Hãy tưởng tượng cơ thể bạn như một cái tô đựng đường khổng lồ. Lúc mới sinh, cái tô rỗng. Trong nhiều thập kỷ, bạn ăn đường và tinh bột tinh luyện, cái tô dần đầy lên. Và khi bạn tiếp tục ăn, đường tràn ra ngoài vì cái tô đã đầy.
Tình trạng tương tự cũng xảy ra trong cơ thể bạn. Khi bạn ăn đường, cơ thể tiết ra hormone insulin để giúp đưa đường vào trong tế bào, nơi đường được sử dụng làm năng lượng. Nếu bạn không tiêu hao hết lượng đường đó, theo thời gian, các tế bào sẽ đầy ắp và không thể chứa thêm nữa.
Lần tiếp theo bạn ăn đường, insulin không thể đưa thêm đường vào những tế bào đã quá tải, vì vậy đường tràn ra ngoài vào máu. Đường di chuyển trong máu dưới dạng glucose, và khi có quá nhiều – gọi là tăng đường huyết – đó là triệu chứng chính của bệnh tiểu đường loại 2.
Khi có quá nhiều glucose trong máu, insulin dường như không còn thực hiện được nhiệm vụ thông thường là đưa đường vào tế bào. Khi đó, ta nói rằng cơ thể đã bị kháng insulin, nhưng thật ra không phải lỗi của insulin. Vấn đề cốt lõi là các tế bào đã quá tải glucose.
Tăng đường huyết chỉ là một phần của vấn đề. Không chỉ có quá nhiều glucose trong máu, mà còn có quá nhiều glucose trong tất cả các tế bào. Bệnh tiểu đường loại 2 đơn giản chỉ là hiện tượng tràn ngập khi có quá nhiều glucose trong toàn bộ cơ thể.
Để đối phó với lượng đường huyết cao, cơ thể tiết ra nhiều insulin hơn để vượt qua tình trạng kháng insulin này. Điều đó ép thêm glucose vào những tế bào đã đầy nhằm duy trì mức đường huyết bình thường.
Cách này có hiệu quả – nhưng chỉ tạm thời – vì nó không giải quyết vấn đề dư thừa đường; nó chỉ di chuyển phần dư thừa từ máu sang tế bào, làm cho tình trạng kháng insulin càng trầm trọng hơn. Đến một lúc nào đó, ngay cả khi tiết ra nhiều insulin hơn, cơ thể vẫn không thể ép thêm glucose vào tế bào.
Điều gì xảy ra nếu chúng ta không loại bỏ lượng glucose dư thừa? Đầu tiên, cơ thể tiếp tục tăng lượng insulin sản xuất để cố gắng ép nhiều đường hơn vào tế bào. Nhưng điều này chỉ làm tăng kháng insulin – tạo ra một vòng luẩn quẩn.
Khi insulin không thể theo kịp mức kháng insulin đang tăng lên, đường huyết tăng vọt. Lúc đó, bác sĩ có thể chẩn đoán bạn bị tiểu đường loại 2.
Bác sĩ có thể kê đơn thuốc như tiêm insulin, hoặc một loại thuốc gọi là metformin, để hạ đường huyết. Nhưng các loại thuốc này không loại bỏ glucose dư thừa khỏi cơ thể. Thay vào đó, chúng chỉ tiếp tục chuyển glucose ra khỏi máu và ép nó trở lại vào cơ thể.
Rồi glucose sẽ bị đưa đến các cơ quan khác như thận, dây thần kinh, mắt và tim, là những nơi cuối cùng mà nó có thể gây ra nhiều vấn đề khác. Vấn đề cốt lõi, dĩ nhiên, vẫn không thay đổi.
Hãy nhớ cái tô đầy đường? Nó vẫn còn tràn. Insulin chỉ đơn giản là chuyển glucose từ máu – nơi bạn có thể nhìn thấy nó – vào cơ thể – nơi bạn không thể. Vậy nên, lần tới khi bạn ăn, đường lại tràn ra máu, và bạn lại tiêm insulin để ép nó trở vào cơ thể.
Bạn càng ép cơ thể tiếp nhận nhiều glucose, thì cơ thể càng cần nhiều insulin hơn để vượt qua tình trạng kháng insulin. Nhưng insulin chỉ làm tăng kháng insulin khi các tế bào ngày càng bị kéo căng ra.
Khi cơ thể không còn tự sản xuất đủ insulin, thuốc sẽ thay thế. Ban đầu, bạn chỉ cần một loại thuốc, rồi sau đó là hai, rồi ba, và liều lượng ngày càng tăng.
Và đây là điều đáng chú ý: nếu bạn phải dùng ngày càng nhiều thuốc để giữ mức đường huyết như cũ, thì bệnh tiểu đường của bạn thực chất đang ngày càng tệ hơn.
Bệnh tiểu đường loại 2 có thể được đảo ngược không cần thuốc
Một khi chúng ta hiểu rằng tiểu đường loại 2 đơn giản chỉ là tình trạng dư thừa đường trong cơ thể, giải pháp trở nên rõ ràng: loại bỏ đường. Đừng che giấu nó. Hãy loại bỏ nó. Có hai cách thực hiện điều này:
- Hạn chế đưa đường vào cơ thể.
- Đốt cháy lượng đường còn lại.
Chỉ vậy thôi. Đó là tất cả những gì chúng ta cần làm. Điều tuyệt vời nhất? Hoàn toàn tự nhiên và miễn phí. Không thuốc. Không phẫu thuật. Không tốn tiền.
Bước 1: Hạn chế đưa đường vào
Bước đầu tiên là loại bỏ hoàn toàn đường và tinh bột khỏi chế độ ăn. Đường bổ sung không có giá trị dinh dưỡng và bạn hoàn toàn có thể tránh. Carbohydrate phức – vốn là chuỗi dài của đường – và các tinh bột tinh luyện như bột mì sẽ nhanh chóng bị tiêu hóa thành glucose.
Chiến lược tối ưu là hạn chế hoặc loại bỏ bánh mì và mì ống làm từ bột mì trắng, cũng như cơm trắng và khoai tây.
Bạn nên duy trì lượng đạm (protein) ở mức vừa phải, không quá cao. Khi tiêu hóa, protein từ thực phẩm (như thịt) bị phân tách thành các axit amin. Dù protein cần thiết cho sức khỏe, nhưng phần dư thừa không thể lưu trữ và gan sẽ chuyển hóa chúng thành glucose. Vì vậy, ăn quá nhiều protein cũng làm tăng lượng đường trong cơ thể. Bạn nên tránh các nguồn protein chế biến sẵn, đậm đặc như sữa lắc protein, thanh protein hay bột protein.
Còn chất béo thì sao? Chất béo tự nhiên, như có trong bơ, quả bơ, các loại hạt và dầu ô-liu – những thành phần chính của chế độ ăn Địa Trung Hải – có rất ít tác động đến đường huyết hoặc insulin, và đã được chứng minh là có lợi cho cả tim mạch lẫn bệnh tiểu đường. Trứng và bơ cũng là nguồn chất béo tự nhiên tuyệt vời.
Cholesterol trong thực phẩm đã được chứng minh là không gây hại cho cơ thể người. Ăn chất béo không dẫn đến tiểu đường loại 2 hay bệnh tim. Thật ra, nó còn có lợi vì giúp bạn cảm thấy no mà không thêm đường vào cơ thể.
Để hạn chế đường, hãy ăn thực phẩm toàn phần, tự nhiên, không qua chế biến. Ăn theo chế độ ít tinh bột tinh luyện, vừa phải protein, và nhiều chất béo tự nhiên.
Bước 2: Đốt cháy lượng đường còn lại
Tập thể dục có thể giúp ích cho bệnh tiểu đường loại 2, nhưng không hiệu quả bằng việc điều chỉnh chế độ ăn. Và kiêng ăn là cách đơn giản và chắc chắn nhất để ép cơ thể đốt cháy đường.
Kiêng ăn chỉ là mặt trái của ăn uống: nếu bạn không ăn, tức là bạn đang nhịn ăn. Khi ăn, cơ thể tích trữ năng lượng; khi nhịn, cơ thể đốt năng lượng. Và glucose là nguồn năng lượng dễ tiếp cận nhất. Vì vậy, khi kéo dài thời gian nhịn ăn, bạn có thể đốt cháy lượng đường đã tích trữ.
Nghe thì có vẻ nghiêm trọng, nhưng nhịn ăn thực ra là liệu pháp dinh dưỡng cổ xưa nhất và đã được thực hành xuyên suốt lịch sử loài người mà không gặp vấn đề gì. Nếu bạn đang dùng thuốc theo toa, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
Nhưng điều cốt lõi là: nếu bạn không ăn, đường huyết có giảm không? Dĩ nhiên. Nếu bạn không ăn, bạn có giảm cân không? Dĩ nhiên. Vậy có vấn đề gì không? Không có vấn đề gì cả.
Để đốt cháy đường, một chiến lược phổ biến là nhịn ăn 24 giờ, 2–3 lần mỗi tuần. Một cách khác là nhịn ăn 16 giờ, 5–6 lần mỗi tuần. Bí quyết để đảo ngược bệnh tiểu đường loại 2 giờ đây nằm trong tầm tay.
Tất cả những gì cần có là một tư duy cởi mở để chấp nhận một cách tiếp cận mới và can đảm để thách thức quan điểm truyền thống.
Bước đầu tiên là loại bỏ hoàn toàn đường và tinh bột khỏi chế độ ăn. Ảnh: Getty
