Một thỏa thuận trị giá nhiều tỷ USD nhằm xây dựng một trong những trung tâm dữ liệu lớn nhất thế giới tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) với công nghệ Mỹ vẫn còn phải vượt qua rất nhiều rào cản do những lo ngại dai dẳng về an ninh.
Mỹ và quốc gia vùng Vịnh giàu có này đã công bố dự án khu trí tuệ nhân tạo (AI) khổng lồ — dự kiến bao gồm một cụm các trung tâm dữ liệu mạnh mẽ — trong chuyến thăm hai ngày của Tổng thống Donald Trump tới Abu Dhabi hồi tháng trước.
Khu vực rộng 26 km² này đang được đầu tư bởi G42, một công ty công nghệ có liên kết với nhà nước UAE, và là lực đẩy cho ngành công nghiệp AI của nước này.
Các tập đoàn công nghệ lớn như Nvidia, OpenAI, Cisco và Oracle, cùng với SoftBank của Nhật Bản, đang hợp tác với G42 để xây dựng giai đoạn đầu của dự án, được gọi là Stargate UAE, dự kiến sẽ đi vào hoạt động vào năm 2026.
Dự án sử dụng chip AI tiên tiến của Nvidia, và đã được các quan chức trong chính quyền Trump quảng bá như một chiến thắng trong việc hướng các quốc gia vùng Vịnh vào việc sử dụng công nghệ Mỹ thay vì các lựa chọn thay thế từ Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo năm nguồn tin nắm rõ dự án, các quan chức Mỹ vẫn chưa xác định được các điều kiện an ninh cần thiết để xuất khẩu các con chip tiên tiến này, cũng như chưa rõ thỏa thuận với quốc gia vùng Vịnh sẽ được thực thi ra sao — khiến thỏa thuận vẫn chưa thể đi đến hồi kết.
Trong chuyến thăm của ông Trump, Abu Dhabi đã cam kết điều chỉnh các quy định an ninh quốc gia của mình phù hợp với Washington, bao gồm cả các biện pháp bảo vệ nhằm ngăn chặn việc công nghệ có nguồn gốc từ Mỹ bị chuyển hướng.
Tuy nhiên, các quan chức Mỹ vẫn thận trọng với mối quan hệ chặt chẽ giữa UAE và Trung Quốc, các nguồn tin cho biết, đồng thời nhấn mạnh rằng những lo ngại này vốn đã tồn tại từ thời chính quyền Biden cũng như nhiệm kỳ đầu của ông Trump — chủ yếu xoay quanh mức độ đáng tin cậy của UAE với tư cách là một đối tác chiến lược.
Các nguồn tin không cho biết liệu có bằng chứng mới nào xuất hiện hay không, nhưng cho biết các lo ngại hiện tại vẫn chưa được giải quyết. Trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, UAE và các nước vùng Vịnh khác vẫn triển khai công nghệ 5G của Huawei bất chấp sự phản đối của Mỹ.
Một số người trong chính quyền cũng nghi ngờ liệu UAE, dù có thiện chí, có thể ngăn chặn được việc công nghệ Mỹ lọt vào tay các đối thủ của Washington hay không.
Một người phát ngôn của Nhà Trắng đã chuyển câu hỏi của Reuters sang Bộ Thương mại, nhưng bộ này không phản hồi. Chính phủ UAE cũng không lên tiếng.
Các nguồn tin cho biết, chính quyền Mỹ hiện chưa có mốc thời gian rõ ràng để hoàn tất thỏa thuận. Abu Dhabi sẽ cần chấp nhận các biện pháp kiểm soát từ phía Mỹ (hiện vẫn chưa được làm rõ), nhưng cũng có thể yêu cầu điều chỉnh các điều khoản — điều này có thể làm trì hoãn việc phê duyệt cuối cùng.
Hai nguồn tin cho biết, các biện pháp kiểm soát của Mỹ có thể sẽ cấm sử dụng công nghệ Trung Quốc và hạn chế việc thuê lao động Trung Quốc tại khuôn viên đang được gọi là “AI campus”. Dù vậy, chính quyền Trump vẫn cam kết thúc đẩy thỏa thuận này, mặc dù đang vấp phải sự phản đối từ cả đảng Cộng hòa và Dân chủ do lo ngại về quan hệ UAE – Trung Quốc.
Stargate UAE được lên kế hoạch hoạt động vào năm sau với khoảng 100.000 con chip Nvidia tiên tiến. Dự án 1 gigawatt này sẽ sử dụng hệ thống Grace Blackwell GB300 của Nvidia — dòng máy chủ AI tiên tiến nhất mà hãng này hiện đang cung cấp.
Dù nhỏ hơn tiểu bang Maine của Mỹ, UAE là một cường quốc có ảnh hưởng tại Trung Đông, nổi tiếng với chiến lược “đi dây” khi đồng thời duy trì quan hệ thân thiết với cả Trung Quốc và Nga.
Năm ngoái, dưới áp lực từ chính quyền Biden, G42 đã gỡ bỏ phần cứng Trung Quốc và bán đi các khoản đầu tư vào Trung Quốc. Đổi lại, công ty này được tiếp cận công nghệ tiên tiến của Mỹ tốt hơn, và Microsoft đã đầu tư 1,5 tỷ USD vào G42.
Tuy nhiên, các công ty Trung Quốc lớn như Huawei và Alibaba Cloud vẫn còn hoạt động tại UAE, và một đường dây buôn lậu chip AI sang Trung Quốc đã bị phát hiện có liên quan đến một số quốc gia, bao gồm cả UAE.
Quốc gia vùng Vịnh này cũng trở thành nơi trú ẩn cho các công ty lách lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga từ năm 2022 vì cuộc chiến tại Ukraine.
Chính quyền Trump tuyên bố rằng các công ty Mỹ sẽ vận hành các trung tâm dữ liệu do UAE xây dựng và cung cấp dịch vụ đám mây “do Mỹ quản lý” cho toàn bộ khu vực.
Khuôn viên AI tại Abu Dhabi dự kiến sẽ đạt quy mô 5 gigawatt trung tâm dữ liệu.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thăm Nhà thờ Công giáo St. Francis tại Khu liên tôn Abraham trong chặng dừng chân cuối cùng của chuyến công du vùng Vịnh, ở Abu Dhabi, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất, ngày 16-5-2025. Ảnh: Reuters
