Google sẽ phải chiến đấu để giữ trình duyệt Chrome trong phiên tòa chống độc quyền về mảng tìm kiếm bắt đầu từ thứ Hai, sau khi vừa thua kiện trong vụ việc liên quan đến công nghệ quảng cáo.
Sau nửa thập kỷ nỗ lực bảo vệ đế chế của mình, hàng phòng thủ của Google đang dần suy yếu.
Tập đoàn này hiện đang đối mặt với một cuộc chiến trên hai mặt trận, có khả năng làm thay đổi căn bản mô hình kinh doanh của họ. Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng điều này sẽ mở ra cơ hội mới cho các đối thủ cạnh tranh.
Năm ngoái, một thẩm phán liên bang tuyên bố Google đã độc quyền trái phép trên thị trường tìm kiếm trực tuyến, và trong tuần qua, một thẩm phán khác kết luận Google độc quyền trên thị trường công nghệ quảng cáo. Vào thứ Hai tới, Google sẽ bước vào giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến đầu tiên đó: phiên tòa kéo dài ba tuần tại Washington, DC để xác định các biện pháp khắc phục nhằm khôi phục cạnh tranh trên thị trường tìm kiếm.
Google tuyên bố sẽ kháng cáo cả hai phán quyết, nhưng chưa thể thực hiện điều đó cho đến khi hoàn tất các phiên tòa xét xử biện pháp khắc phục, nơi Bộ Tư pháp có thể đề xuất chia tách Google hoặc áp đặt các hạn chế khác. Tại phiên tòa bắt đầu từ thứ Hai, chính phủ Mỹ sẽ lập luận rằng Google nên bị buộc phải bán trình duyệt Chrome, chia sẻ dữ liệu tìm kiếm với các đối thủ, báo cáo cho chính phủ về các khoản đầu tư vào AI, và chấm dứt các thỏa thuận độc quyền với các nhà sản xuất trình duyệt và điện thoại.
Trong vụ kiện này và cả vụ về công nghệ quảng cáo sắp tới, rất có thể các thẩm phán sẽ cho rằng những biện pháp nhẹ nhàng hơn là đủ để khắc phục những tổn hại mà Google đã gây ra. Tuy nhiên, đây vẫn là mối đe dọa chống độc quyền lớn nhất mà một công ty công nghệ phải đối mặt tại Mỹ trong nhiều thập kỷ — kể từ thất bại mang tính bước ngoặt của Microsoft trong vụ độc quyền hệ điều hành cách đây 25 năm.
Bên ngoài nước Mỹ, Google đã từng bị phạt vì vi phạm cạnh tranh và phải thay đổi mô hình kinh doanh để tuân thủ quy định quốc tế. Nhưng không biện pháp nào khắc nghiệt như những gì mà Bộ Tư pháp Mỹ hiện đang đề xuất. Nếu Bộ Tư pháp thành công, Google và Apple có thể chấm dứt một trong những quan hệ đối tác béo bở nhất tại Thung lũng Silicon, trong khi các đối thủ như Microsoft có thể được tiếp cận kho dữ liệu quý giá của Google.
Trong giai đoạn đầu tiên của phiên tòa chống độc quyền ở Mỹ, gọi là giai đoạn xác định trách nhiệm, Google kiên quyết cho rằng họ cạnh tranh một cách công bằng với các sản phẩm vượt trội. Nhưng ở giai đoạn kế tiếp này, Google sẽ phải đối mặt với các thẩm phán đã kết luận ngược lại — và Google sẽ phải tranh luận chỉ để giảm nhẹ các hình phạt.
Phiên tòa về biện pháp khắc phục về tìm kiếm
Bộ Tư pháp Mỹ tin rằng cần có các biện pháp mạnh tay để phá vỡ độc quyền tìm kiếm của Google. Bộ này lập luận rằng các thỏa thuận độc quyền của Google với Apple đã khiến các đối thủ, dù chất lượng cao, khó có cơ hội chen chân vào thị trường. Việc sở hữu trình duyệt Chrome giúp Google kiểm soát một trong những cửa ngõ chính dẫn đến công cụ tìm kiếm. Và vì Google quá phổ biến, người dùng đưa ra cho Google một khối lượng dữ liệu truy vấn khổng lồ mà đối thủ không có được.
Bộ Tư pháp cũng muốn đảm bảo rằng các biện pháp khắc phục có khả năng chống tái độc quyền trong tương lai. Do đó, AI cũng là trọng tâm, vì AI có thể trở thành nền tảng tìm kiếm chính trong tương lai. Dù chính quyền Trump đã đề nghị Bộ Tư pháp rút lại yêu cầu buộc Google bán tài sản AI, họ vẫn muốn buộc Google thông báo về mọi khoản đầu tư AI trong tương lai.
Tòa án sẽ nghe lời khai từ các lãnh đạo Google liên quan đến mảng Tìm kiếm, Android và Chrome, cùng với các giám đốc từ các công cụ tìm kiếm cạnh tranh như DuckDuckGo, Bing (Microsoft) và Yahoo. Các lãnh đạo AI từ OpenAI và Perplexity cũng sẽ góp mặt.
Ở phiên tòa trước, nhân chứng tập trung vào việc Google có hành vi phản cạnh tranh hay không; lần này họ sẽ tập trung vào việc chứng minh các biện pháp khắc phục là cần thiết, còn Google sẽ lập luận rằng những biện pháp đó có thể phá hỏng những công cụ mà người tiêu dùng yêu thích.
Phiên tòa về biện pháp khắc phục về công nghệ quảng cáo
Thẩm phán Leonie Brinkema ở bang Virginia chưa ấn định ngày xét xử cho vụ này. Tuy nhiên, trong vài tháng tới, hai bên sẽ trình bày các đề xuất thay đổi cách thức hoạt động của Google.
Các biện pháp khắc phục ở vụ này có thể đơn giản hơn so với vụ tìm kiếm. Brinkema đồng ý với Bộ Tư pháp rằng Google độc quyền thị trường thông qua hai dịch vụ bị ràng buộc trái phép: máy chủ quảng cáo cho nhà xuất bản (DFP) và nền tảng giao dịch quảng cáo (AdX). Do đó, chính phủ có thể yêu cầu Google tách rời một hoặc cả hai dịch vụ.
Mặc dù điều này nghe có vẻ không kịch tính bằng việc buộc Google bán Chrome, nhưng thị trường quảng cáo mà Google đang thống trị là trụ cột lớn của nền kinh tế internet. Trong suốt phiên tòa, nhiều nhà xuất bản đã than phiền rằng họ bị phụ thuộc vào ý chí của Google. Tạo ra một môi trường cạnh tranh hơn có thể hồi sinh thế giới web mở.
Điều gì sắp tới?
Thẩm phán Mehta có thể đưa ra phán quyết về vụ tìm kiếm vào cuối mùa hè này. Còn Brinkema — vốn thuộc một tòa án có biệt danh là “rocket docket” vì xử nhanh — có thể ấn định ngày xử và ra phán quyết trong năm nay. Tuy nhiên, Google có thể trì hoãn mọi thay đổi thực tế trong nhiều năm bằng cách kháng cáo, thậm chí đưa vụ việc lên Tòa án Tối cao.
Chính quyền Trump cũng có thể chọn dàn xếp, nhưng do nhiều bang của Mỹ cũng liên quan đến vụ kiện, họ vẫn có thể tiếp tục theo đuổi các biện pháp khắc phục độc lập.
Về mặt tiền lệ, thất bại lớn của Microsoft trong vụ chống độc quyền nổi tiếng trước đây không dẫn đến việc bị chia tách. Khi chính quyền George W. Bush tiếp quản, họ chỉ áp dụng các biện pháp nhẹ hơn. Dù vậy, các chuyên gia cho rằng sau vụ Microsoft, môi trường đã được mở ra cho những công ty sáng tạo mới phát triển. Và một trong những cái tên được hưởng lợi nhiều nhất chính là Google.
Ảnh minh họa về việc Google có thể bị buộc chia tách. Ảnh: The Verge
