
Người biểu tình cầm biểu ngữ tuần hành trên đường Dolores để phản đối chính quyền Trump trong cuộc biểu tình “Không Vua” tại San Francisco, California — cùng ngày diễn ra cuộc diễu binh của Tổng thống Trump ở Washington, DC. Ảnh: AFP
Những đám đông vô tận người biểu tình đã tràn ngập đường phố, công viên và quảng trường trên khắp nước Mỹ vào thứ Bảy (diễn ra cho đến sáng Chủ Nhật giờ Việt Nam) để phản đối Tổng thống Donald Trump, diễu hành qua các khu trung tâm và thị trấn nhỏ, hô vang các khẩu hiệu chống chủ nghĩa độc tài xen lẫn những lời kêu gọi bảo vệ nền dân chủ và quyền của người nhập cư.
Ban tổ chức các cuộc biểu tình mang tên “Không có vua” (No Kings) cho biết hàng triệu người đã xuống đường tại hàng trăm sự kiện. Các thống đốc trên toàn quốc đã kêu gọi giữ bình tĩnh và tuyên bố sẽ không dung thứ cho bạo lực, trong khi một số bang đã huy động Vệ binh Quốc gia trước khi đoàn biểu tình tập trung.
Các vụ đụng độ xảy ra lẻ tẻ. Tại Los Angeles, nơi các cuộc biểu tình phản đối các cuộc truy quét nhập cư của liên bang đã nổ ra từ tuần trước và lan rộng khắp cả nước, cảnh sát đã dùng hơi cay và đạn kiểm soát đám đông để giải tán người biểu tình sau khi sự kiện chính thức kết thúc. Tại Portland, cảnh sát cũng đã bắn hơi cay và đạn cao su để giải tán đám đông biểu tình trước trụ sở Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) cho đến tối muộn.
Tại Salt Lake City, bang Utah, cảnh sát cho biết họ đang điều tra một vụ nổ súng “có khả năng liên quan” đến cuộc tuần hành qua trung tâm thành phố, khiến một người bị thương nặng, nguy hiểm đến tính mạng. Một nghi phạm đã bị tạm giữ, theo thông tin từ cảnh sát.
Cuộc tuần hành với hàng ngàn người vừa đi qua tòa nhà liên bang trung tâm thì bất ngờ mọi người bắt đầu bỏ chạy. Các sĩ quan phản ứng nhanh đã yêu cầu người dân lập tức tìm nơi trú ẩn, theo kênh KSTU. Hình ảnh từ video cho thấy nhiều cảnh sát đứng chốt trên đường và khu vực hiện trường đã bị phong tỏa bằng dây vàng trên phạm vi ít nhất nửa dãy nhà.
Người biểu tình giăng biểu ngữ với dòng chữ “Nhân danh nhân loại, chúng tôi không chấp nhận một nước Mỹ phát xít”. Ảnh: The Guardian
Đám đông đông đảo và náo nhiệt đã diễu hành, nhảy múa, đánh trống và hô khẩu hiệu sát cánh bên nhau tại New York, Denver, Chicago, Austin và Los Angeles, một số người cầm biểu ngữ “không có vua.” Sự kiện tại Atlanta với sức chứa 5.000 người đã nhanh chóng đầy chỗ, hàng ngàn người khác tụ tập bên ngoài hàng rào để nghe các diễn giả phát biểu trước trụ sở nghị viện bang. Các quan chức tại Seattle ước tính có hơn 70.000 người tham dự cuộc biểu tình lớn nhất tại trung tâm thành phố, theo báo Seattle Times.
Tổng thống Trump có mặt tại Washington để dự lễ duyệt binh nhân dịp kỷ niệm 250 năm thành lập Quân đội Hoa Kỳ, trùng với sinh nhật của ông. Khoảng 200 người biểu tình đã tụ tập tại Logan Circle ở phía tây bắc Washington và hô vang “Trump phải ra đi ngay” trước khi đồng loạt reo hò.
Tại một số nơi, ban tổ chức phát cờ Mỹ cỡ nhỏ, trong khi một số người khác treo cờ ngược — biểu tượng của tình trạng nguy cấp. Cờ Mexico, vốn đã trở thành hình ảnh quen thuộc trong các cuộc biểu tình phản đối truy quét nhập cư tại Los Angeles, cũng xuất hiện tại một số cuộc biểu tình hôm thứ Bảy.
Tại Culpepper, Virginia, cảnh sát cho biết một người bị thương sau khi một tài xế 21 tuổi cố tình tăng tốc chiếc SUV của mình lao vào đám đông khi những người biểu tình đang rời khỏi buổi tập hợp. Tài xế đã bị buộc tội lái xe liều lĩnh.
Các cuộc biểu tình này diễn ra ngay sau làn sóng phản đối các cuộc truy quét nhập cư do liên bang thực hiện bắt đầu từ tuần trước, cũng như việc Trump ra lệnh điều động Vệ binh Quốc gia và Thủy quân Lục chiến đến Los Angeles, nơi người biểu tình đã chặn xa lộ và đốt xe.
“Ngày hôm nay, từ các bang đỏ đến các bang xanh, từ thị trấn nông thôn đến đô thị lớn, người dân Mỹ đã đứng lên trong hòa bình và thể hiện rõ ràng: chúng ta không chấp nhận vua chúa,” Liên minh Không Có Vua tuyên bố trong một thông cáo vào chiều thứ Bảy, sau khi phần lớn các sự kiện đã kết thúc.
Sau đây là phần điểm qua một số điểm nóng biểu tình ở các bang.
Philadelphia
Hàng ngàn người đã tụ tập tại trung tâm thành phố, nơi ban tổ chức phát cờ Mỹ cỡ nhỏ và người dân giơ cao các biểu ngữ phản đối như “chống đầu sỏ chính trị” và “trục xuất những Mussolini tí hon.”
Karen Van Trieste, một y tá 61 tuổi lái xe từ Maryland đến, cho biết bà lớn lên ở Philadelphia và muốn được đồng hành cùng mọi người thể hiện sự ủng hộ của mình. “Tôi chỉ cảm thấy rằng chúng ta cần bảo vệ nền dân chủ,” bà nói. Bà lo ngại về việc chính quyền Trump sa thải nhân viên tại Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC), số phận của các cộng đồng nhập cư và việc Trump cố cai trị bằng các sắc lệnh hành pháp.
Một người phụ nữ đội vương miện Nữ thần Tự do bằng xốp đã mang theo loa kéo và dẫn dắt một tiết mục hát tập thể chống Trump, đổi lời bài “Y.M.C.A.” từ “young man” thành “con man” (kẻ lừa đảo).
“Tôi là minh chứng sống cho giấc mơ Mỹ thành công,” C.C. Téllez, một người nhập cư từ Bolivia tham gia biểu tình, nói. “Tôi đã đạt được thành công lớn ở Mỹ và cũng đóng góp rất nhiều cho cộng đồng của mình. Nếu có chỗ cho tôi, thì tôi tin rằng cũng có chỗ cho tất cả mọi người ở đất nước này.”
Los Angeles
Hàng ngàn người đã tập trung trước Tòa thị chính, vẫy biểu ngữ và lắng nghe một nhóm đánh trống của người Mỹ bản địa trước khi tuần hành qua các con phố.
Khi người biểu tình đi ngang qua các binh sĩ Vệ binh Quốc gia hoặc Thủy quân Lục chiến được triển khai tại các tòa nhà, phần lớn các tương tác đều thân thiện, với những cú chạm tay chào nhau hoặc chụp ảnh selfie. Tuy nhiên, một số người hô vang “xấu hổ” hoặc “về nhà đi” với binh lính.
Giữa những biểu ngữ như “Họ sợ chúng ta – California đừng chùn bước” và “Chúng tôi mang theo giấc mơ, không phải hiểm họa,” một người biểu tình mang theo một hình nộm Trump cao khoảng 60 cm, đội vương miện và đeo sombrero sau lưng. Một người khác giương cao quả bóng bay hình em bé màu cam khổng lồ với mái tóc vàng giống Trump.
Cách Tòa thị chính vài dãy nhà, người biểu tình tụ tập trước trung tâm giam giữ liên bang ở trung tâm thành phố, được bảo vệ bởi hàng rào binh lính Thủy quân Lục chiến và lực lượng thực thi pháp luật. Đây là lần đầu tiên Thủy quân Lục chiến – mặc đồ tác chiến và cầm súng trường – xuất hiện tại một cuộc biểu tình kể từ khi được điều đến thành phố hôm thứ Sáu với nhiệm vụ bảo vệ tài sản liên bang.
Peter Varadi, 54 tuổi, cho biết ông đã bầu cho Trump hồi tháng 11 “vì lý do kinh tế.” Giờ đây, lần đầu tiên trong đời, ông đi biểu tình, vẫy một lá cờ kết hợp giữa Mexico và Mỹ.
“Tôi đã bỏ phiếu cho Donald Trump, và giờ tôi hối hận vì ông ấy đã đưa chủ nghĩa phát xít lên một cấp độ mới,” Varadi nói. “Bây giờ là người gốc Latinh. Tiếp theo là ai? Là người đồng tính. Sau đó là người da đen. Họ sẽ nhắm đến tất cả mọi người.”
Ngay cả sau khi sự kiện chính thức kết thúc, các con phố trung tâm vẫn chật kín người trong không khí hân hoan, khi mọi người nhảy múa theo nhạc salsa và ăn xúc xích nóng, kem do các người bán rong – phần lớn là người nhập cư gốc Latinh – phục vụ. Tuy nhiên, cuộc biểu tình vốn ôn hòa đã chuyển sang căng thẳng khi cảnh sát cưỡi ngựa xông vào đám đông và dùng gậy gỗ, dùi cui để đánh đuổi người biểu tình ra khỏi con đường trước tòa nhà liên bang.
Thành phố New York
Dòng người biểu tình kéo dài nhiều dãy phố dọc theo Đại lộ Năm với nhiều lý do khác nhau, từ phẫn nộ với chính sách nhập cư của Trump, ủng hộ người Palestine đến tức giận trước những gì họ cho là sự xói mòn quyền tự do ngôn luận.
Tuy nhiên, các biểu tượng yêu nước cũng hiện diện. Leah Griswold, 32 tuổi, và Amber Laree, 59 tuổi, mặc váy trắng kiểu phong trào đòi quyền bầu cử phụ nữ, mang theo 250 lá cờ Mỹ để phát cho người biểu tình.
“Các bà mẹ của chúng tôi đã đứng lên đấu tranh vì quyền của chúng tôi, và giờ chúng tôi đang tiếp tục chiến đấu vì các thế hệ tương lai,” Griswold nói.
Một số người biểu tình cầm biểu ngữ chỉ trích Trump, trong khi những người khác gõ trống. “Chúng tôi ở đây vì lo ngại về cuộc khủng hoảng sống còn của đất nước, hành tinh và loài người,” Sean Kryston, 28 tuổi, nói.
Minnesota
Thống đốc Tim Walz và lực lượng chấp pháp đã khuyến cáo người dân không nên tham gia các cuộc tuần hành xuất phát từ “sự thận trọng tối đa” sau vụ xả súng nhằm vào các nghị sĩ Dân chủ của bang.
Hàng chục sự kiện đã bị hủy, nhưng hàng chục nghìn người vẫn xuống đường biểu tình ở Duluth, Rochester và St. Paul, trong đó có một cuộc tuần hành đến trụ sở nghị viện bang. Thống đốc Walz đã hủy kế hoạch phát biểu tại sự kiện ở St. Paul.
Giới chức cho biết nghi phạm mang theo tờ rơi “No Kings” trong xe và có các bài viết đề cập đến tên các nạn nhân cũng như một số nghị sĩ và quan chức khác, mặc dù họ chưa xác định được liệu nghi phạm có nhắm vào ai cụ thể hay không.
Seda Heng, 29 tuổi, đến từ Rochester, nói rằng cô cảm thấy đau lòng trước vụ xả súng, nhưng vẫn muốn tham gia cuộc biểu tình tại đây. “Những người này đang cố gắng làm điều tốt nhất cho cộng đồng của họ, cho bang, cho cả đất nước,” Heng nói với báo Minnesota Star-Tribune.
Bắc Carolina
Đám đông hò reo cổ vũ các diễn giả chống Trump tại Công viên First Ward ở Charlotte trước khi tuần hành, cùng hô vang khẩu hiệu: “Không vua chúa. Không vương miện. Chúng tôi sẽ không cúi đầu.” Người biểu tình trải dài nhiều dãy phố, dẫn đầu là một nhóm mang theo lá cờ Mexico khổng lồ, trong khi người dân hai bên đường vỗ tay và cổ vũ.
Jocelyn Abarca, sinh viên đại học 21 tuổi, cho biết cuộc biểu tình là cơ hội để “lên tiếng vì lẽ phải” sau các vụ trục xuất hàng loạt và việc Trump triển khai Vệ binh Quốc gia đến Los Angeles.
“Nếu chúng ta không ngăn chặn ngay bây giờ, mọi chuyện sẽ ngày càng tồi tệ hơn,” cô nói.
Naomi Mena cho biết cô đã đi một giờ đồng hồ đến Charlotte để biểu tình thay cho “những người bạn và người thân của tôi – những người giờ đây buộc phải im lặng nơi công cộng để đảm bảo an toàn.”
Texas
Một cuộc biểu tình tại Tòa nhà Quốc hội bang Texas ở Austin diễn ra như dự kiến, mặc dù cảnh sát bang đã tạm thời phong tỏa tòa nhà và khu vực xung quanh sau khi nhận được “mối đe dọa đáng tin cậy” nhắm vào các nghị sĩ Dân chủ dự định tham dự.
Hàng chục cảnh sát bang đã bao vây khu vực vào khoảng bốn tiếng trước sự kiện, nhưng sau đó khu vực được mở lại và cuộc biểu tình bắt đầu đúng giờ. Tòa nhà Quốc hội vẫn đóng cửa.
Sở An toàn Công cộng bang sau đó cho biết một người đã bị bắt giữ “liên quan đến các lời đe dọa nhắm vào các nghị sĩ” sau khi bị dừng xe tại La Grange, Texas, cách Austin khoảng 105 km về phía đông. Cảnh sát không công bố chi tiết về mối đe dọa hay danh tính người bị bắt, nhưng khẳng định không còn mối nguy nào khác đang diễn ra.
Mississippi
Một cuộc biểu tình với hàng trăm người đã mở màn bằng ca khúc “War Pigs” của ban nhạc Black Sabbath phát qua hệ thống loa ngay trên bãi cỏ Tòa nhà Quốc hội bang ở Jackson.
“Rất nhiều điều đang xảy ra hiện nay là nhằm vào người da màu, và việc thấy có nhiều người – không phải da đen hay nâu – đứng lên vì những lý do giống như tôi khiến tôi rất xúc động,” Tony Cropper, người từ Tennessee đến tham dự, chia sẻ.
Một số người đội vương miện làm bằng giấy thiếc. Những người khác giơ biểu ngữ mời các tài xế “Bấm còi nếu bạn chưa từng nhắn tin bàn chuyện chiến tranh.”
Melissa Johnson cho biết cô đã lái xe hơn một tiếng rưỡi đến Jackson để biểu tình vì “chúng ta đang đánh mất sợi dây kết nối dân chủ trong đất nước này.”
Portland
Trước đó trong ngày, hàng ngàn người biểu tình đã xếp hàng dọc theo nhiều dãy phố ở trung tâm Portland, vẫy biểu ngữ khi xe cộ chạy qua bấm còi hưởng ứng. Họ tuần hành khắp thành phố, khoác cờ Mỹ, hòa nhịp với tiếng trống và nhạc.
Vào cuối buổi chiều, một nhóm nhỏ người biểu tình tập trung bên kia bờ sông để biểu tình trước văn phòng ICE (Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan), nơi ba người đã bị bắt tối thứ Tư sau khi đốt một đám lửa nhỏ trước tòa nhà, theo cảnh sát.
Các nhân viên liên bang đã bắn hơi cay, lựu đạn gây choáng và đạn cao su để giải tán số người còn lại vào buổi tối. Một số người biểu tình ném chai nước trả lại và hỗ trợ nhau sơ cứu vết thương. Cảnh sát thành phố viết trên X rằng sự kiện đã được tuyên bố là một cuộc bạo loạn.
Ít nhất hai người bị giam giữ và đưa vào trong tòa nhà liên bang.
Diễu binh hoành tráng giữa làn sóng biểu tình ‘Không vua chúa’
Xe tăng, binh sĩ và các ban nhạc quân đội đã tập trung tại thủ đô Washington vào thứ Bảy cho một cuộc diễu binh quy mô lớn nhằm phô diễn sức mạnh quân sự của nước Mỹ theo yêu cầu của Tổng thống Donald Trump – một màn phô trương gặp phải làn sóng phản đối của hàng trăm nghìn người dân Mỹ trên khắp cả nước thể hiện một sức mạnh khác: biểu tình. Nhiều giờ trước khi cuộc diễu binh kỷ niệm 250 năm thành lập Lục quân bắt đầu, người biểu tình đã đổ ra đường phố và công viên khắp cả nước để tố cáo tổng thống thuộc Đảng Cộng hòa là một nhà độc tài hoặc “người có thể trở thành vua.” Họ chỉ trích Trump vì đã sử dụng quân đội để trấn áp người biểu tình phản đối các chiến dịch trục xuất và vì triển khai xe tăng, hàng ngàn binh sĩ diễu hành và máy bay quân sự cho màn trình diễn tại thủ đô Mỹ. Tại Washington, người biểu tình phản chiến giương biểu ngữ “Homes, not drones” – phản đối việc xây dựng kho vũ khí thay vì xây nhà – gần nơi trưng bày các phương tiện bọc thép, trực thăng và thiết bị quân sự trên National Mall được dựng lên để kỷ niệm ngày thành lập Lục quân. Các quầy hàng bên ngoài lễ hội bán đồ lưu niệm kỷ niệm cột mốc lịch sử của quân đội. Một số khác thì bán hàng hóa mang hình ảnh Trump. Trump đã mong muốn có một cuộc diễu binh ở Washington từ khi ông chứng kiến một cuộc diễu binh hoành tráng tại Pháp năm 2017 với xe tăng, binh lính và máy bay chiến đấu bay qua đầu. Ước mơ của ông cuối cùng cũng thành hiện thực đúng vào ngày sinh nhật lần thứ 79 và Ngày Quốc kỳ Mỹ, sau khi ban tổ chức bổ sung cuộc diễu binh vào chương trình lễ hội kỷ niệm Lục quân. Trump thường xuyên cập nhật tiến độ chuẩn bị và đưa ra các yêu cầu về loại máy bay và khí tài để thể hiện sức mạnh quân sự. Không rõ lý do vì sao các máy bay được thêm vào, vì lễ kỷ niệm và diễu binh 250 năm này chỉ do Lục quân tổ chức, mà Lục quân thì không có tiêm kích – chỉ Không quân và Hải quân mới có. Cuộc diễu binh bắt đầu từ Đài tưởng niệm Lincoln vào cuối ngày thứ Bảy, dưới sự đe dọa của thời tiết xấu và trong bối cảnh nhiều cuộc biểu tình khác diễn ra tại thành phố. Cuộc diễu binh bắt đầu lúc 6:30 chiều theo giờ miền Đông, tức 5h30 sáng Chủ Nhật giờ Việt Nam. Một phần trong đó – bao gồm đoàn xe ngựa và các đơn vị khác – sẽ xuất phát từ Lầu Năm Góc, băng qua một cây cầu và hội quân với các xe tăng và thiết bị hạng nặng khác. Giới chức không muốn các xe tăng M1A1 Abrams nặng hơn 60 tấn và các xe bọc thép Stryker đi qua cầu. Lộ trình được tính toán chính xác đến từng phút, với các phần được chia theo từng giai đoạn lịch sử – với thiết bị và binh sĩ mặc quân phục đầy đủ từ từng thời kỳ. Cuộc diễu binh huy động tổng cộng 6.169 binh sĩ, 128 xe tăng, xe bọc thép và pháo binh của Lục quân, cùng 62 máy bay bay trên cao. Trump gạt đi mọi lo ngại về mưa bão và biểu tình, đăng lên mạng xã hội sáng thứ Bảy rằng “cuộc diễu binh quân sự vĩ đại” sẽ diễn ra “dù mưa hay nắng.” Trước đó ông từng tuyên bố các cuộc biểu tình “sẽ bị đáp trả bằng lực lượng rất lớn.” Vài giờ trước cuộc diễu binh, các nhóm người biểu tình mang biểu ngữ phản đối Trump đã tuần hành về phía Nhà Trắng, được xe cảnh sát và lực lượng cảnh sát đi xe đạp hộ tống. Một số người cầm băng rôn lớn có dòng chữ: “TRUMP PHẢI RA ĐI NGAY.” Cuộc diễu binh bị chỉ trích vì mức kinh phí lên đến 45 triệu USD và nguy cơ các xe tăng nặng nề sẽ làm hỏng đường phố thủ đô. Lục quân đã áp dụng các biện pháp bảo vệ mặt đường, trong đó có việc đặt tấm thép dọc theo lộ trình. Khoảng 6 trong 10 người dân Mỹ cho rằng cuộc diễu binh hôm thứ Bảy là “một cách chi tiêu ngân sách không hợp lý.” Theo một cuộc khảo sát của Trung tâm AP-NORC về Nghiên cứu các vấn đề công chúng, phần lớn người dân – 78% – cho biết họ không ủng hộ cũng không phản đối cuộc diễu binh. Màn trình diễn cả ngày của Lục quân Mỹ diễn ra trong bối cảnh Trump thể hiện rõ ý định sử dụng sức mạnh quân sự quốc gia theo cách mà các tổng thống Mỹ khác thường tránh, dẫn đến hàng loạt vụ kiện tụng và cáo buộc rằng ông đang chính trị hóa quân đội. Tuần trước, ông đã huy động Vệ binh Quốc gia California mà không có sự đồng ý của thống đốc, và điều lính thủy đánh bộ Mỹ đến để duy trì an ninh tại các cuộc biểu tình ở Los Angeles liên quan đến truy quét di dân, khiến tiểu bang đâm đơn kiện nhằm ngăn chặn việc triển khai này. Đầu tuần, Trump gây tranh cãi khi phát biểu tại căn cứ Fort Bragg, nơi các binh sĩ thuộc Sư đoàn Dù 82 được yêu cầu đứng phía sau ông và có người đã la ó lẫn cổ vũ khi ông đưa ra các tuyên bố gây chia rẽ, trong đó có lời chỉ trích người tiền nhiệm Joe Biden. Cuộc diễu binh sẽ di chuyển dọc theo Đại lộ Hiến pháp, nơi đã được dựng hàng rào và chướng ngại vật. Trực thăng và máy bay của Lục quân sẽ bay phía trên, và cuộc diễu hành sẽ kết thúc bằng màn nhảy dù, buổi hòa nhạc với ca sĩ Lee Greenwood trình bày “God Bless the U.S.A.” và màn pháo hoa. Trong khi đó, đoàn biểu tình xuất phát từ Công viên Logan ở tây bắc Washington, nơi họ phát biểu ngắn và nhảy múa theo nhạc vui tươi của một ban nhạc đường phố địa phương, trong đó có bài “This Land Is Your Land.” Một hình nộm Trump khổng lồ được đẩy qua đám đông – mô tả ông đội vương miện và ngồi trên bệ xí mạ vàng. Họ tuần hành qua thành phố đến Công viên Lafayette phía bắc Nhà Trắng, giương biểu ngữ: “Trump phải ra đi ngay.” Các cuộc biểu tình mang tên “Không vua chúa” đang diễn ra khắp cả nước. Ban tổ chức đặt tên này nhằm ủng hộ dân chủ và phản đối các hành động bị xem là độc đoán của chính quyền Trump, bao gồm cả việc trấn áp người nhập cư.
Sam Nguyễn (Theo AP, CNBC) |