Bất chấp sự lao dốc kéo dài của thị trường chứng khoán, Tổng thống Donald Trump vào thứ Hai vẫn tiếp tục đe dọa áp thêm thuế đối với Trung Quốc, làm dấy lên lo ngại rằng nỗ lực tái cân bằng nền kinh tế toàn cầu của ông có thể khiến cuộc chiến thương mại trở nên nguy hiểm hơn về mặt tài chính.
Lời đe dọa được Trump đăng trên mạng xã hội, sau khi Trung Quốc tuyên bố sẽ trả đũa các mức thuế mà ông thông báo tuần trước.
“Nếu Trung Quốc không rút lại mức tăng 34% liên quan đến những hành vi lạm dụng thương mại lâu dài của họ trước ngày mai, 8-4-2025, Hoa Kỳ sẽ ÁP THÊM 50% THUẾ đối với Trung Quốc, bắt đầu từ ngày 9-4,” ông viết trên Truth Social. “Ngoài ra, mọi cuộc đàm phán với Trung Quốc về các buổi gặp mà họ yêu cầu sẽ bị chấm dứt!”
Nếu Trump thực hiện kế hoạch này, tổng mức thuế của Mỹ đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ đạt 104%. Mức thuế mới sẽ cộng dồn vào thuế 20% được công bố nhằm trừng phạt việc buôn bán fentanyl và mức thuế 34% khác được ông công bố tuần trước. Điều này không chỉ làm giá hàng hóa tăng với người tiêu dùng Mỹ, mà còn có thể khiến Trung Quốc đẩy mạnh cung hàng giá rẻ vào các nước khác và tìm kiếm đối tác thương mại mới.
Trump đang đối mặt với áp lực gia tăng từ thị trường tài chính và giới doanh nghiệp yêu cầu ông từ bỏ kế hoạch áp thuế, nhưng ông vẫn kiên quyết không thay đổi hướng đi hay xoa dịu thị trường đang hoảng loạn. Nhà Trắng hôm thứ Hai cho biết Trump sẽ phủ quyết một dự luật Thượng viện yêu cầu Quốc hội phải phê chuẩn bất kỳ mức thuế mới nào, đặt cược vào sự trung thành của đa số nghị sĩ Cộng hòa với chính sách thuế nhập khẩu của ông, bất chấp hậu quả kinh tế và chính trị.
Tính đến giữa trưa thứ Hai, chỉ số Dow Jones đã giảm 750 điểm (tương đương 2%), S&P 500 giảm 1,5% và Nasdaq giảm 1,2%. Thị trường từng hồi phục nhẹ vào buổi sáng sau khi có một thông tin sai rằng Trump đang cân nhắc tạm dừng kế hoạch áp thuế. Nhưng ngay sau đó, cổ phiếu lại lao dốc. Giao dịch đầy hoảng loạn này cho thấy giới đầu tư đang căng như dây đàn (a hair trigger) và sẵn sàng phản ứng với bất kỳ tin tích cực nào.
Tài khoản chính thức của Nhà Trắng khẳng định tin đồn Trump định tạm dừng kế hoạch thuế là “tin giả”. Tổng thống vẫn giữ thái độ bất khuất dù nhiều người lo ngại ông đang đẩy nước Mỹ vào suy thoái, khẳng định rằng thuế quan là cần thiết để tái thiết ngành sản xuất nội địa và định hình lại các mối quan hệ thương mại.
“Hãy mạnh mẽ, dũng cảm, kiên nhẫn, và bạn sẽ đạt tới VĨ ĐẠI!” ông viết trên Truth Social.
Trump cáo buộc các quốc gia khác “lợi dụng nước Mỹ tốt bụng xưa nay” và cho rằng “các nhà lãnh đạo trước đây phải chịu trách nhiệm vì đã để điều đó xảy ra.” Ông cũng kêu gọi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) hạ lãi suất. Hôm thứ Sáu, Chủ tịch Fed Jerome Powell cảnh báo rằng thuế quan có thể khiến lạm phát tăng, và nói rằng “mọi người đều đang chờ xem, kể cả chúng tôi,” trước khi đưa ra quyết định.
Giới đầu tư kỳ vọng Fed sẽ cắt giảm lãi suất ít nhất bốn lần trong năm nay, theo dữ liệu từ CME Group’s FedWatch, cho thấy nỗi lo về suy thoái và sa thải đang lấn át lo ngại lạm phát.
Cuối tuần qua, Trump đến Florida, tham dự một giải golf do Ả Rập Xê Út tài trợ tại sân golf của ông ở Miami, ở tại câu lạc bộ riêng Mar-a-Lago ở Palm Beach, và chơi golf tại hai sân khác của mình.
Hôm Chủ Nhật, ông đăng video đánh golf và nói với phóng viên trên chiếc Không lực Một rằng ông đã giành chức vô địch câu lạc bộ. “Chiến thắng là điều tuyệt vời,” Trump nói. “Bạn nghe biết tôi thắng rồi, đúng không?”
Ông cũng khẳng định sẽ không lùi bước trước làn sóng thuế quan, bất chấp biến động toàn cầu. “Đôi khi bạn phải uống thuốc đắng để chữa bệnh,” ông nói.
Goldman Sachs vừa đưa ra dự báo mới rằng suy thoái kinh tế ngày càng có khả năng xảy ra, ngay cả khi Trump rút lại các mức thuế. Công ty tài chính này cho biết tăng trưởng kinh tế có thể giảm mạnh “do điều kiện tài chính thắt chặt nhanh, tẩy chay hàng hóa từ nước ngoài, và sự bất định chính sách tăng mạnh có thể khiến đầu tư giảm sút nhiều hơn so với dự đoán trước đó.”
Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cho biết EU sẽ tập trung vào thương mại với các nước khác ngoài Mỹ vì “có rất nhiều cơ hội rộng lớn ở nơi khác.”
Trump nói ông đã điện đàm với Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba để khởi động đàm phán thương mại. Ông than phiền trên Truth Social rằng “họ đối xử rất tệ với Mỹ trong thương mại” và “họ không nhập xe của chúng ta, nhưng chúng ta lại nhập HÀNG TRIỆU chiếc của họ.”
Ông Ishiba cho biết ông đã bày tỏ “mối lo ngại mạnh mẽ” rằng thuế quan sẽ khiến Nhật Bản — quốc gia đầu tư nhiều nhất vào Mỹ trong 5 năm qua — giảm đầu tư. Ông gọi tình hình hiện tại là “cuộc khủng hoảng quốc gia” và tuyên bố chính phủ Nhật sẽ đàm phán với Washington để thuyết phục Trump xem xét lại.
Trump đã nỗ lực tạo mặt trận thống nhất sau những chia rẽ hỗn loạn trong nhiệm kỳ đầu. Tuy nhiên, bất ổn kinh tế đã làm lộ ra một số rạn nứt trong liên minh ủng hộ ông.
Bill Ackman, một nhà quản lý quỹ đầu cơ, đã nhấn mạnh lo ngại về chính sách thuế của Trump. “Tôi chỉ cảm thấy thất vọng khi thấy một sai lầm chính sách lớn đang xảy ra, trong khi đất nước và tổng thống đang có những tiến bộ kinh tế to lớn, giờ đây lại bị đe dọa bởi các mức thuế,” ông viết trên X.
Cố vấn kinh tế hàng đầu của Nhà Trắng, Kevin Hassett, nói trên chương trình “FOX & Friends” của kênh Fox News rằng Ackman nên “giảm bớt lời lẽ căng thẳng.”
Ông nhấn mạnh rằng các nước khác, chứ không phải Mỹ, “sẽ phải gánh chịu phần lớn tác động từ thuế (bear the brunt of the tariffs).”
Tỷ phú Elon Musk, cố vấn hàng đầu của Trump trong kế hoạch cải tổ chính phủ liên bang, cũng tỏ ra hoài nghi về chính sách thuế trong cuối tuần qua. Musk cho biết thuế quan sẽ khiến chi phí của Tesla — hãng xe điện do ông sáng lập — tăng lên.
“Tôi hy vọng cả châu Âu và Mỹ đều đồng thuận rằng nên tiến tới một khu vực thương mại tự do, với mức thuế bằng 0,” Musk nói trong một hội nghị trực tuyến với các chính trị gia Ý.
Ông nói thêm: “Đó chắc chắn là lời khuyên mà tôi đã đưa ra cho tổng thống.”
Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro sau đó nói trên chương trình “Sunday Morning Futures” của Fox News rằng Musk “không hiểu rõ” tình hình.
“Ông ấy bán xe,” Navarro nói. “Đó là việc ông ấy làm.” Ông nói thêm rằng, “Ông ấy chỉ đang bảo vệ lợi ích riêng như bất kỳ doanh nhân nào.”
Tổng thống Trump rời đi sau khi trả lời báo chí vế thuế đối ứng. Ảnh: AP
