Cuộc khẩu chiến giữa Elon Musk và Donald Trump có thể khiến kế hoạch xe tự lái của Tesla bị đình trệ, SpaceX thực hiện ít nhiệm vụ hơn cho NASA, Starlink mất hợp đồng vệ tinh quốc tế và mạng xã hội X mất đi các nhà quảng cáo.
Đó là những khả năng có thể xảy ra, tùy thuộc vào mức độ trả đũa của Trump và cách cuộc xung đột diễn tiến.
Nhà phân tích ngành ô tô Sam Abuelsamid từ Telemetry Insight cho rằng Musk đang gặp rắc rối.
“Dù thường xuyên chỉ trích sự ‘lãng phí’ của chính phủ, nhưng các doanh nghiệp của Elon lại phụ thuộc nặng nề vào nguồn tài trợ của chính phủ — điều này khiến ông ta dễ bị tổn thương.”
Chính Trump và chính phủ liên bang cũng có thể chịu thiệt trong một cuộc xung đột kéo dài, nhưng không nhiều bằng Musk.
Xe taxi tự lái của Tesla
Cuộc tranh chấp diễn ra chỉ một tuần trước khi Tesla dự kiến thử nghiệm dịch vụ taxi tự lái tại Austin, Texas — một sự kiện lớn trong bối cảnh doanh số xe điện của công ty đang giảm sút ở nhiều thị trường và Musk đang rất cần một chiến thắng.
Trump có thể gây khó khăn cho Tesla bằng cách khuyến khích các cơ quan an toàn liên bang vào cuộc nếu xe taxi tự lái gặp bất cứ sự cố nào.
Ngay cả trước khi cuộc khẩu chiến nổ ra hôm thứ Năm, Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia (NHTSA) đã yêu cầu Tesla cung cấp dữ liệu về hiệu suất hoạt động của taxi tự lái trong điều kiện tầm nhìn kém. Động thái này diễn ra sau cuộc điều tra vào năm ngoái đối với 2,4 triệu xe Tesla được trang bị phần mềm tự lái sau một loạt tai nạn, trong đó có một vụ làm chết người đi bộ.
Người phát ngôn của NHTSA cho biết cuộc điều tra vẫn đang tiếp diễn và cơ quan này “sẽ thực hiện mọi hành động cần thiết để bảo vệ an toàn giao thông.”
Bộ Tư pháp Mỹ cũng từng điều tra vấn đề an toàn của xe Tesla, nhưng chưa rõ tình trạng hiện tại ra sao. Bộ không đưa ra bình luận.
Viễn cảnh xe tự lái do Tesla dẫn đầu từng khiến cổ đông phấn khích, giúp cổ phiếu công ty tăng tới 50% chỉ vài tuần sau khi Musk xác nhận kế hoạch triển khai ở Austin. Nhưng hôm thứ Năm, cổ phiếu Tesla đã giảm hơn 14% vì xung đột với Trump. Đến thứ Sáu, cổ phiếu hồi phục gần 4%.
“Đợt tăng gần đây của Tesla gần như hoàn toàn nhờ kỳ vọng về taxi tự lái,” nhà phân tích Seth Goldstein từ Morningstar nhận định. “Cuộc khẩu chiến với Trump có thể là yếu tố tiêu cực.”
Doanh thu từ tín chỉ carbon
Một phần hoạt động kinh doanh ít được chú ý nhưng quan trọng của Tesla có thể bị ảnh hưởng là doanh thu từ bán tín chỉ carbon.
Khi Musk và Trump đấu khẩu, các thượng nghị sĩ Cộng hòa đã thêm chi tiết vào dự luật ngân sách của Trump nhằm loại bỏ các khoản phạt đối với xe chạy xăng không đạt tiêu chuẩn tiết kiệm nhiên liệu. Trong khi đó, Tesla kiếm được hàng trăm triệu USD mỗi năm từ việc bán tín chỉ khí thải cho các hãng xe không đáp ứng tiêu chuẩn.
Musk từng xem nhẹ vai trò của nguồn thu này, nhưng thay đổi pháp lý sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến Tesla — nhất là khi công ty đang chịu ảnh hưởng bởi các chiến dịch tẩy chay liên quan đến mối quan hệ trước đây của Musk với Trump.
Doanh thu từ tín chỉ đã tăng một phần ba, đạt 595 triệu USD trong quý đầu năm, ngay cả khi tổng doanh thu của công ty sụt giảm.
Khó phục hồi doanh số
Việc Musk nghiêng về phe bảo thủ khiến Tesla mất đi lượng khách hàng thân thiện với môi trường — những người từng là động lực chính cho sự phát triển của xe điện. Hệ quả là showroom Tesla bị tẩy chay.
Nếu Musk thực sự cắt đứt quan hệ với Trump, nhóm khách hàng này có thể quay lại. Tuy nhiên, điều đó vẫn chưa chắc chắn.
Một nhà phân tích từng dự đoán cử tri Cộng hòa ở các “khu vực đỏ” có thể bắt đầu mua Tesla “ở quy mô đáng kể.” Nhưng giờ ông đã bớt lạc quan hơn.
“Có quá nhiều câu hỏi bỏ ngỏ sau cuộc đấu khẩu,” Itay Michaeli của TD Cowen viết trong báo cáo mới nhất. “Còn quá sớm để đánh giá tác động lâu dài.”
Michaeli hồi đầu năm đưa ra giá cổ phiếu mục tiêu của Tesla là 388 USD, nay đã hạ xuống còn 330 USD. Tesla chốt phiên thứ Sáu ở mức 300 USD. Tesla không phản hồi yêu cầu bình luận.
Nguy cơ từ nhiệm vụ đưa người lên Mặt trăng
Trump sau vụ đấu khẩu tuyên bố ông có thể cắt giảm hợp đồng chính phủ với SpaceX — công ty vũ trụ của Musk, một mối đe dọa nghiêm trọng khi SpaceX đã nhận hàng tỷ USD từ chính phủ Mỹ.
SpaceX — một công ty tư nhân trị giá 350 tỷ USD — hiện đang cung cấp các sứ mệnh phóng tên lửa, đưa phi hành gia lên không gian cho NASA và có hợp đồng đưa người lên Mặt trăng vào năm tới.
Tuy nhiên, nếu Musk có nhiều thứ để mất, thì nước Mỹ cũng vậy.
Hiện SpaceX là công ty duy nhất của Mỹ có thể đưa người lên trạm không gian, thông qua tàu vũ trụ Dragon bốn chỗ. Phương án thay thế duy nhất là phụ thuộc hoàn toàn vào tàu Soyuz của Nga — điều mang rủi ro chính trị lớn.
Musk hiểu rõ điều đó khi ông phản pháo Trump rằng SpaceX sẽ bắt đầu ngừng vận hành tàu Dragon. Nhưng chưa rõ lời đe dọa này có thực hay không. Vài giờ sau, ông lại trả lời người dùng X khác rằng ông sẽ không làm vậy.
Starlink bị ảnh hưởng?
Một công ty con của SpaceX — dịch vụ internet vệ tinh Starlink — dường như cũng hưởng lợi từ mối quan hệ thân thiết trước đây giữa Musk và Trump.
Tháng trước, Musk thông báo rằng Ả Rập Saudi đã phê duyệt một số dịch vụ Starlink trong chuyến đi cùng Trump tới Trung Đông. Công ty này cũng giành được hàng loạt hợp đồng gần đây tại Bangladesh, Pakistan, Ấn Độ và các quốc gia khác trong bối cảnh Trump đe dọa áp thuế thương mại.
Chưa rõ chính trị đóng vai trò lớn đến mức nào, hay chỉ đơn thuần là yếu tố kinh doanh.
Quảng cáo trên X gián đoạn trở lại?
Các nhà quảng cáo lớn từng rời bỏ nền tảng X sau khi Musk dung nạp đủ loại thuyết âm mưu đã bắt đầu quay lại trong những tháng gần đây, có lẽ do lo ngại phản ứng từ phe bảo thủ.
Musk gọi việc rút lui này là “cuộc tẩy chay bất hợp pháp” và kiện họ. Chính quyền Trump gần đây cũng mở cuộc điều tra của Ủy ban Thương mại Liên bang về khả năng các nhà quảng cáo phối hợp với nhau.
Giờ đây, các nhà quảng cáo có thể đối mặt với một nguy cơ mới: Nếu Trump quay lưng với X.
“Nếu Trump không còn ủng hộ X, thì nền tảng này có thể trở nên độc hại về mặt chính trị đối với các thương hiệu lớn,” Sarah Kreps — nhà khoa học chính trị tại Đại học Cornell — nhận định. Tuy vậy, bà bổ sung rằng “chưa có dấu hiệu rút lui rõ ràng, và điều đó sẽ phụ thuộc rất nhiều vào mức độ căng thẳng leo thang, thời gian kéo dài và cách nó kết thúc.”
Musk có thể mất hàng tỷ USD sau cuộc đối đầu với Trump. Ảnh: AP
