Elon Musk vừa lên tiếng chỉ trích “nội dung tâm điểm” trong chương trình lập pháp của Tổng thống Donald Trump, đánh dấu một rạn nứt đáng kể trong mối quan hệ từng được hình thành trong chiến dịch tranh cử năm ngoái và từng được kỳ vọng sẽ định hình lại nền chính trị cũng như bộ máy liên bang của Mỹ.
Tỷ phú doanh nhân, người đã ủng hộ chiến dịch tranh cử của Trump với ít nhất 250 triệu USD và từng làm cố vấn cấp cao trong chính quyền ông, cho biết ông “thất vọng” với dự luật mà tổng thống gọi là “dự luật lớn và đẹp”.
Dự luật bao gồm sự kết hợp giữa cắt giảm thuế và siết chặt thi hành luật nhập cư. Trong cuộc phỏng vấn với CBS, Musk mô tả đây là một “dự luật chi tiêu khổng lồ” làm tăng thâm hụt ngân sách liên bang và “làm suy yếu công việc” của Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) mà ông đứng đầu.
“Tôi nghĩ một dự luật có thể to lớn hoặc đẹp đẽ,” Musk nói. “Nhưng tôi không chắc nó có thể là cả hai.”
Cuộc phỏng vấn được phát sóng vào tối thứ Ba. Phát biểu tại Phòng Bầu Dục vào thứ Tư, Trump bảo vệ chương trình nghị sự của mình khi nhấn mạnh sự phức tạp trong chính trị khi đàm phán dự luật này.
“Tôi không hài lòng với một số điểm, nhưng tôi rất phấn khởi với những điểm khác,” ông nói. Trump cũng gợi ý rằng dự luật vẫn có thể tiếp tục thay đổi.
“Chúng ta sẽ xem điều gì xảy ra,” ông nói. “Vẫn còn chặng đường phía trước.”
Đảng Cộng hòa gần đây đã thúc đẩy thông qua dự luật tại Hạ viện và hiện đang thảo luận tại Thượng viện.
Phát biểu của Musk được đưa ra khi ông rút khỏi công việc trong chính phủ để tập trung trở lại cho các công ty như hãng xe điện Tesla và công ty sản xuất tên lửa SpaceX. Ông cũng cho biết sẽ giảm chi tiêu cho chính trị vì “tôi nghĩ mình đã làm đủ.”
Đôi khi, Musk tỏ ra thất vọng với trải nghiệm làm việc trong chính phủ. Dù ông kỳ vọng DOGE sẽ giúp cắt giảm 1.000 tỷ USD chi tiêu, nhưng kết quả đạt được vẫn còn rất xa mục tiêu.
“Tình trạng quan liêu của liên bang còn tồi tệ hơn tôi tưởng,” ông nói với The Washington Post. “Tôi biết là có vấn đề, nhưng đúng là một cuộc chiến leo dốc để cải tổ mọi thứ ở Washington, ít nhất là thế.”
Nhà Trắng dự kiến sẽ gửi một danh sách đề xuất cắt giảm chi tiêu tới Quốc hội để củng cố một số đề xuất từ DOGE. Tuy nhiên, danh sách ban đầu dự kiến sẽ khá hạn chế.
Trước đó, Musk từng hết lời ca ngợi cơ hội được định hình lại Washington. Ông đội mũ chiến dịch trong Nhà Trắng, tổ chức các buổi vận động riêng và gọi tình trạng chi tiêu quá mức là một cuộc khủng hoảng sống còn.
Hiện vẫn chưa rõ những phát biểu của Musk sẽ ảnh hưởng như thế nào đến cuộc tranh luận về dự luật. Trong giai đoạn chuyển giao, ông từng góp phần thúc đẩy sự phản đối một dự luật chi tiêu khi chính phủ liên bang đứng trước nguy cơ đóng cửa.
Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã yêu cầu các thượng nghị sĩ hạn chế thay đổi dự luật, cho biết rằng phe Cộng hòa tại Hạ viện đã đạt được một “sự cân bằng rất mong manh” có thể bị phá vỡ nếu có thay đổi lớn. Hạ viện sẽ phải bỏ phiếu lại nếu Thượng viện điều chỉnh dự luật.
Tuy nhiên, sự chỉ trích của Musk có thể tiếp thêm động lực cho các nghị sĩ Cộng hòa muốn cắt giảm chi tiêu sâu hơn. Thượng nghị sĩ Mike Lee của bang Utah đã chia sẻ lại bài viết của Fox News về cuộc phỏng vấn của Musk và thêm nhận xét của riêng mình, nói rằng vẫn còn thời gian để sửa dự luật.
“Phiên bản Thượng viện sẽ quyết liệt hơn,” Lee nói. “Nó có thể, nó phải như vậy, và nó sẽ như vậy. Nếu không thì sẽ không thông qua.”
Chỉ có hai nghị sĩ Cộng hòa – Warren Davidson của Ohio và Thomas Massie của Kentucky – bỏ phiếu chống lại dự luật khi Hạ viện thông qua hồi tuần trước.
Văn phòng Ngân sách Quốc hội, trong một ước tính sơ bộ, cho biết các điều khoản thuế trong dự luật sẽ làm tăng thâm hụt liên bang thêm 3.800 tỷ USD trong vòng một thập kỷ, trong khi các thay đổi về Medicaid, tem phiếu thực phẩm và các dịch vụ khác sẽ chỉ giảm chi tiêu hơn 1.000 tỷ USD trong cùng kỳ.
Các lãnh đạo Cộng hòa tại Hạ viện nói rằng tăng trưởng kinh tế sẽ giúp dự luật không làm tăng thâm hụt, thậm chí có thể giảm, nhưng các tổ chức giám sát độc lập tỏ ra hoài nghi. Ủy ban Ngân sách Liên bang Có Trách nhiệm ước tính dự luật sẽ làm tăng thêm 3.000 tỷ USD nợ công, bao gồm cả lãi, trong vòng mười năm tới.
Khi được hỏi về những nhận xét của Musk, Trump né tránh câu hỏi. Thay vào đó, ông nói về quá trình đàm phán dự luật, theo ABC News.
“Trước hết, chúng ta cần rất nhiều phiếu. Chúng ta không thể cứ cắt giảm. Anh biết đấy, chúng ta cần — chúng ta cần rất nhiều sự ủng hộ, và chúng ta đang có rất nhiều sự ủng hộ,” ông nói.
Elon Musk chào Tổng thống Donald Trump khi họ tham dự Giải đấu đô vật nam NCAA ở Philadelphia, ngày 22-3-2025. Ảnh: Reuters
