Trí tuệ nhân tạo sẽ cứu rỗi nhân loại – hay hủy diệt nó? Sẽ giúp đỡ người nghèo nhất thế giới – hay củng cố quyền lực của giới tinh hoa công nghệ?
Jensen Huang, ông trùm chip toàn cầu, đã đưa ra quan điểm hôm thứ Tư: không phải viễn cảnh tận thế, cũng không phải sự thống trị (neither dystopia nor domination). Theo ông, AI là một công cụ giải phóng.
Khoác chiếc áo khoác da đặc trưng và được người hâm mộ vây quanh xin chụp ảnh selfie, CEO Nvidia trông không khác gì một ngôi sao nhạc rock công nghệ khi ông bước lên sân khấu tại hội nghị VivaTech ở Paris.
“AI là công cụ bình đẳng vĩ đại nhất (the greatest equalizer) mà con người từng tạo ra,” Huang nói khi khai mạc một trong những hội chợ công nghệ lớn nhất châu Âu.
Nhưng đằng sau ánh đèn sân khấu hào nhoáng, Nvidia đã tận dụng hội nghị ở Paris để công bố hàng loạt kế hoạch đầu tư cơ sở hạ tầng AI tại châu Âu, cho thấy sự mở rộng mạnh mẽ cả về chiến lược lẫn hiện diện vật lý của hãng sản xuất chip giá trị nhất thế giới tại lục địa này.
Tại Pháp, công ty đang triển khai 18.000 chip Blackwell mới cùng với startup Mistral AI. Tại Đức, Nvidia đang xây dựng một nền tảng điện toán đám mây AI phục vụ ngành công nghiệp sản xuất. Các kế hoạch tương tự cũng được tiến hành tại Ý, Tây Ban Nha, Phần Lan và Vương quốc Anh, bao gồm cả một phòng thí nghiệm AI mới tại Anh.
Các công bố khác bao gồm hợp tác với startup AI Perplexity để phát triển các mô hình AI “chủ quyền” (sovereign AI models) cho các nhà xuất bản và nhà mạng châu Âu; một nền tảng đám mây mới cùng Mistral AI; và hợp tác với BMW và Mercedes-Benz để huấn luyện robot AI cho dây chuyền sản xuất ô tô.
Những thông báo này cho thấy tầm quan trọng trung tâm của hạ tầng AI trong chiến lược toàn cầu — và cách Nvidia đang định vị mình là “động cơ” thúc đẩy sự chuyển dịch đó.
Trọng tâm trong tầm nhìn của Huang là khái niệm “nhà máy AI”: không phải nơi sản xuất hàng hóa, mà là trung tâm dữ liệu khổng lồ sản xuất ra trí tuệ. Những cơ sở này huấn luyện mô hình ngôn ngữ, mô phỏng thuốc mới, phát hiện ung thư qua hình ảnh, và nhiều hơn nữa.
Khi được hỏi liệu các hệ thống như vậy có nguy cơ tạo ra một “giáo hội công nghệ” (technological priesthood) – nơi tích tụ quyền lực tính toán và kìm hãm sự đổi mới từ cơ sở (bottom-up innovation) vốn đã thúc đẩy ngành công nghệ trong 50 năm qua – Huang đã phản bác.
“Thông qua tốc độ đổi mới của chúng tôi, chúng tôi phổ biến công nghệ,” ông nói với Associated Press. “Chúng tôi giảm chi phí tiếp cận công nghệ.”
Theo lời ông, các “nhà máy” này có khả năng “lý luận”, “lập kế hoạch”, và “liên tục tự đối thoại”, từ đó vận hành mọi thứ từ ChatGPT đến xe tự hành và chẩn đoán y tế.
Tuy nhiên, một số nhà phê bình cảnh báo rằng nếu không có rào chắn kiểm soát, những hệ thống toàn tri và tự củng cố như vậy có thể biến thành “Skynet” như trong phim Kẻ Hủy Diệt – những cỗ máy trí tuệ khổng lồ vượt khỏi tầm kiểm soát của con người.
“Cũng giống như điện năng từng thúc đẩy cuộc cách mạng công nghiệp trước, AI sẽ thúc đẩy cuộc cách mạng tiếp theo,” Huang nói. “Mỗi quốc gia hiện nay cần một cơ sở hạ tầng trí tuệ quốc gia.”
Ông bổ sung: “Nhà máy AI giờ đây là một phần của cơ sở hạ tầng quốc gia. Đó là lý do tại sao các bạn thấy tôi đi khắp thế giới gặp gỡ các nguyên thủ quốc gia — ai cũng muốn AI trở thành một ngành sản xuất tăng trưởng của họ.”
Châu Âu, vốn từ lâu được ca ngợi về vai trò dẫn đầu trong bảo vệ quyền kỹ thuật số, giờ đây đứng trước ngã ba đường. Khi Brussels thúc đẩy bộ quy định AI đầu tiên trên thế giới, một số người cảnh báo rằng sự thận trọng quá mức có thể khiến khối này đánh mất vị thế trong cuộc đua toàn cầu. Với việc Mỹ và Trung Quốc đang tăng tốc và phần lớn các công ty AI lớn đặt trụ sở ở nơi khác, rủi ro với châu Âu không chỉ là tụt hậu — mà còn là trở nên ngoài lề.
Huang có một tầm nhìn khác: AI mang tính chủ quyền. Không phải là biệt lập, mà là tự chủ — xây dựng các hệ thống AI quốc gia phù hợp với giá trị địa phương và không phụ thuộc vào các tập đoàn công nghệ nước ngoài.
“Dữ liệu thuộc về bạn,” Huang nói. “Nó thuộc về người dân của bạn, đất nước của bạn… văn hóa của bạn, lịch sử của bạn, minh triết của bạn.”
Tuy nhiên, những lo ngại về việc lạm dụng AI vẫn còn mạnh mẽ — từ giám sát, tuyên truyền bằng deepfake, đến mất việc làm và phân biệt đối xử theo thuật toán. Huang không phủ nhận rủi ro. Nhưng ông khẳng định công nghệ này có thể được kiểm soát – bởi chính nó.
“Trong tương lai, AI thực hiện nhiệm vụ sẽ được bao quanh bởi 70 hoặc 80 AI khác giám sát, theo dõi, bảo vệ, đảm bảo rằng nó không vượt khỏi giới hạn (go off the rails).”
Sự kiện VivaTech là một phần trong chuyến công du châu Âu rộng lớn hơn của Huang. Ông đã xuất hiện tại Tuần lễ Công nghệ London và dự kiến sẽ đến thăm Đức. Tại Paris, ông cùng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và CEO Mistral AI, Arthur Mensch, một lần nữa nhấn mạnh rằng AI giờ đây là ưu tiên quốc gia.
Giám đốc điều hành NVIDIA, ông Jensen Huang, phát biểu khai mạc vào thứ Tư, ngày 11 tháng 6 năm 2025 tại hội chợ Vivatech ở Paris. Ảnh AP
