Tham vọng đường sắt cao tốc của Nhật Bản đang chuẩn bị đạt đến những tầm cao mới, cả trong nước và quốc t. Đường sắt Đông Nhật Bản (JR East) vừa công bố kế hoạch triển khai thế hệ mới tàu viên đạn (bullet train) Shinkansen từ năm 2030, nâng cao sự thoải mái của người dùng cũng như thêm những biện pháp an toàn tiên tiến. Và ngành đường sắt Nhật Bản cũng chú ý đến việc Úc quan tâm trở lại đường sắt cao tốc (high speed train), với hy vọng sẽ xuất khẩu công nghệ sang đất nước giàu có này.
Vẫn chỉ tối đa 320 km/giờ
Dòng tàu viên đạn E10 mới, dự kiến sẽ thay thế các mẫu cũ của tuyến Tohoku Shinkansen từ Tokyo đến phía bắc Nhật Bản, sẽ giữ nguyên tốc độ tối đa 320 km/h như hiện nay, nhưng sẽ có những nâng cấp đáng kể. Điều này bao gồm ghế ngồi rộng rãi hơn, khu vực hành lý mở rộng, và thêm ổ cắm điện tại mỗi ghế. Kết nối Wi-Fi cũng sẽ được cải thiện, nhờ vào các bộ định tuyến bổ sung (enhance routers).
Theo Nikkei Asia, một trong những tính năng nổi bật là toa xe dành riêng cho người chuyên làm việc từ xa, cung cấp ghế kiểu hai hai (two-by-two seating) rộng rãi. Về mặt an toàn, JR East đang tích hợp các bộ giảm sốc để giảm thiểu sự rung lắc khi có động đất (earthquakes), giảm nguy cơ tàu viên đạn bị trật bánh (derailment). Hệ thống phanh sẽ hiệu quả hơn 15% so với dòng E5 hiện nay vì tàu dừng nhanh hơn khi có tình huống khẩn cấp.
Thiết kế bên ngoài của tàu là thanh lịch, với màu sơn xanh tượng trưng cho cảnh quan núi non của Tohoku. Và sẽ có các đường cong gợi nhớ đến hoa anh đào nữa.
Việc ra mắt dòng E10 trùng hợp với nỗ lực lớn hơn của Nhật Bản nhằm nâng cao cơ sở hạ tầng đường sắt cao tốc. JR East đang chuẩn bị cho việc mở rộng Hokkaido Shinkansen đến Sapporo, với cả khả năng tăng tốc độ trong tương lai.Trong khi hiện đại hóa mạng lưới đường sắt, Nhật Bản cũng đang tìm cách xuất khẩu công nghệ tàu cao tốc ra nước ngoài. Ông Masafumi Shukuri, Chủ tịch Hiệp hội Đường sắt cao tốc quốc tế (International High-Speed Rail Association), cho biết ông đã thấy cơ hội trong việc Úc tái khởi động nỗ lực phát triển đường sắt cao tốc.
Sẵn sàng chuyển giao công nghệ
“Úc đã xem xét đường sắt cao tốc nhiều lần, nhưng chúng tôi tin rằng sự an toàn và hiệu quả đã được chứng minh của Shinkansen khiến nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn,” ông Shukuri nói trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei Asia.
Nếu Úc chọn công nghệ Shinkansen, Nhật Bản sẵn sàng chuyển giao công nghệ đầy đủ, bao gồm cả đào tạo lực lượng lao động, ông cho biết.
Việc Nhật Bản triển khai thành công tàu cao tốc tại Đài Loan có thể là một mô hình tốt. Trên thực tế, Ấn Độ cũng đang áp dụng công nghệ đường sắt cao tốc của Nhật Bản, với 1.000 kỹ sư dự kiến sẽ được đào tạo trước khi tàu bắt đầu hoạt động.
Mặc dù có khát vọng, nhưng Úc vẫn đụng nhiều thách thức. Trong suốt 40 năm qua, nhiều đề xuất đã thất bại do chi phí cao và dân số tương đối nhỏ của Úc. Tuy nhiên, ông Shukuri cho rằng miền đông nước Úc, nơi có mật độ dân số cao hơn phần còn lạI, là có tiềm năng. Theo ông, đường sắt cao tốc có thể tạo ra lợi ích kinh tế đáng kể cho Úc, thúc đẩy phát triển dọc theo hành lang của tàu.
Hồi năm 2023, Chính phủ Úc đã thành lập Cơ quan Đường sắt cao tốc (High-Speed Rail Authority). Chi phí xây dựng ở nước này có thể vượt quá hàng trăm tỷ đô la Mỹ, đặc biệt là vì chi phí lao động đang tăng dần. “Chúng tôi muốn tận dụng cả nguồn vốn của tư nhân lẫn nhà nước mà vẫn đảm bảo lợi nhuận lâu dài thông qua các biện pháp như ưu đãi thuế,” ông Shukuri cho biết.
Thiết kế bên ngoài của tàu là thanh lịch, với màu sơn xanh tượng trưng cho cảnh quan núi non của Tohoku (Ảnh: Đường sắt Đông Nhật Bản)
Việc đưa tàu cao tốc Nhật Bản đến Úc có thể giúp tăng cường mối quan hệ song phương, theo ông Masafumi Shukuri, chủ tịch Hiệp hội Đường sắt Cao tốc Quốc tế. (Ảnh của Kazumi Saito)
