Trong thương vụ TikTok đang được theo dõi sát sao, Nhà Trắng đang đóng vai trò như một ngân hàng đầu tư, với Phó Tổng thống JD Vance điều hành cuộc đấu giá. Đây là mức độ can thiệp chưa từng có tiền lệ vào một thỏa thuận tư nhân từ cơ qua quyền lực nhất của nước Mỹ, càng làm gia tăng sự phức tạp trong việc đạt được thỏa thuận.
Luật sư trưởng của Vance, cựu Chủ tịch Ủy ban Bầu cử Liên bang Sean Cooksey, là đầu mối chính cho các bên tham gia đấu thầu tài sản của TikTok tại Mỹ, đưa ra phản hồi và đề xuất điều chỉnh cho các đề nghị, theo tiết lộ của Reid Rasner – một doanh nhân đến từ Wyoming và là một trong các bên tham gia đấu thầu.
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết hiện có bốn nhóm đang đấu thầu mua lại ứng dụng video ngắn nổi tiếng này, vốn có 170 triệu người dùng tại Mỹ và đang đối mặt nguy cơ bị cấm hoạt động tại Mỹ vào tháng tới nếu chủ sở hữu Trung Quốc ByteDance không tìm được người mua là doanh nghiệp Mỹ.
“Rất nhiều người muốn có nó, và quyết định là ở tôi,” ông nói ngày 9 tháng 3.
Dù không hiếm khi Washington can thiệp vào các thương vụ của các công ty niêm yết vì lý do chiến lược, song việc Nhà Trắng trực tiếp giám sát quá trình đấu thầu là điều cực kỳ bất thường, theo luật sư đạo đức chính phủ Richard Briffault, giảng viên tại Trường Luật Columbia.
“Tôi thực sự chưa từng biết đến chuyện nào tương tự,” Briffault nói. “Đây là cấp cao nhất của chính phủ, và cũng chưa rõ liệu công ty này có ý nghĩa chiến lược đáng kể hay không.”
Nhà Trắng từ chối khi được yêu cầu bình luận từ Vance hay nhóm của ông. TikTok cũng không phản hồi yêu cầu bình luận.
Các nhà đầu tư Mỹ của ByteDance bao gồm Susquehanna International Group của Jeff Yass, General Atlantic, Kohlberg Kravis Roberts và Sequoia Capital.
Thương vụ này cũng thu hút sự quan tâm từ các tỷ phú và doanh nhân khác. Nhà sáng lập Project Liberty Frank McCourt đang liên kết cùng nhà đầu tư Canada Kevin O’Leary và đồng sáng lập Reddit Alexis Ohanian để tham gia đấu thầu. Ngôi sao mạng xã hội Jimmy Donaldson đang đàm phán để tham gia nhóm này, theo một nguồn tin thân cận với kế hoạch của anh.
Trump gợi ý rằng Mỹ có thể sẽ nắm giữ 50% cổ phần trong hoạt động kinh doanh của TikTok tại Mỹ.
Quy trình đấu thầu hiện tại là hoàn toàn bất thường, McCourt cho biết. Không có loại tài sản nào được xác định rõ ràng, không có định giá cụ thể và ByteDance cũng chưa thuê ngân hàng đầu tư để tổ chức thương vụ, ông nói với Reuters.
McCourt cho biết thêm, Bắc Kinh có tiếng nói trong thương vụ TikTok và ByteDance hoàn toàn có thể đóng cửa ứng dụng tại Mỹ. Công ty mẹ của TikTok chỉ tham gia đàm phán một cách thận trọng, chứ không tích cực như kỳ vọng từ một bên bán đang muốn chốt giao dịch.
Các bên mua tiềm năng cho biết, quá trình đàm phán hiện vẫn còn nhiều thay đổi, và họ có hạn chót đến ngày 5 tháng 4 để đạt thỏa thuận. Theo các quan chức, Vance kỳ vọng sẽ có các điều khoản chung vào thời điểm đó.
Những can thiệp trong quá khứ của Mỹ
Các quan chức Mỹ trước đây cũng từng can thiệp vào các thương vụ tư nhân, nhưng chủ yếu là để ngăn chặn các thương vụ có nguy cơ tạo ra độc quyền, để đảm bảo các nhà đầu tư nước ngoài không kiểm soát doanh nghiệp Mỹ, hoặc ngăn các tổ chức tài chính sụp đổ.
Bộ Tài chính Mỹ cũng thường xuyên rà soát các khoản đầu tư nước ngoài vào các công ty Mỹ sở hữu hoặc kiểm soát công nghệ, dữ liệu hoặc cơ sở hạ tầng nhạy cảm, như thương vụ Nippon Steel của Nhật Bản chào mua U.S. Steel trị giá 14,9 tỷ USD. Trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đã dàn xếp nhiều thương vụ, bao gồm việc JPMorgan mua lại công ty môi giới Bear Stearns đang bên bờ phá sản.
Tuy nhiên, Briffault cho rằng, động cơ của Nhà Trắng trong thương vụ TikTok lần này là không rõ ràng. Quốc hội Mỹ đã cấm ứng dụng này dưới thời Tổng thống Biden sau khi nó bị coi là mối đe dọa an ninh quốc gia, buộc ByteDance phải bán tài sản tại Mỹ cho doanh nghiệp nội địa. Trump đã ký sắc lệnh gia hạn hạn chót ngày 19 tháng 1 thêm 75 ngày, và ông cũng nói rằng mình có thể sẽ gia hạn tiếp.
“Điều khác biệt lần này là công ty này dường như không có ý nghĩa chiến lược lớn với Mỹ hay nền kinh tế Mỹ, cũng như không gây ra tổn thất tài chính hay chiến lược nghiêm trọng nếu rời khỏi hoặc không bán tài sản,” Briffault nói.
Trump chưa từng che giấu việc bảo vệ các công ty ông yêu thích, từng cảnh báo rằng phá hoại các đại lý của Tesla sẽ bị coi là khủng bố nội địa. Trump cũng ghi nhận rằng TikTok – ứng dụng ông từng hạn chế trong nhiệm kỳ đầu – đã giúp ông thu hút cử tri trẻ trong cuộc bầu cử năm 2024.
Giá bán TikTok, vốn rất khác nhau tùy thuộc vào cấu phần đi kèm, sẽ phụ thuộc vào việc thương vụ có bao gồm thuật toán cốt lõi hay không. Một số nhà phân tích định giá công ty có thể trị giá từ 50 tỷ USD đến 100 tỷ USD nếu bao gồm thuật toán – yếu tố được coi là xương sống giúp thu thập dữ liệu người dùng của ứng dụng này.
ByteDance nói với nhân viên trong tháng này rằng chương trình mua lại cổ phần gần nhất định giá toàn bộ công ty ở mức hơn 315 tỷ USD, theo hai nguồn thạo tin. Trump thì gợi ý rằng công ty này có thể trị giá tới 1.000 tỷ USD.
Nếu không có thuật toán, TikTok có thể được bán với giá 40 tỷ đến 50 tỷ USD, theo ước tính của nhà phân tích Dan Ives từ Wedbush.
Rasner, người đã đưa ra đề nghị trị giá 47,45 tỷ USD cho hoạt động tại Mỹ của TikTok có kèm theo thuật toán, cho biết luật sư của ông đang làm việc với các nhà vận động hành lang của ByteDance tại Washington, cố vấn pháp lý của công ty và Nhà Trắng.
“Chúng tôi sẽ làm mọi thứ cần thiết để đưa thương vụ này về đích,” ông nói với Reuters. “Và chúng tôi sẵn sàng làm bất cứ điều gì.”
Rasner từ chối tiết lộ danh tính các nhà đầu tư hậu thuẫn, chỉ nói rằng họ bao gồm các nhà đầu tư vốn cổ phần tư nhân.
“Có rất nhiều cá mập ngoài kia,” Rasner nói về sự cạnh tranh khốc liệt trong quá trình đấu thầu. “Chúng tôi đang điều hướng qua vùng nước dữ, với vô số yếu tố thay đổi.”
Một người phụ nữ tạo dáng với điện thoại hiển thị trang TikTok @realdonaldtrump, tại Washington, Mỹ, ngày 19 tháng 1 năm 2025. Ảnh: Reuters
