Tình hình hiện nay cho thấy có vẻ như những hành động thái quá tồi tệ nhất của Bộ Hiệu suất Chính phủ (DOGE) đã qua đi. Nhưng thực tế là, toàn bộ chính phủ hiện giờ chính là DOGE.
Chúng ta nên hiểu như thế nào về cái gọi là Bộ phận Hiệu quả Chính phủ ở giai đoạn hiện tại của chính quyền Trump? Elon Musk được cho là đã rút khỏi các nhiệm vụ liên quan đến chính phủ. Tòa án đang cố gắng bác bỏ một số nỗ lực trắng trợn nhất của DOGE. Có vẻ như những thái quá tồi tệ nhất đã lắng xuống, nhường chỗ cho một trạng thái bình ổn hơn.
Nhưng điều đó không đúng. Thậm chí còn xa với sự thật.
Mặc dù hình ảnh về DOGE mà bạn có thể ghi nhớ là Elon Musk cầm cưa máy chém phăng mọi thứ, nhưng chính những màn kịch đó lại che giấu việc một thực thể đã len lỏi một cách âm thầm vào mọi ngóc ngách của chính phủ liên bang. Không chỉ vậy, ngày càng rõ ràng rằng mục tiêu của nó giờ đây không còn khác biệt với mục tiêu chung của chính quyền Trump. Việc loại bỏ DOGE vào lúc này chẳng khác gì cố gắng lấy một giọt màu thực phẩm ra khỏi ly nước.
Và DOGE đang làm gì từ vị trí của mình? Không phải là những nỗ lực ồn ào, vụng về để sa thải hàng ngàn nhân viên chính phủ, mà là âm thầm thu thập, kết hợp và phân tích các dữ liệu vốn không nên được ghép lại với nhau. Sử dụng thông tin đó để truy tìm và giám sát người nhập cư. Hỗ trợ Bộ Tư pháp trong các cáo buộc gian lận bầu cử.
Ngay cả khi Musk tuyên bố rút lui — dù ông vẫn gặp các nghị sĩ Cộng hòa trong tuần qua — thì những phụ tá thân cận của ông vẫn nắm chắc vị trí trong các cơ quan kiểm soát lực lượng lao động liên bang và quản lý các công ty của chính ông. DOGE được cho là đang sử dụng chatbot Grok của xAI để phân tích dữ liệu nhạy cảm, điều này có thể đồng nghĩa với việc thông tin cá nhân của hàng triệu người Mỹ đang bị dùng làm dữ liệu huấn luyện cho mô hình. Một thanh niên 19 tuổi – là người của Musk – có biệt danh “Big Balls” trên mạng vẫn là nhân vật trung tâm.
Trong khi đó, những chiến thắng trước DOGE có thể chỉ là tạm thời. Chính quyền Trump đã sử dụng nó như một chiếc dùi cui đập phá để thúc đẩy các chính sách với sức mạnh áp đảo. Mặc dù tòa án đã giữ vững lập trường trong một số trường hợp — chẳng hạn mới tuần này, một thẩm phán đã tuyên bố việc DOGE tiếp quản Viện Hòa bình Hoa Kỳ là bất hợp pháp — thì các chính sách vẫn tồn tại, và vẫn có những cách khác để thực thi chúng. Nhật báo Wall Street Journal gần đây đưa tin rằng giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng Russell Vought sẽ tiếp quản vai trò cắt giảm chi tiêu của DOGE trong thời kỳ hậu-Musk. Cầu mong ông ta sẽ sử dụng không phải một chiếc búa, mà là một con dao mổ sắc bén.
Đây vốn luôn là kế hoạch. Vought là kiến trúc sư của “Dự án 2025” (một dự án mà Trump trong giai đoạn tranh cử đã chối là không liên quan do tính chất cực đoan của nó), lộ trình chính sách mà DOGE đang lần lượt thực hiện. Trong nhiều tháng, ông ta đã giải thích chuyện gì sẽ xảy ra sau đợt tấn công đầu tiên của DOGE.
“Chúng tôi sẽ sử dụng tất cả công cụ hành pháp để biến những khoản tiết kiệm đó thành vĩnh viễn,” Vought nói trong một cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Larry Kudlow trên Fox Business vào ngày 11 tháng 3. “Chúng tôi sẽ làm mọi thứ để đảm bảo rằng chúng không chỉ là những điều được đăng lên một trang web, mà sẽ trở thành vĩnh viễn… Chúng tôi sẽ làm việc với Quốc hội, nhưng cũng nhận thức được rằng Quốc hội từ lâu đã gặp khó khăn trong việc thông qua các đợt cắt giảm có quy mô đáng kể, vì vậy điều chúng tôi muốn làm là dùng các công cụ của tổng thống để thực hiện các kế hoạch tiết kiệm đó.”
Phần duy nhất của kế hoạch chưa đi đúng hướng là: Quốc hội có thể còn dễ thuyết phục hơn cả những gì Vought tưởng tượng; Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua “Dự luật To Lớn Tuyệt Đẹp” của Donald Trump trong tuần này, bao gồm cả các điều khoản cắt xén mạng lưới an sinh xã hội.
Ở một khía cạnh nào đó, DOGE thậm chí còn nguy hiểm hơn khi nó trở nên… nhàm chán. Nó từ đầu đã chỉ là một công cụ, không phải là động cơ tự vận hành. Giờ đây không còn hữu ích khi coi nó như một thực thể riêng biệt, như một lực lượng đặc nhiệm cá nhân của một tỷ phú công nghệ nữa. Nó là phương tiện để đạt được mục tiêu, một phần trong dự án lớn hơn nhằm phá vỡ cấu trúc chính phủ liên bang và tái định nghĩa khế ước xã hội.
Việc tiếp tục theo dõi sát DOGE là cần thiết, tiếp tục soi rọi những gì nó làm trong bóng tối là điều bắt buộc. Nhưng đừng bao giờ đánh mất cái nhìn về dự án tổng thể đó. Một gã ngốc với cưa máy chẳng là gì so với toàn bộ quyền lực của nhà nước.
Ảnh minh họa Elon Musk với chiếc cưa máy và tượng Nữ thần Tự do gục ngã. Ảnh: WIRED
