk, kinh tế trưởng của tập đoàn kiểm toán KPMG. “Nếu không có mối đe dọa từ thuế quan, Fed đã cắt giảm lãi suất rồi.”
Chính quyền Trump đang gây áp lực lớn lên Powell nhằm cắt giảm lãi suất, khi bản thân ông Trump gọi Chủ tịch Fed là ‘đồ ngốc’ vì không hạ lãi suất, trong khi các quan chức khác như Phó Tổng thống JD Vance và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick cũng kêu gọi giảm lãi suất.
Khi Fed cắt giảm lãi suất ngắn hạn chủ chốt, điều đó thường — nhưng không phải luôn luôn — dẫn đến giảm chi phí vay cho người tiêu dùng và doanh nghiệp, bao gồm thế chấp, vay mua xe và thẻ tín dụng. Tuy nhiên, thị trường tài chính cũng ảnh hưởng đến lãi suất dài hạn, và có thể giữ chúng ở mức cao ngay cả khi Fed hạ lãi suất ngắn hạn dưới quyền kiểm soát của họ.
Ví dụ, nếu nhà đầu tư lo ngại lạm phát sẽ kéo dài, họ có thể đòi hỏi lãi suất cao hơn đối với trái phiếu kho bạc dài hạn, vốn ảnh hưởng đến nhiều loại chi phí vay khác.
Dù ông Trump nói rằng nền kinh tế đang tốt, ông cũng cho rằng một đợt cắt giảm lãi suất sẽ khiến kinh tế “tăng tốc như tên lửa.”
Tuy nhiên, Trump cũng nêu ra một mối lo khác: Nếu Fed không hạ lãi suất, chính phủ liên bang sẽ phải trả nhiều hơn cho khoản nợ lãi, trong bối cảnh thâm hụt ngân sách khổng lồ có thể còn tăng cao hơn nữa theo các đề xuất thuế và ngân sách hiện đang được Thượng viện xem xét.
“Chúng ta sẽ phải chi 600 tỷ USD mỗi năm, 600 tỷ chỉ vì một kẻ ngốc (numbskull) ngồi ở đây nói rằng ‘Tôi không thấy đủ lý do để hạ lãi suất vào lúc này,’” Trump phát biểu tuần trước.
Thúc ép Fed cắt giảm lãi suất chỉ để tiết kiệm chi phí lãi vay cho chính phủ thường khiến giới kinh tế cảnh giác, vì điều này có thể đe dọa nhiệm vụ do Quốc hội giao cho Fed, đó là giữ giá cả ổn định và tối đa hóa việc làm.
Tuy nhiên, thị trường tài chính không phản ứng mạnh trước những chỉ trích gần đây của ông Trump nhắm vào Fed, sau khi Tòa án Tối cao trong một phán quyết hồi tháng trước cho biết tổng thống không có quyền hợp pháp để sa thải Chủ tịch Fed.
Dù vậy, với lạm phát vẫn ở mức thấp dù đã áp thuế, Fed có thể sẽ đối mặt với áp lực lớn hơn trong những tháng tới từ các nhà kinh tế và nhà đầu tư để hạ lãi suất. Các nhà hoạch định chính sách ước tính rằng mức lãi suất trung lập — tức là mức không kích thích cũng không kìm hãm nền kinh tế — là khoảng 3%.
Trong khi đó, lạm phát hiện là 2,1%, gần đạt mục tiêu ưu tiên của Fed là 2%. Mức lạm phát thấp như vậy cho thấy lãi suất của Fed nên gần với mức trung lập hơn, tức thấp hơn mức hiện tại 4,4%, vì không cần mức lãi suất cao để kiềm chế lạm phát.
“Đây là một trường hợp hợp lý để Fed phải cân nhắc,” theo ông Jon Hilsenrath, học giả thỉnh giảng tại Đại học Duke.
Theo một khảo sát mà Hilsenrath thực hiện với các cựu quan chức và nhân viên Fed, họ dự đoán Fed chỉ cắt giảm lãi suất một lần trong năm nay. “Có rủi ro là lạm phát tăng và họ không muốn hành động quá sớm,” ông nói.
Cũng có khả năng thuế quan sẽ không đẩy lạm phát tăng mạnh như lo ngại. Một lý do là nền kinh tế có thể chậm lại, khiến tỷ lệ thất nghiệp tăng và người tiêu dùng không muốn chi tiêu nhiều, điều này sẽ hạ áp lực lạm phát.
Các nhà kinh tế tại Goldman Sachs dự đoán lạm phát sẽ tăng lên 3,6% vào tháng 12, nhưng mức tăng này chỉ là tạm thời.
“Lý do chính khiến chúng tôi ít lo hơn là vì chúng tôi cho rằng nền kinh tế năm nay sẽ yếu, với tỷ lệ thất nghiệp tăng nhẹ,” theo ông Jan Hatzius, kinh tế trưởng của Goldman.
Một sự suy yếu rõ rệt của nền kinh tế, khiến chi tiêu tiêu dùng giảm và lạm phát hạ nhiệt, sẽ khiến Fed nhanh chóng cắt giảm lãi suất. Nhưng họ sẽ cảm thấy thoải mái hơn khi hành động nếu đã hiểu rõ hơn tác động đầy đủ của các chính sách thuế quan.
Ông Michael Gapen, kinh tế trưởng Mỹ tại Morgan Stanley, viết trong một ghi chú hôm thứ Hai rằng Fed sẽ cần vài tháng để đánh giá tác động từ các thay đổi chính sách, và cho rằng “đi chậm nhưng đúng còn hơn là nhanh mà sai.”
Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang Jerome Powell rời đi sau khi phát biểu tại hội nghị kỷ niệm 75 năm của Ban Tài chính Quốc tế thuộc Cục Dự trữ Liên bang tại Washington vào đầu tháng Sáu năm 2025. Ảnh: AP
