Báo cáo công tác chính phủ mới nhất của Trung Quốc nhấn mạnh lĩnh vực không gian thương mại là một động lực quan trọng của phát triển công nghệ cao, đồng thời nêu bật tiềm năng của ngành trong việc biến đổi năng lực không gian của đất nước.
Trung Quốc sẽ “thúc đẩy sự phát triển an toàn và lành mạnh của không gian thương mại, nền kinh tế không gian tầm thấp và các ngành công nghiệp mới nổi khác”, Thủ tướng Lý Cường cho biết tại các hội nghị chính trị thường niên của Trung Quốc ở Bắc Kinh vào ngày 5-3.
Ông Lý Cường nhấn mạnh mục tiêu phát triển “lực lượng sản xuất chất lượng mới” phù hợp với điều kiện địa phương và thúc đẩy các ngành công nghiệp mới nổi, bao gồm không gian thương mại. Thuật ngữ này đề cập đến sự phát triển dựa trên công nghệ cao, hiệu suất cao và chất lượng cao, bao gồm các lĩnh vực như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và vật liệu mới.
Sứ mệnh thu thập mẫu vật từ vùng khuất của Mặt Trăng Chang’e-6 cũng được ghi nhận là một thành tựu lớn của Trung Quốc trong năm 2024, trong khi các ứng dụng từ hệ thống định vị vệ tinh Bắc Đẩu của nước này cũng được xem là một ngành công nghiệp mới nổi có tiềm năng tăng trưởng.
Không gian thương mại lần đầu tiên xuất hiện trong báo cáo công tác chính phủ của Trung Quốc vào năm 2024. Kể từ đó, Bắc Kinh, Thượng Hải và các tỉnh thành như Hải Nam, Hồ Bắc và Quảng Đông đã xây dựng kế hoạch hành động để thúc đẩy phát triển lĩnh vực này.
Việc đề cập đến không gian thương mại trong báo cáo mới nhất nhấn mạnh cam kết của Trung Quốc đối với lĩnh vực này như một phần của chiến lược phát triển dựa trên đổi mới, đồng thời phản ánh các sáng kiến địa phương nhằm phục vụ các mục tiêu quốc gia.
“Các chính quyền cấp tỉnh ở Trung Quốc thường được chính quyền trung ương giao nhiệm vụ theo đuổi các chính sách cụ thể”, Joao Falcao Serra, nghiên cứu viên tại Viện Chính sách Không gian Châu Âu (ESPI), nói với SpaceNews. “Họ hỗ trợ các công ty không chỉ bằng đầu tư mà còn thông qua chính sách quản lý, chẳng hạn như cấp đất, nhằm tuân thủ chỉ đạo từ trung ương đồng thời phát triển nền công nghiệp của địa phương. Điều này mang lại lợi ích kinh tế cho khu vực và nâng cao tầm quan trọng chính trị của họ tại Trung Quốc.”
Tên lửa tái sử dụng
Một khía cạnh quan trọng trong chiến lược không gian thương mại của Trung Quốc là đầu tư vào tên lửa tái sử dụng, nhằm nâng cao năng lực phóng, giảm chi phí và giúp các công ty Trung Quốc cạnh tranh hiệu quả hơn với các đối thủ như SpaceX. Năm nay, các công ty nhà nước và tư nhân cung cấp dịch vụ phóng dự kiến sẽ tiến hành thử nghiệm và thực hiện các chuyến bay quỹ đạo đầu tiên với nhiều loại tên lửa có khả năng tái sử dụng.
Tầm quan trọng của những bước phát triển này đã được một quan chức cấp cao trong ngành không gian Trung Quốc nhấn mạnh bên lề các kỳ họp chính trị tại Bắc Kinh.
“Sau khi tên lửa có thể được thu hồi và tái sử dụng, những thay đổi chính mà chúng ta sẽ thấy là tần suất phóng tăng nhanh hơn và tất nhiên, chi phí phóng giảm đáng kể”, chuyên gia thiết kế tên lửa Rong Yi thuộc Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC) và là thành viên Ủy ban Toàn quốc Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc, cho biết trên Đài truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV).
“Điều này sẽ giúp chúng ta tiến gần hơn đến khả năng tiếp cận không gian với quy mô lớn, tốc độ nhanh và chi phí thấp. Xét về khía cạnh phát triển công nghệ, việc ứng dụng công nghệ thu hồi sẽ thúc đẩy nâng cấp và đổi mới năng lực của chúng ta”, Rong nói.
Năm ngoái, CASC và công ty tư nhân Landspace đã tiến hành các thử nghiệm phóng và hạ cánh tên lửa ở độ cao 10 km với các tầng đẩy nguyên mẫu. CASC đã thực hiện một thử nghiệm ở độ cao lớn hơn vào đầu năm nay nhưng kết quả vẫn chưa được tiết lộ. Landspace dự kiến thực hiện chuyến bay quỹ đạo đầu tiên của tên lửa Zhuque-3 vào quý 3 năm nay, trong khi mẫu Trường Chinh (Long March) 12A có thể cất cánh lần đầu tiên vào năm 2025.
Các tên lửa khác, như Thiên Long 3 (Tianlong-3) của Space Pioneer, cũng được kỳ vọng sẽ có chuyến bay đầu tiên. Việc phóng Tianlong-3 đã bị trì hoãn do sự cố nghiêm trọng vào tháng 6 năm 2024, khi tầng đẩy đầu tiên trong một thử nghiệm đốt tĩnh bị bung khỏi giá đỡ, bay lên trời rồi rơi xuống và phát nổ.
Trung Quốc đã mở cửa một phần lĩnh vực không gian cho tư nhân tham gia từ cuối năm 2014, dẫn đến sự ra đời của các công ty chuyên về tên lửa đẩy nhẹ (chủ yếu sử dụng nhiên liệu rắn) và vệ tinh cỡ nhỏ. Không gian dành cho hoạt động này đã mở rộng với sự hỗ trợ về chính sách và các biện pháp khác, dẫn đến sự xuất hiện của các tên lửa tái sử dụng lớn hơn, một siêu chòm sao vệ tinh đang được xây dựng để thu hút khách hàng quốc tế, và một hệ sinh thái đa dạng gồm các công ty và hoạt động được hỗ trợ bởi các sáng kiến địa phương nhằm thúc đẩy tăng trưởng và đổi mới.
Tên lửa Trường Chinh 2C mang theo hai vệ tinh SuperView Neo-1 03 và 04 phóng từ Jiuquan vào ngày 27-2-2025. Nguồn: Ourspace
