Tổng thống Donald Trump hôm thứ Tư tuyên bố rằng Hoa Kỳ sẽ nhận nam châm và khoáng sản đất hiếm từ Trung Quốc theo một khuôn khổ thương mại mới, đồng thời mức thuế áp lên hàng hóa Trung Quốc sẽ đạt tổng cộng 55%.
Đổi lại, Trump cho biết Mỹ sẽ cung cấp cho Trung Quốc “những gì đã được thỏa thuận”, bao gồm việc cho phép sinh viên Trung Quốc tiếp tục theo học tại các trường đại học Mỹ.
Điều mà Trump mô tả là một “thỏa thuận” thực chất chỉ là một khuôn khổ giúp Mỹ và Trung Quốc tiến tới đàm phán một thỏa thuận thương mại mà cả hai bên đều mong muốn — mục tiêu mà Trump cũng muốn thực hiện với nhiều quốc gia khác, nhưng cho đến nay vẫn chưa đạt được nhanh như ông từng hứa với công chúng.
Hiện tại, Trump mới chỉ công bố các điều khoản của một thỏa thuận với Vương quốc Anh.
Một quan chức Nhà Trắng — không được phép tiết lộ công khai và yêu cầu giấu tên — cho biết con số 55% không phải là mức tăng so với mức thuế 30% trước đó đối với hàng hóa Trung Quốc, vì Trump đã tính cả các loại thuế nhập khẩu trước đó.
“THỎA THUẬN CỦA CHÚNG TÔI VỚI TRUNG QUỐC ĐÃ HOÀN TẤT, CHỈ CÒN CHỜ PHÊ DUYỆT CUỐI CÙNG CỦA TÔI VÀ CHỦ TỊCH TẬP,” Trump viết hôm thứ Tư trên mạng xã hội của ông.
Ông cho biết các loại nam châm hoàn chỉnh và khoáng sản đất hiếm cần thiết sẽ được Trung Quốc cung cấp ngay từ đầu.
“CHÚNG TA CÓ TỔNG CỘNG 55% THUẾ, TRUNG QUỐC CHỈ 10%. MỐI QUAN HỆ RẤT TỐT ĐẸP!” Trump viết.
Một tuyên bố từ phía Trung Quốc về các cuộc đàm phán không tiết lộ chi tiết hay các bước cụ thể nào.
Trong một bài đăng tiếp theo, Trump cho biết ông và ông Tập “sẽ làm việc chặt chẽ để mở cửa Trung Quốc với hàng hóa Mỹ. Đây sẽ là CHIẾN THẮNG tuyệt vời cho cả hai nước!!!”
Các nhà đàm phán cấp cao của Mỹ và Trung Quốc tối thứ Ba tại London thông báo họ đã đạt được một khuôn khổ để nối lại đàm phán thương mại sau hàng loạt tranh cãi có nguy cơ làm sụp đổ tiến trình này. Thông báo được đưa ra sau hai ngày đàm phán tại thủ đô nước Anh, kết thúc vào cuối ngày thứ Ba.
Thông báo của Trump cho thấy mức thuế quan do ông áp dụng vẫn tiếp tục là một mục tiêu di động — thay vì là một công cụ chính sách minh bạch nhằm tăng thu ngân sách và đạt được các điều kiện thương mại tốt hơn một cách rõ ràng.
Tổng thống Mỹ tiếp tục có cách tiếp cận thất thường đối với thuế quan, thường xuyên đe dọa thay đổi mức thuế khiến các đối tác thương mại cảm thấy bất ổn. Gần đây, ông đã tăng gấp đôi mức thuế thép và nhôm lên 50%, và điều này có thể làm tăng chi phí cho các nhà sản xuất và công ty xây dựng Mỹ vốn phụ thuộc vào những kim loại này làm nguyên liệu.
Ông cũng từng đe dọa áp mức thuế 50% với Liên minh châu Âu với hy vọng thúc đẩy đàm phán, nhưng đã rút lại khi thời hạn 90 ngày tự đặt ra sắp kết thúc vào khoảng ngày 9 tháng 7. Một giai đoạn đàm phán 90 ngày riêng biệt với Trung Quốc dự kiến kết thúc vào giữa tháng 8.
Tuy nhiên, Trump hoàn toàn có thể thay đổi những thời hạn và mức thuế này, vì ông luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của sự linh hoạt hơn là sự chắc chắn. Tuần tới, tổng thống sẽ tham dự hội nghị thượng đỉnh G7 tại Canada cùng các đối tác thương mại lớn là những nước mà ông đã khiến phải chờ đợi vì chính sách thương mại thiếu rõ ràng của mình.
Tối thứ Ba, Trump giành được một chiến thắng mà ông gọi là “vĩ đại và quan trọng” khi một tòa phúc thẩm liên bang phán quyết rằng chính phủ có thể tiếp tục thu các loại thuế nhập khẩu quy mô lớn của ông trong lúc các vụ kiện liên quan đến chính sách thương mại vẫn đang được xét xử.
Căng thẳng giữa Trung Quốc và Mỹ về các mục tiêu kinh tế tổng thể vẫn còn kéo dài. Chính quyền Trump muốn gia tăng sản xuất trong nước và sử dụng tiền thu từ thuế để tài trợ cho việc giảm thuế thu nhập, trong khi Trung Quốc muốn tiếp tục phát triển công nghệ, vượt qua lĩnh vực xe điện để hướng tới trí tuệ nhân tạo.
Chính quyền Trump đã giảm nhẹ lo ngại rằng thuế quan sẽ làm lạm phát trầm trọng hơn. Ngay sau khi Trump công bố khuôn khổ với Trung Quốc, Bộ Lao động cho biết giá tiêu dùng chỉ tăng 2,4% tính theo năm, trong khi chi phí ô tô và quần áo giảm theo tháng — một dấu hiệu cho thấy lạm phát toàn nền kinh tế do thuế quan gây ra vẫn chưa xuất hiện.
Tổng thống Donald Trump trả lời phóng viên sau khi đáp xuống căn cứ Andrews trên chiếc Air Force One, ngày 10-6-2025, tại Maryland. Ảnh: AP
