Donald Trump dự kiến sẽ thúc đẩy cuộc chiến thương mại với toàn thế giới vào hôm nay, thứ Tư 9-4, một tuần sau khi công bố thuế đối ứng với hầu hết các quốc gia trên thế giới, bất chấp lo ngại về thiệt hại kinh tế diện rộng và những lời kêu gọi từ bỏ kế hoạch này.
Tổng thống Mỹ tuyên bố “nhiều” quốc gia đang tìm cách đạt được thỏa thuận với Washington, trong khi chính quyền của ông chuẩn bị áp thuế mạnh tay lên hàng hóa từ hàng chục thị trường kể từ thứ Tư, 9-4.
Tuy nhiên, Bắc Kinh tuyên bố sẽ “chiến đấu tới cùng” sau khi Trump đe dọa áp thêm thuế 50% đối với hàng xuất khẩu của Trung Quốc nếu nước này thực hiện kế hoạch đáp trả mức thuế đối ứng 34% đối với hàng hóa Trung Quốc được công bố thứ Tư tuần trước. Điều đó có nghĩa là tổng mức thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ tăng lên 104%.
Nhà Trắng xác nhận rằng mức thuế cao hơn của Mỹ đối với Trung Quốc sẽ chính thức có hiệu lực từ nửa đêm thứ Tư (Trưa thứ Tư giờ Việt Nam). “Tổng thống Trump có ý chí thép và ông ấy sẽ không khuất phục,” thư ký báo chí Karoline Leavitt nói. “Và nước Mỹ sẽ không gục ngã dưới sự lãnh đạo của ông ấy.”
“Việc Trung Quốc trả đũa là một sai lầm,” Leavitt phát biểu trong cuộc họp báo tại Nhà Trắng chiều nay. “Tổng thống, khi nước Mỹ bị đánh, ông ấy sẽ đáp trả mạnh hơn. Đó là lý do tại sao mức thuế 104% sẽ được áp lên Trung Quốc từ nửa đêm nay.”
Cố vấn Elon Musk cũng được cho là đã kêu gọi tổng thống thay đổi quyết định, trong khi các doanh nhân bảo thủ Leonard Leo và Charles Koch đã đệ đơn kiện, phản đối các mức thuế “phi pháp” này của Trump.
Sau nhiều ngày biến động kể từ khi các mức thuế được công bố tuần trước, thị trường toàn cầu đã phục hồi phần nào vào thứ Ba, khi các quan chức cấp cao của Mỹ tìm cách trấn an nhà đầu tư rằng các mức thuế mới – bao gồm 20% đối với Liên minh châu Âu, 26% đối với Ấn Độ và 49% đối với Campuchia – có thể chỉ là tạm thời.
Chỉ số FTSE 100 tăng 2,7% tại London, lấy lại một phần những mất mát kể từ sau tuyên bố của Trump – mà các trợ lý gọi là “Ngày Giải phóng”. Tại Phố Wall, chỉ số S&P 500 tăng 2,8% và chỉ số công nghiệp Dow Jones tăng 2,9%.
Các thị trường châu Á cũng tăng theo. Chỉ số Nikkei 225 tăng 6% tại Tokyo. Chỉ số Hang Seng tăng 1,5% tại Hồng Kông.
Scott Bessent, Bộ trưởng Tài chính Mỹ, khẳng định các mức thuế mới là “mức tối đa” và bày tỏ tin tưởng rằng đàm phán sẽ giúp hạ chúng xuống.
“Tôi nghĩ bạn sẽ thấy một số quốc gia lớn có thâm hụt thương mại lớn với Mỹ sẽ sớm ra mặt,” ông nói với CNBC hôm thứ Ba. “Nếu họ đưa ra những đề xuất vững chắc, tôi nghĩ chúng ta có thể đạt được những thỏa thuận tốt.”
Trump được hỏi vào thứ Hai liệu các mức thuế có nhằm chuẩn bị cho các cuộc đàm phán hay sẽ được áp dụng lâu dài. “Ồ, cả hai điều đó đều có thể đúng,” ông trả lời báo giới. “Có thể có những mức thuế vĩnh viễn, nhưng cũng có thể có các cuộc đàm phán.”
Nhưng vào thứ Ba, ông lại nhắc đến khả năng đạt được các thỏa thuận, úp mở về một thỏa thuận với Hàn Quốc.
“Đội ngũ hàng đầu của họ đang trên máy bay đến Mỹ, và mọi thứ đang có chiều hướng tốt,” Trump viết trên mạng xã hội Truth Social. “Chúng tôi cũng đang làm việc với nhiều quốc gia khác, tất cả đều muốn ký thỏa thuận với Hoa Kỳ.”
Tổng thống nói thêm: “Trung Quốc cũng rất muốn ký thỏa thuận, nhưng họ không biết bắt đầu từ đâu. Chúng tôi đang chờ cuộc gọi của họ. Nó sẽ xảy ra!”
Rachel Reeves, Bộ trưởng Tài chính Anh, tìm cách xoa dịu lo ngại về sự bất ổn của thị trường, và nói với Quốc hội rằng một cuộc chiến thương mại “không mang lại lợi ích cho ai cả”, đồng thời xác nhận Anh đang tìm cách đàm phán một thỏa thuận mới với Mỹ. Trump đã áp mức thuế 10% đối với hàng xuất khẩu của Anh, phù hợp với mức tối thiểu mà ông công bố cuối tuần qua.
Bà từ chối ủng hộ lời kêu gọi từ đảng Dân chủ Tự do về việc chính phủ cần phát động chiến dịch “ưu tiên hàng nội địa”. “Về việc mua hàng nội, tôi nghĩ mỗi người sẽ có quyết định riêng,” Reeves nói. “Điều chúng ta không mong muốn là một cuộc chiến thương mại khiến nước Anh trở nên khép kín.”
Trung Quốc thì có lập trường hoàn toàn khác. Trong một bài xã luận đanh thép, hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã chỉ trích tổng thống Mỹ đang “tống tiền một cách trơ trẽn”.
“Vô lý đến mức không tưởng chính là logic ẩn sau hành động của Mỹ: ‘Tôi có thể đánh anh tùy ý, nhưng anh không được phản ứng. Thay vào đó, anh phải đầu hàng vô điều kiện,’” bài xã luận viết. “Đây không phải là ngoại giao. Đây là cưỡng ép trắng trợn được ngụy trang thành chính sách.”
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Bessent hôm thứ Ba lập luận rằng Trung Quốc đang mắc “sai lầm lớn” khi dám trả đũa. Ông nói trên CNBC: “Chúng ta mất gì khi Trung Quốc tăng thuế lên hàng của chúng ta? Chúng ta chỉ xuất khẩu sang họ bằng một phần năm lượng hàng họ xuất khẩu sang ta, nên đó là một ván bài thua cho họ.”
Elon Musk được cho là đã kêu gọi tổng thống thay đổi quyết định về thuế. Ảnh: Getty
