Đại học Harvard đã giành được một chiến thắng tạm thời trong cuộc chiến nhằm tiếp tục tuyển sinh quốc tế, sau khi chính quyền Trump dường như rút lại quyết định hủy bỏ chứng nhận ban đầu và một thẩm phán liên bang giữ nguyên quyết định đình chỉ sắc lệnh của chính phủ.
Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS) hôm thứ Năm cho biết họ sẽ cho Đại học Harvard 30 ngày để chứng minh rằng nhà trường đáp ứng các yêu cầu của Chương trình Sinh viên và Trao đổi Khách mời (SEVP), chương trình cho phép các trường đại học tiếp nhận học giả quốc tế theo thị thực.
Một bức thư từ Bộ trưởng DHS Kristi Noem lưu ý rằng cơ quan này có “ý định rút lại” chứng nhận mà Harvard cần để tiếp nhận sinh viên nước ngoài học tập tại khuôn viên trường. “Nếu không phản hồi thông báo này trong thời gian quy định, chứng nhận của trường sẽ bị rút lại,” bà viết.
Một thông báo trước đó vào ngày 22 tháng 5 đã thu hồi chứng nhận SEVP của Harvard, khiến trường nhanh chóng đệ đơn kiện và một thẩm phán cũng nhanh chóng ra lệnh khẩn cấp ngăn chặn quyết định của chính phủ.
Thẩm phán quận liên bang Allison Burroughs hôm thứ Năm cho biết bà sẽ ban hành một lệnh ngăn chặn sơ bộ dài hạn hơn, giữ nguyên tình trạng hiện tại trong khi vụ kiện được xét xử tại tòa. Diễn biến này sẽ cho phép sinh viên và giảng viên quốc tế tiếp tục học tập và làm việc tại Harvard trong thời gian vụ kiện được giải quyết.
Cuộc chiến pháp lý này đang được nhiều trường đại học Mỹ và hàng ngàn sinh viên nước ngoài đang học tập tại Harvard và trên toàn nước Mỹ theo dõi sát sao.
Theo các luật sư, vụ kiện của Harvard xoay quanh hai câu hỏi chính gồm 1/ Các lý do của chính phủ khi nhắm vào việc tham gia chương trình thị thực sinh viên của Harvard có hợp pháp hay không; và 2/ Liệu các lý do đó có thực chất, hay chỉ là cái cớ để trừng phạt Harvard vì đã đưa ra những quan điểm được Hiến pháp bảo vệ mà chính quyền không ưa?
Trong khi nhiều chuyên gia pháp lý đồng ý rằng chính quyền Trump có thể thất bại nếu tòa án xác định họ nhắm vào Harvard vì lý do tư tưởng, chính phủ cũng đã thực hiện một số bước có thể giúp họ chiến thắng – với những hệ quả pháp lý phức tạp hơn.
Một câu hỏi lớn bao trùm toàn bộ vụ việc là: Chính phủ Hoa Kỳ có quyền kiểm soát việc các trường đại học dạy gì, tuyển ai, và cho ai nhập học hay không?
“Đây có thể là một vụ kiện có thể được xử lý nhanh chóng từ tòa án quận đến Tòa Phúc thẩm Khu vực Một và thậm chí lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ,” Aram Gavoor, phó khoa Trường Luật Đại học George Washington và cựu luật sư của Bộ Tư pháp, nhận định.
Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Hoa Kỳ, đảm bảo quyền tự do ngôn luận cho cá nhân cũng như các tổ chức như Harvard, là một biện pháp bảo vệ mạnh mẽ – và là cơ sở chính trong vụ kiện của Harvard.
Nếu tòa xác định lý do rút chứng nhận của DHS bắt nguồn từ bất đồng tư tưởng và xâm phạm quyền tự do ngôn luận của Harvard, chính phủ có thể thua kiện.
“Nhiều điều sẽ phụ thuộc vào việc tòa án có kết luận rằng quyền tự do ngôn luận bị ảnh hưởng ở đây hay không,” ông Gavoor nói.
Ông Trump từng tấn công Harvard trên mạng xã hội Truth Social vì “tuyển toàn thành phần cấp tiến, thiên tả, ngốc nghếch và kém cỏi.” Một bài đăng khác kêu gọi tước quyền miễn thuế của trường nếu Harvard “tiếp tục cổ xúy các tư tưởng chính trị, tư tưởng cực đoan, và các tổ chức khủng bố.”
Trong thư ngày 22 tháng 5, Bộ trưởng Noem cáo buộc Harvard “thù địch với sinh viên Do Thái, cổ vũ cảm tình với Hamas, và áp dụng các chính sách ‘đa dạng, công bằng và hòa nhập’ mang tính phân biệt chủng tộc.”
Harvard phản bác rằng hành động của chính phủ không liên quan gì đến chống bài Do Thái hay bảo vệ an ninh quốc gia.
Sinh viên tham dự lễ tốt nghiệp Đại học Harvard ngày 28 tháng 5. Ảnh: Getty Images
