Hai vệ tinh Shijian của Trung Quốc dường như đang di chuyển để tiệp cận và thực hiện ghép nối để tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo địa tĩnh, trong khi các vệ tinh giám sát của Mỹ cũng hiện diện gần đó.
Hai tàu vũ trụ Shijian-21 và Shijian-25 của Trung Quốc, được thiết kế để thực hiện dịch vụ bảo dưỡng và tiếp nhiên liệu, đang ở trong phạm vi khoảng hai độ kinh tuyến — tương đương khoảng 1.500 km — tính đến ngày 9 tháng 6, theo một bài đăng trên mạng xã hội của công ty giám sát tình huống không gian (SSA) COMSPOC.
Các tàu vũ trụ này đang hoạt động quanh quỹ đạo địa tĩnh (GEO), cách xích đạo Trái Đất khoảng 35.786 km. Quỹ đạo GEO cho phép một vệ tinh giữ nguyên vị trí trên bầu trời so với một điểm cố định trên Trái Đất, nhờ chuyển động quỹ đạo đồng bộ với tốc độ quay của Trái Đất. Việc nâng hoặc hạ quỹ đạo so với GEO sẽ khiến vệ tinh trôi dần về phía tây hoặc đông tương ứng.
Shijian-25 được phóng vào tháng 1-2025 để thử nghiệm công nghệ tiếp nhiên liệu và kéo dài nhiệm vụ trên quỹ đạo, trong khi Shijian-21 được phóng vào tháng 10 năm 2021.
Shijian-21 đã hoàn thành nhiệm vụ chính của mình là ghép nối với vệ tinh dẫn đường Beidou-2 G2 không còn hoạt động và kéo nó vào “nghĩa địa quỹ đạo” phía trên GEO. Theo COMSPOC, vệ tinh này đã trôi thụ động về phía tây trong phần lớn năm qua, điều này cho thấy có thể nó đã hết nhiên liệu, nhưng gần đây nó đã bắt đầu thực hiện các thao tác hướng về phía Shijian-25.
Hiện tại, Shijian-21 đã đỗ tại vị trí 127,5 độ Đông. Trong khi đó, Shijian-25 đang trôi về phía đông để tiếp cận Shijian-21. Hai vệ tinh đang ở trong quỹ đạo đồng pha — tức là các yếu tố quỹ đạo chính như trục bán chính, độ lệch tâm, độ nghiêng, và góc cận điểm gần như giống nhau, nhưng vẫn cách nhau một khoảng dọc theo quỹ đạo. Điều này giúp giảm thiểu lượng nhiên liệu cần thiết cho lần hội ngộ sắp tới. Với tốc độ hiện tại, cặp vệ tinh dự kiến sẽ gặp nhau vào ngày 11 tháng 6, dù Shijian-25 có khả năng sẽ giảm tốc khi đến gần.
Dự kiến Shijian-21 và Shijian-25 sẽ thực hiện các thao tác tiếp cận gần và tiến hành thủ tục ghép nối. Shijian-25 được phát triển và sản xuất bởi Học viện Công nghệ Hàng không Vũ trụ Thượng Hải (SAST), và được sử dụng để “xác nhận công nghệ tiếp nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ vệ tinh trên quỹ đạo”, theo một tuyên bố của SAST vào tháng 1.
Shijian-21, có thể được thiết kế với mục tiêu này từ đầu, là một mục tiêu phù hợp cho thử nghiệm tiếp nhiên liệu đầu tiên của Trung Quốc trên quỹ đạo GEO. Nhiệm vụ này có vẻ nhằm chứng minh năng lực duy trì và kéo dài tuổi thọ hoạt động của các vệ tinh đã có trên quỹ đạo. Những năng lực như vậy có thể giúp giảm chi phí, nâng cao tính bền vững trong các hoạt động không gian, đồng thời giảm thiểu rác thải vũ trụ.
Quân đội Trung Quốc được biết đang phát triển công nghệ và công cụ huấn luyện cho việc tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo, phục vụ cả trong thời bình và thời chiến.
Vệ tinh GSSAP áp sát
Shijian-21 và Shijian-25 có vẻ sẽ không đơn độc trong cuộc hội ngộ sắp tới trên quỹ đạo. Hai vệ tinh giám sát của Mỹ, USA 270 và USA 271, thuộc Chương trình Nhận thức Tình huống Không gian Địa tĩnh (GSSAP), cũng hiện diện gần đó để quan sát các hoạt động dự kiến.
“USA 270 và 271 hiện đang kẹp SJ-21 và SJ-25 từ phía đông và tây — có thể tạo điều kiện góc chiếu sáng thuận lợi tùy theo thời điểm tiếp cận gần nhất,” COMSPOC ghi nhận vào ngày 9 tháng 6. USA 270 trước đây đã từng tham gia vào các màn “mèo vờn chuột” trên GEO với các vệ tinh Trung Quốc khác, như Shiyan-12 (01) và (02).
COMSPOC lưu ý rằng sự kiện đang diễn ra trong một khu vực đông đúc và ngày càng năng động trên GEO.
Shijian-21 và Shijian-25 sẽ không phải là nhiệm vụ bảo dưỡng/tiếp liệu đầu tiên trên GEO. Tàu MEV-1 của Northrop Grumman từng ghép nối với vệ tinh IS-901 của Intelsat vào năm 2020 và vừa hoàn thành một nhiệm vụ bảo dưỡng kéo dài 5 năm.
Một tên lửa Trường Chinh 3B rời bệ phóng tại Xichang, đưa Shijian-25 lên quỹ đạo ngày 6-1-2025. Ảnh: Ourspace
