Nghiên cứu mới cho thấy một bài kiểm tra ánh sáng ở võng mạc có thể là chìa khóa để phát hiện bệnh Parkinson từ rất sớm – trước khi các triệu chứng vận động xuất hiện.
Các nhà nghiên cứu từ Đại học Laval, trong bài công bố trên tạp chí Neurobiology of Disease, đã phát hiện rằng võng mạc của người mắc bệnh Parkinson phản ứng với ánh sáng theo cách rất khác biệt so với người khỏe mạnh. Phát hiện này có thể mở ra hướng phát triển một phương pháp sàng lọc không xâm lấn và dễ tiếp cận, thông qua các cuộc kiểm tra mắt định kỳ.
Hiện nay, bệnh Parkinson thường chỉ được chẩn đoán sau khi các triệu chứng vận động rõ ràng – như run tay hoặc cứng cơ – bắt đầu ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
“Đến lúc đó, bệnh đã âm thầm phát triển trong nhiều năm và các tế bào thần kinh bị ảnh hưởng đã rơi vào quá trình thoái hóa không thể đảo ngược. Vì vậy, việc tìm ra các dấu ấn sinh học giúp phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm là vô cùng quan trọng,” giáo sư Martin Lévesque – trưởng nhóm nghiên cứu, giảng viên tại Khoa Y của Đại học Laval và là nhà nghiên cứu tại Trung tâm Nghiên cứu Não CERVO (thành phố Québec) – giải thích.
Võng mạc – cánh cửa soi chiếu não bộ
“Võng mạc là phần mở rộng trực tiếp của hệ thần kinh trung ương, do đó nó cung cấp một cách thăm dò não bộ mà không cần xâm lấn,” Lévesque nói thêm. “Phản ứng bất thường của võng mạc với kích thích ánh sáng có thể là dấu hiệu cho thấy có bệnh lý đang ảnh hưởng đến não.”
Để khám phá điều này, nhóm nghiên cứu đã tuyển chọn 20 người mới được chẩn đoán Parkinson trong vòng 5 năm trở lại.
“Chúng tôi đặt một điện cực ở mí mắt dưới của mỗi người tham gia và ghi lại phản ứng của võng mạc với các chớp sáng có cường độ, tần suất và màu sắc khác nhau. Chúng tôi thực hiện cùng phương pháp với một nhóm người khỏe mạnh có độ tuổi tương đương. Kết quả thu được từ người mắc Parkinson có một dấu hiệu khác biệt rõ ràng so với nhóm đối chứng,” giáo sư Lévesque cho biết.
Thử nghiệm trên động vật xác nhận kết quả
Nhóm nghiên cứu cũng thực hiện các kiểm tra tương tự trên chuột biến đổi gen – những con chuột có biểu hiện quá mức một loại protein của người liên quan đến bệnh Parkinson.
“Chúng tôi sử dụng những con chuột còn ít tuổi, khi chưa có dấu hiệu vận động nào của bệnh. Một lần nữa, chúng tôi ghi nhận những phản ứng khác biệt ở nhóm chuột mô hình bệnh Parkinson. Điều này cho thấy những thay đổi chức năng liên quan đến bệnh có thể được phát hiện từ giai đoạn rất sớm thông qua kiểm tra võng mạc,” ông Lévesque kết luận.
Bệnh Parkinson thường gặp nhất ở người trên 60 tuổi.
“Chúng ta có thể thực hiện kiểm tra chức năng võng mạc từ năm 50 tuổi,” Lévesque tiếp tục. “Nếu phát hiện sớm, chúng ta có thể can thiệp nhằm ngăn chặn quá trình thoái hóa của các tế bào thần kinh bị ảnh hưởng bởi Parkinson. Phương pháp này cũng có thể được sử dụng để theo dõi tiến triển của bệnh cũng như hiệu quả của các biện pháp điều trị.”
Một nghiên cứu đột phá từ Đại học Laval cho thấy bệnh Parkinson có thể được chẩn đoán thông qua một bài kiểm tra võng mạc đơn giản, không xâm lấn. Ảnh: SciTechDaily
