Các kỹ sư NASA đang dần tắt bớt thiết bị trên hai tàu thăm dò Voyager 1 và Voyager 2 để đảm bảo rằng chúng có thể tiếp tục hành trình khám phá không gian bên ngoài ranh giới Hệ Mặt Trời.
Cụ thể, để tiết kiệm năng lượng phục vụ hành trình thám hiểm liên sao, các kỹ sư thuộc Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) của NASA đã vô hiệu hóa thí nghiệm hệ đo tia vũ trụ trên Voyager 1 vào ngày 25-2. Đến ngày 24-3, họ sẽ tiếp tục tắt thiết bị đo hạt tích điện năng lượng thấp trên Voyager 2.
Được phóng vào năm 1977 và mang theo một bộ mười thiết bị khoa học trên mỗi tàu, Voyager 1 và Voyager 2 đã lần lượt tiến vào không gian liên sao (interstellar space) vào các năm 2012 và 2018. Không có gì ngạc nhiên khi cả hai tàu thăm dò hiện đang hoạt động với nguồn năng lượng ngày càng suy giảm. Xét cho cùng, chúng đã du hành tổng cộng 29 tỷ dặm, trở thành những vật thể do con người chế tạo đi xa nhất khỏi Trái Đất.
“Hai tàu Voyager là những ngôi sao sáng trong lĩnh vực thám hiểm không gian kể từ khi được phóng, và chúng tôi muốn duy trì điều đó càng lâu càng tốt,” Suzanne Dodd, Giám đốc dự án Voyager tại JPL, chia sẻ trong một tuyên bố. “Nhưng năng lượng điện đang cạn dần. Nếu chúng ta không tắt một thiết bị trên mỗi Voyager ngay bây giờ, chúng có thể chỉ hoạt động được thêm vài tháng nữa!”
Hành trình vượt ra ngoài Hệ Mặt Trời
Cả hai tàu Voyager đều sử dụng hệ thống cấp nguồn dựa trên nhiệt năng phát ra từ sự phân rã của đồng vị phóng xạ plutonium.
Hệ thống này mất khoảng 4 watt năng lượng mỗi năm. Vào những năm 1980, nhiều thiết bị trên cả hai tàu đã bị tắt sau khi hoàn thành sứ mệnh nghiên cứu các hành tinh khổng lồ trong Hệ Mặt Trời, giúp kéo dài tuổi thọ của chúng.
Để tiếp tục tiết kiệm năng lượng, NASA đã tắt thiết bị thí nghiệm plasma trên Voyager 2 vào tháng 10-2024. Thiết bị này có nhiệm vụ đo dòng plasma di chuyển xung quanh tàu và hướng của nó. Trước khi bị tắt, nó chỉ thu được dữ liệu hạn chế do hướng đi của Voyager 2 so với dòng plasma bên ngoài Hệ Mặt Trời.
Trong khi đó, thiết bị đo plasma trên Voyager 1 đã không còn hoạt động ổn định từ năm 1980 và bị tắt hoàn toàn vào năm 2007 để tiết kiệm năng lượng.
Dữ liệu từ bộ ba kính thiên văn trong hệ thống này đã giúp nhóm nghiên cứu xác định Voyager 1 đã rời khỏi nhật quyển – vùng ảnh hưởng của Mặt Trời ở rìa Hệ Mặt Trời.
Thiết bị sắp bị tắt vào cuối tháng 3 trên Voyager 2 là hệ đo hạt tích điện năng lượng thấp, có chức năng đo các ion, electron và tia vũ trụ từ Hệ Mặt Trời và thiên hà của chúng ta.
“Những tàu thăm dò Voyager đã vượt xa sứ mệnh ban đầu là nghiên cứu các hành tinh bên ngoài,” Patrick Koehn, nhà khoa học thuộc chương trình Voyager, cho biết. “Mọi dữ liệu bổ sung mà chúng ta thu thập được từ đó không chỉ là kho tàng khoa học quý giá cộng thêm cho ngành vật lý nhật quyển, mà còn là minh chứng cho kỹ thuật xuất sắc đã tạo ra Voyager – từ gần 50 năm trước và vẫn tiếp tục đến ngày nay.”
Việc Voyager 1 và Voyager 2 là hai tàu thăm dò duy nhất của con người tiến vào không gian liên sao khiến mọi dữ liệu mà chúng thu thập được đều vô cùng giá trị. Do đó, quyết định tắt bất kỳ thiết bị nào trên hai tàu đều không được đưa ra một cách tùy tiện. Việc tắt hai thiết bị này dự kiến sẽ giúp cả hai tàu kéo dài thêm một năm hoạt động trước khi cần tắt thêm thiết bị khác.
Hiện tại, mỗi tàu còn ba thiết bị hoạt động, con số này sẽ giảm xuống còn hai vào năm 2026. NASA hy vọng Voyager 1 và Voyager 2 có thể duy trì ít nhất một thiết bị hoạt động sau năm 2030, tuy nhiên, những yếu tố bất ngờ có thể làm thay đổi kế hoạch này.
“Mỗi phút, mỗi ngày trôi qua, Voyager tiếp tục khám phá một vùng không gian mà chưa một tàu vũ trụ nào từng đặt chân đến,” Linda Spilker, nhà khoa học thuộc dự án Voyager tại JPL, chia sẻ. “Điều đó cũng có nghĩa là mỗi ngày có thể là ngày cuối cùng. Nhưng ngày hôm đó cũng có thể mang lại một khám phá liên sao mới.
“Vì vậy, chúng tôi đang làm tất cả những gì có thể để đảm bảo Voyager 1 và Voyager 2 tiếp tục tiên phong khám phá không gian trong khoảng thời gian lâu nhất có thể.”
Minh họa tàu Voyager 2 khám phá không gian bên ngoài Hệ Mặt Trời. Ảnh: NASA
Đồ họa của NASA cho thấy vị trí của hai tàu Voyager trong không gian liên sao. NASA công bố Voyager 2 chính thức tiến vào không gian liên sao vào ngày 10-12-2018, trong khi Voyager 1 đã đạt cột mốc này vào năm 2012. Ảnh: NASA
