Tàu quỹ đạo 2001 Mars Odyssey của NASA ghi lại khoảnh khắc một trong những ngọn núi lửa lớn nhất sao Hỏa nhô lên khỏi lớp mây lúc bình minh.
Ngay sau khi mặt trời mọc vào ngày 6-6-2025, tàu quỹ đạo 2001 Mars Odyssey của NASA đã quan sát thấy Arsia Mons — một trong những ngọn núi lửa lớn nhất trên sao Hỏa — nhô lên khỏi lớp mây dày. Arsia Mons là ngọn núi nhiều mây nhất trong bộ ba núi lửa Tharsis, một nhóm núi thẳng hàng trên bề mặt sao Hỏa.
Cao hơn 20 km và có đường kính khoảng 450 km, Arsia Mons gần như cao gấp đôi Mauna Loa — ngọn núi lửa lớn nhất Trái Đất — vốn cao khoảng 9 km tính từ đáy biển.
Do độ cao lớn, Arsia Mons thường bị bao phủ bởi các đám mây hình thành khi không khí loãng bị thổi dọc theo sườn núi rồi nhanh chóng lạnh đi. Những đám mây này đặc biệt dày vào thời kỳ sao Hỏa ở điểm viễn nhật (aphelion) — khi hành tinh này ở xa Mặt Trời nhất trong quỹ đạo của nó. Theo NASA, những đám mây hình thành trong thời gian này ở xích đạo sao Hỏa được gọi là vành đai mây viễn nhật.
Nó ở đâu?
Arsia Mons là ngọn núi lửa nằm xa nhất về phía nam trong nhóm Tharsis Montes, hay dãy núi Tharsis, tọa lạc ở bán cầu tây gần xích đạo sao Hỏa. Theo Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA, sự thẳng hàng của ba ngọn núi lửa Tharsis cho thấy một vết nứt lớn có thể là nguyên nhân gây ra các vụ phun trào hình thành cả ba ngọn núi.
Về phía tây bắc của nhóm này là Olympus Mons — ngọn núi lửa lớn nhất Hệ Mặt Trời — cao 25 km.
Tại sao nó đáng kinh ngạc?
Vì thường bị mây bao phủ nên Arsia Mons rất khó để chụp ảnh rõ nét. Hình ảnh mới từ tàu quỹ đạo 2001 Mars Odyssey của NASA mang đến góc nhìn hiếm thấy của đỉnh ngọn núi. Đây cũng là lần đầu tiên một trong ba núi lửa Tharsis được chụp từ đường chân trời, mang lại góc nhìn tương tự như những gì các phi hành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế quan sát khi nhìn xuống Trái Đất, theo NASA.
Không giống các vùng khác trên sao Hỏa, mây quanh ngọn núi lửa này được tạo thành từ băng nước, tồn tại trong bầu khí quyển của sao Hỏa gần như suốt năm. Theo JPL, bầu khí quyển sao Hỏa chứa nhiều hơi nước hơn tầng trên của khí quyển Trái Đất. Trong khi đó, các khu vực khác trên sao Hỏa lại thường có những trận bão bụi kèm mây carbon dioxide. Việc nghiên cứu các kiểu mây này giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về cách hình thành và diễn tiến của các cơn bão trên Hành tinh Đỏ.
Arsia Mons, một trong những ngọn núi lửa lớn nhất sao Hỏa, nhô lên khỏi mây ngay sau bình minh. Ảnh: NASA/JPL
