Jared Isaacman cho biết ông tin rằng việc Nhà Trắng rút lại đề cử ông làm Giám đốc NASA là do mối liên hệ của ông với Elon Musk.
Trong một tập của All-In Podcast phát hành ngày 4 tháng 6, Isaacman cho biết ông được Nhà Trắng thông báo vào ngày 30 tháng 5 rằng Tổng thống Trump quyết định rút lại đề cử ông lãnh đạo cơ quan không gian này — một động thái được công bố rộng rãi vào ngày hôm sau. Đây là lần đầu tiên Isaacman lên tiếng công khai về việc bị rút đề cử, ngoài một số bài đăng trên mạng xã hội.
“Tôi nhận được một cuộc gọi vào thứ Sáu tuần trước rằng tổng thống quyết định theo một hướng đi khác,” ông kể lại. “Đó thực sự là một điều gây thất vọng.” Ông cho biết thêm rằng ông không nghĩ quyết định sẽ được công bố ngay trong cuối tuần, vì cần phải có thời gian thông báo cho “một số bên trong chính phủ”.
Isaacman nói người gọi điện cho ông — không nêu tên — chỉ thông báo rằng tổng thống “quyết định chọn hướng đi khác”, nhưng ông cho rằng lý do mình bị rút đề cử là vì có liên hệ với Elon Musk. Isaacman từng là khách hàng của SpaceX, chỉ huy hai sứ mệnh phi hành gia tư nhân, và Musk được cho là đã vận động để ông được chọn làm lãnh đạo NASA trong quá trình chuyển giao quyền lực cuối năm ngoái.
“Tôi không cần phải giả vờ không biết,” ông nói. “Tôi không nghĩ thời điểm này là trùng hợp, vì có những thay đổi khác xảy ra cùng ngày.” Cũng vào ngày 30 tháng 5, Musk chính thức kết thúc vai trò là “nhân viên chính phủ đặc biệt” — người đứng đầu trên thực tế của Bộ Hiệu quả Chính phủ trực thuộc Nhà Trắng.
Mối quan hệ giữa Trump và Musk được cho là đã trở nên căng thẳng trước khi Musk rời vị trí, và từ đó đến nay Musk đã nhiều lần chỉ trích dự luật ngân sách do Tổng thống Trump hậu thuẫn hiện đang được Thượng viện xem xét. Musk lập luận rằng dự luật sẽ khiến nợ công tăng mạnh.
“Có một số người rõ ràng có động cơ cá nhân, và tôi là mục tiêu dễ thấy,” Isaacman nói thêm.
Ông bác bỏ một giả thuyết cho rằng Trump rút đề cử sau khi phát hiện ông từng quyên góp cho các ứng viên và tổ chức thuộc Đảng Dân chủ. “Đó không phải là điều mới. Chỉ cần tìm trên Google là ra hết, đều công khai,” ông nói. Những khoản đóng góp đó đã được biết đến công khai từ nhiều tháng và cũng đã được ông nêu rõ trong bảng câu hỏi gửi Ủy ban Thương mại Thượng viện về hồ sơ đề cử.
Khi người dẫn chương trình David Friedberg hỏi liệu việc rút đề cử có phải là một “cú đánh vào Elon” không, Isaacman đáp rằng “mọi người có thể tự rút ra kết luận.” Tuy nhiên, ông nói thêm: “Tôi nghĩ hướng mà mọi người đang suy nghĩ là hợp lý.”
Nhà Trắng chưa đưa ra thêm chi tiết nào về quyết định rút lại đề cử Isaacman. Khi được hỏi trong cuộc họp báo ngày 3 tháng 6, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt nói tổng thống có quyền rút đề cử “nếu ông ấy muốn”, nhưng không giải thích thêm.
“Tổng thống muốn đảm bảo tất cả các ứng viên được đề cử phải hoàn toàn phù hợp với sứ mệnh Nước Mỹ Trên Hết của chính quyền này. Và một ứng viên thay thế sẽ sớm được công bố,” bà nói.
Kế hoạch cho NASA
Trong cuộc phỏng vấn dài một giờ, Isaacman cũng chia sẻ những điều ông hy vọng đạt được nếu được Thượng viện phê chuẩn. Ông cho biết khi được xem xét cho đề cử NASA vào mùa thu năm ngoái, ông đã chuẩn bị một tài liệu một trang nêu ra các mục tiêu của mình.
“Nội dung chính là: trong hoàn cảnh hiện tại, ngân sách sẽ không tăng. Chúng ta phải làm nhiều hơn với ít tiền hơn. NASA đang làm quá nhiều việc nhỏ — những việc mà các cơ quan, bộ khác hoặc các công ty tư nhân đều có thể làm được,” ông nói. “Đó không phải lý do người dân đóng thuế để tài trợ cho NASA. NASA tồn tại để thực hiện những điều gần như không thể — những điều không ai khác làm được.”
Ông cho biết ông muốn NASA tập trung vào các chương trình mang tính “thay đổi cục diện.” “Dẫn đầu trong không gian vũ trụ, hoàn thành cam kết chương trình Mặt Trăng — vì đó là một vấn đề lớn với Trung Quốc. Đồng thời, phát triển năng lực song song để đến Sao Hỏa, hỗ trợ ngành công nghiệp thương mại xây dựng năng lực tên lửa tái sử dụng hạng nặng, cho phép chúng ta đi bất kỳ đâu. Hãy chuyển từ cạnh tranh với doanh nghiệp sang làm những gì không công ty nào làm được — như chế tạo tàu vũ trụ hạt nhân.”
Ông cũng cho biết muốn cắt giảm bộ máy hành chính cồng kềnh của cơ quan này. “Có hàng chục tầng lớp lãnh đạo. Ai cũng có một phó,” ông nói. “Tôi sẽ xóa bỏ tất cả điều đó.”
Isaacman cũng nói rõ rằng ông không ủng hộ chương trình Mars Sample Return (thu thập mẫu vật từ Sao Hỏa), chương trình đã bị chậm trễ và đội vốn. “Cách tốt nhất là khi các phi hành gia đến nơi thì mang mẫu về,” ông nói. “Tại sao phải chi hàng tỷ USD cho một sứ mệnh robot trong khi có thể đầu tư số tiền đó vào doanh nghiệp thương mại và rút ngắn thời gian?”
Ông cho biết ông là “người hâm mộ lớn” của mảng khoa học trong NASA, nhưng muốn hướng đến các sứ mệnh nhỏ hơn, triển khai nhanh hơn. “Cho tôi 10 sứ mệnh trị giá 100 triệu đô mỗi năm. Hãy thử cách đó, và chấp nhận rằng ba trong số đó có thể thất bại,” ông nói. “Tôi sẽ đưa ra chỉ số KPI mới: ‘thời gian đến khoa học’.”
Cuối buổi phỏng vấn, Isaacman nói rằng ông vẫn chưa quyết định có quay lại với các chuyến bay vũ trụ hay không, vì hiện nay ông không còn cơ hội lãnh đạo NASA. Sứ mệnh Polaris Dawn mà ông chỉ huy năm ngoái được lên kế hoạch là sứ mệnh đầu tiên trong chuỗi ba chuyến bay, kết thúc bằng một sứ mệnh với Starship. Tuy nhiên, trong quá trình xác nhận đề cử, ông cho biết sẽ hủy các hợp đồng này.
“Đây là lần đầu tiên trong 26 năm tôi thực sự không có việc làm,” ông nói. Trước đó, ông đã từ chức giám đốc điều hành của Shift4 — công ty xử lý thanh toán do ông sáng lập — nhưng cho biết có thể sẽ quay lại với vai trò như chủ tịch điều hành. “Tôi sẽ tìm một nơi nào đó để cống hiến, và, trời ơi, tôi yêu bay và tôi yêu không gian.”
Jared Isaacman tại phiên điều trần xác nhận đề cử ngày 9 tháng 4 trước Ủy ban Thương mại Thượng viện về việc ông được đề cử làm Giám đốc NASA. Ảnh: NASA
