Các nhà khoa học từ Phòng thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA ở California, phối hợp với các nhà nghiên cứu tại Ấn Độ và Ả Rập Xê Út, vừa phát hiện ra 26 loài vi khuẩn hoàn toàn mới trong các phòng sạch được dùng để chuẩn bị cho tàu Phoenix Mars của NASA trong một sứ mệnh từ năm 2007.
Phòng sạch là môi trường được khử trùng nghiêm ngặt và kiểm soát chặt chẽ, được thiết kế đặc biệt để ngăn sự sống vi sinh “quá giang” vào không gian. Tuy nhiên, một số vi sinh vật được gọi là extremophiles (sinh vật chịu cực hạn) lại có khả năng sống sót ấn tượng trong những điều kiện khắc nghiệt — dù là trong môi trường chân không ngoài không gian, các miệng phun thủy nhiệt của núi lửa dưới đáy biển, hay thậm chí cả phòng sạch của NASA.
“Nghiên cứu của chúng tôi nhằm hiểu rõ nguy cơ các sinh vật chịu cực hạn bị đưa ra không gian qua các sứ mệnh, và xác định loài nào có thể sống sót trong điều kiện khắc nghiệt ngoài đó,” thành viên nhóm nghiên cứu Alexandre Rosado từ Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah ở Ả Rập Xê Út cho biết trong một tuyên bố.
“Nỗ lực này rất quan trọng trong việc giám sát nguy cơ ô nhiễm sinh học ngoài ý muốn, đồng thời bảo vệ các hành tinh khỏi bị vô tình chiếm cư bởi sự sống Trái đất,” ông Rosado nói thêm.
Tuy nhiên, những vi sinh vật “cứng đầu” này cũng có thể mang lại những hiểu biết hữu ích cho sự sống trên Trái đất. Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu di truyền trên các mẫu thu thập từ Cơ sở Xử lý Tải trọng Nguy hiểm tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy của NASA ở Florida — một trong những điểm dừng chân cuối cùng của tàu Phoenix trước khi được phóng đi từ Căn cứ Không gian Mũi Canaveral.
Họ tìm thấy 53 dòng vi khuẩn, được xác định là thuộc 26 loài mới hoàn toàn. Nhóm nghiên cứu đã phân tích bộ gen của những loài extremophiles này để tìm manh mối giải thích khả năng sống sót phi thường của chúng. Theo nhóm, các gene liên quan đến sửa chữa DNA, khử độc chất có hại và tăng cường trao đổi chất có thể là manh mối.
“Các gene tìm thấy ở những loài vi khuẩn mới này có thể được ứng dụng trong lĩnh vực y học, bảo quản thực phẩm và các ngành công nghiệp khác,” Junia Schultz, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ tại Đại học Khoa học và Công nghệ King Abdullah, cho biết.
Dĩ nhiên, nghiên cứu này cũng sẽ giúp NASA cải thiện quy trình phòng sạch nhằm giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm sinh học trong các sứ mệnh tương lai.
“Chúng tôi đang cùng nhau giải mã những bí ẩn về các vi sinh vật có thể chịu đựng điều kiện khắc nghiệt ngoài không gian — những sinh vật có tiềm năng cách mạng hóa khoa học sự sống, công nghệ sinh học và khám phá liên hành tinh,” nhà khoa học đã nghỉ hưu của JPL Kasthuri Venkateswaran, đồng tác giả chính của nghiên cứu công bố ngày 12-5 trên tạp chí Microbiome, chia sẻ.
Tàu đổ bộ Phoenix của NASA trải qua thử nghiệm trước khi được phóng vào tháng 8 năm 2007. Ảnh: NASA
